والیس و فوتونا (به فرانسوی: Territoire des îles Wallis et Futuna) از مستعمرات ماوراءبحار فرانسه در منطقهٔ اقیانوسیه به‌شمار می‌رود. والیس و فوتونا مابین کشور تووالو در شمال غرب ، فیجی در جنوب غرب ، تونگا در جنوب شرق ، ساموآ در شرق و توکلائو در شمال شرقی قرار گرفته است.
نام انگلیسی آن برگرفته از نام کاشف انگلیسی آن سموئل والیس است که این جزایر را در ۱۷۹۷ کشف کرد. برای اولین بار ساموئل والیس دریانورد انگلیسی در قرن ۱۸ پای بر این جزیره نهاد که نام او نیز بر این جزیره ماند، نام دیگر والیس، یووآ در زبان بومیان والیس و فوتونا به معنی «شرق» می‌باشد، زیرا این جزیره در شرق جزیرهٔ دیگر (فوتونا) می‌باشد.واژهٔ فوتونا برای اولین بار توسط دریانوردان آلمانی به روی این جزیره گذاشته شد، در زبان بومیان والیس و فوتونا، هورو نام دیگر جزیرهٔ فوتونا به معنی «غرب» می‌باشد زیرا این جزیره در غرب والیس واقع شده‌است.در سال ۱۸۸۰ والیس و فوتانا به صورت تحت‌الحمایهٔ فرانسه درآمد و یکی از مستعمرات فرانسه شد. این جزایر قبلتر نیز جزئی از کالدونیای جدید فرانسه بود. فوتونا برای اولین بار توسط ویلم شوتن Willem Schouten و جیکوب لمایر Jacob Le Maire در نقشه برداری شان از جهان در سال 1616 دیده شد. آنها به تبعیت از شهر هلندی هورن نام این جزیره را Hoornse Eylanden نامیدند که بعدها توسط فرانسوی ها به Isles de Horne تبدیل شد.
گماشته یا حاکمی که توسط فرانسه انتخاب می‌شود، ادارهٔ این جزیره را بر عهده دارد، همچنین شورای مشورتی بیست نفره والیس و فوتونا نیز در تصمیم‌گیری‌ها حاکم را یاری می‌کنند. یک نفر از جزیرهٔ والیس و فوتونا به عنوان نماینده در پارلمان فرانسه حاضر است.در سال ۲۰۰۶ میلادی، ریچارد دیدیر به عنوان حاکم و فرماندار از سوی دولت فرانسه برگزیده شد.واحد پول والیس و فوتونا فرانک با واحد جزء (سانتیم) نام دارد.صادرات والیس و فوتونا را نارگیل، مواد شیمیایی و تجهیزات ساختمانی تشکیل می‌دهند.
اکثریت نژاد والیس و فوتانا را پولینزیایی‌ها تشکیل می‌دهند و دین بیش از ۷۰ ٪ مردم نیز کاتولیک است.زبانهای رایج در والیس و فوتونا، فرانسوی و والیسی است.پایتخت این منطقه شهر ماتا یوتا با ۱۸۰۰ نفر جمعیت است.مساحت والیس و فوتونا ۲۶۴ کیلومتر مربع و جمعیت آن 11٬558 نفر می‌باشد.از مهمترین مناطق والیس و فوتونا، یووآ، والیس و سیگاوه، آلو و موآ را می‌توان نام برد. والیس و فوتونا از دو جزیره به همین نام تشکیل شده‌است که پایتخت، شهر ماتا یوتا در جزیرهٔ والیس واقع شده‌است، والیس را یووآ و فوتانا را هورو نیز می‌خوانند. این جزایر به دو مجمع الجزایر تقسیم می شود که فاصله آنها تقریبا 260 کیلومتر است. جزایر والیس در شمال شرق و جزایر هورن(فوتونا) در جنوب غرب دو مجمع الجزایر این جزایر هستند.
اولین نشانه های سکونت انسانی در این جزایر ، آثاری است که نشان دهنده وجود تمدن لاپیتا در آن است. این جزایر به عنوان توقفگاهی برای کشتی هایی که به فیجی و ساموآ سفر می کردند، به شمار می آمد. در پی حمله تونگایی ها در قرن 15 و 16، این جزایر مقاومت متفاوتی را در برابر فرهنگ تونگایی از خود نشان دادند. در بخش فوتونا ویژگی های بومی حفظ شد در حالی که والیس تغییرات متعددی در جامعه و زبان و فرهنگ خود داشت.
فرانسوی ها نخستین اروپاییانی بودند که با پا گذاشتن به این جزایر دینشان را تبلیغ کردند و با مبلغین خود مردم والیس و فوتونا را پیرو کلیسای کاتولیک روم کردند. در 5 آوریل 1842 ، مبلغین فرانسوی خواستار حمایت کشور فرانسه از آنان در برابر شورش محلی شدند و در سالیان بعد با امضای قراردادهایی، این جزایر به عنوان یکی از مستعمرات فرانسه در کالدونیای جدید معرفی شدند. سه پادشاهی در این جزیره وجود داشت به نامهای Sigave ، Uvea و Alo که هر سه معاهده پیوستن این جزایر به فرانسه را امضا کردند.
در سال 1959 ، ساکنین این جزایر رای دادند که والیس و فوتونا به صورت مجزا یک بخشی از مناطق فرادریایی فرانسه شود و از زیر نام مستعمره دیگر فرانسه یعنی کالدونیای جدید خارج شوند و پرچم و نشان خودشان را داشته باشند. در ابتدای قرن بیست و یکم نیز بعد از آنکه پادشاه Uvea به نوه متهم به قتل خود پناه داد، فرانسوی ها او را از این پادشاهی خلع کردند که منجر به اعتراضات و اختلافاتی شد که در نتیجه آن مردم محلی جلوی انتخاب جانشین او را هم گرفته بودند.
این قلمرو به سه پادشاهی سنتی تقسیم می شود که پادشاهی Uvea در جزیره والیس قرار دارد، Sigave در قسمت غربی جزیره فوتونا و پادشاهی Alo در قسمت شرقی فوتونا و جزیره غیر مسکونی Alofi قرار دارند.
این جزایر آب و هوای گرم و بارانی را از نوامبر تا آوریل دارند که طوفان های استوایی هم از این جزایر عبور می کنند. سپس از ماه می تا اکتبر نیز دارای آب و هوای خشک و خنک می شوند. میانگین بارندگی سالانه بین 2500 تا 3000 میلی متر است و رطوبت متوسط 80٪ است. فقط 5 درصد از اراضی این سرزمین ، شامل اراضی تحت کشت می شوند. اقتصاد این سرزمین نیز از کشاورزی تامین می شود که 80 درصد از نیروی کار این جزایر از کار در زمین های کشاورزی معاش خود را تامین می کنند. محصولات کشاورزی این جزایر شامل: نارگیل ، میوه نان ، تارو و موز است و دامپروری نیز از پرورش خوک و ماهی تشکیل می شود. صنایع والیس و فوتونا هم از ماهیگیری، مغز نارگیل و الوار تامین می شود.
از سال 1950 به بعد ، جمعیت این سرزمین رو به کاهش رفته است و بسیاری از جوانان به دلیل فقدان فرصت های شغلی و پیشرفت راهی کشورهای اطراف و بالاخص کالدونیای جدید می شوند. گفته می شود در سالیان اخیر تقریبا دوبرابر جمعیت والیس و فوتونا ، مهاجرانی با ریشه این جزایر، در کالدونیای جدید دیده شده اند.
در جزیره والیس زبان های رایج ، 82.2٪ زبان بومی والیس ، 15.6٪ فرانسوی و 1.9٪ فوتونایی است و در جزیره فوتونا 94.5٪ فوتونایی و 5.3٪ فرانسوی و 0.2٪ والیسی صحبت می کنند. فرهنگ مردم این جزایر به آداب و رسوم پلی نزی نزدیک است و شبیه کشورهای اطراف خود مثل تونگا و ساموآ است. بیشتر مردم در خانه های کاهگلی و بیضی شکل زندگی می کنند. نوشیدنی محبوب مردم این جزایر کاوا نام دارد. هنر بافتن پارچه ای به نام Tapa نیز در این جزایر رواج دارد. گفته می شود این سرزمین دارای 1125 تلفن و یک ایستگاه رادیویی و دو ایستگاه تلویزیونی است. دو فرودگاه نیز در والیس و فوتونا قرار دارد که فرودگاه Hihifo در والیس و Pointe Vele در فوتونا شامل آن می شوند.
.................................
آرشیو
