فیلم های ژانر وحشت، از پرمخاطب ترین فیلم ها در میان مردم به ویژه قشر جوان به شمار می روند. این ژانر معمولا با ژانر فانتزی یا هیجانی اشتراکاتی دارد. فیلم های ترسناک، در واقع به سراغ ترس ها، کابوس ها یا خیالات مشمئزکننده بیننده می روند و با بهره گیری از عناصری مثل: ارواح، خون آشام ها، موجودات فرازمینی، هیولاها، زامبی ها یا حتی انسان های روانی، سادیسمی یا مازوخیسمی ترس را به بیننده القا می کنند و داستان را پیش می برند. خودِ ژانر ترسناک نیز انواع مختلفی دارد که محبوب ترین آنها یکی ترسناک روانشناسانه است که ترسی روانی به بیننده القا می کند و او بدون دیدن صحنه ای ترسناک، تنها با فضا سازی مناسب و ایجاد تعلیق های درآمیخته با مویسقی وهم آور، ترس را احساس می کند و دیگری ترسناک اسلشر است که به واسطه صحنه های خونبار و مشمئزکننده طرفداران بسیاری دارد.
اولین فیلم ترسناک تاریخ سینما، فیلمی کوتاه (3دقیقه ای) به نام «قلعه اشباح/The Haunted Castle» به کارگردانی «ژرژ ملی یِس» است که محصول سال 1896 از کشور فرانسه است. چند سال بعد در سال 1910 فیلم سینمایی «فرانکنشتاین» ساخته شد که با وجود داشتن عناصر ژانر وحشت، در مراحل ساخت و تولید آن، تعمدا از ترسناک بودن آن کاستند. با این وجود، عده ای اولین فیلم ژانر وحشت تاریخ سینما را «نوسفراتو(1922)» می دانند که برا اساس رمان مشهور دراکولا از «برام استوکر» ساخته شده است.
نمایی از فیلم سینمایی «نوسفراتو» که در بسیاری از فیلم ها یا حتی انیمیشن ها استفاده شده است.
در دهه 30 تا40 که عصر سینمای ناطق و فیلم های گوتیک بود، فیلم هایی نظیر «دراکولا(1931)» و «دکتر جکیل و آقای هاید(1931)» ساخته شدند که در آنها برای اولین بار از جلوه های تصویری جدیدی استفاده شد. سپس در دهه 50تا60 میلادی، با پیشرفت تکنولوژی، فضای فیلم ها از نوع تاریخی و گوتیک به فیلم های معاصر و پساآخرالزمانی تغییر کرد و موجودات فرازمینی به فیلم ها اضافه شدند. برای مثال فیلم سینمایی «گودزیلا(1954)» نمونه مناسبی می تواند باشد. پس از آن با پیشرفت بیشتر جلوه های ویژه و صنعت چهره پردازی در دهه 70 و 80 شاهد فیلم های اسلشر و ترسناک های روانشناسانه بودیم.
صامت و گوتیک یا ناطق و پساآخرالزمانی، فیلم های ترسناک هنوز هم جذاب و پرطرفدارند. در اینجا به بهانه هالووین، بهترین و پرامتیازترین فیلم های ترسناک تاریخ سینما مرور می کنیم. شاید احساس کنید در این فهرست جای فیلم هایی مثل: «مه»، «جیغ»، «کَری»، «حلقه» و «کشتار با اره برقی در تگزاس» خالی است اما سعی ما بر آن بوده تا فیلم هایی که بالاترین امتیاز با بیشترین رای را در IMDb داشتند معرفی کنیم.
15 فیلم برتر ترسناک تاریخ سینما:
1-سکوت بره ها/ (The Silence of the Lambs (1991
امتیاز: 8.6
کارگردان: جاناتان دمی
تنها فیلم ترسناک تاریخ سینما که برنده 4 جایزه اسکار و اسکار بهترین فیلم شده است. فیلم ترسناکِ روانشناسانه ای که بیننده را همراه با قهرمان فیلم، به درون ذهن تاریک یک قاتل سریالی می برد. هنوز هم عنوان «بهترین» شایسته این فیلم است.
در این فیلم «آنتونی هاپکینز» در نقش هانیبال لکتر و «جودی فاستر» جوان در نقش افسر استرلینگ بازی کرده اند.
2-بیگانه/ (Alien (1979
امتیاز: 8.5
کارگردان: ریدلی اسکات
این فیلم که برنده اسکار بهترین جلوه های ویژه شده است؛ با عبارت «هیچ کس در فضا صدای فریاد شما را نمی شنود» نظر بسیاری از مخاطبانش را جلب کرد.
ریدلی اسکات برای این فیلم در نظر داشت برای موجودات بیگانه از ربات های کنترل از راه دور استفاده کند اما تکنولوژی آن زمان برایش محدودیت ایجاد کرد و نتوانست آنچه در ذهن دارد پیاده کند.
3-روانی/ (Psycho (1960
امتیاز: 8.5
کارگردان: آلفرد هیچکاک
به عقیده عده ای این فیلم شاهکار آثار هیچکاک است. از نظر هیچکاک موسیقی متن فیلم در تاثیرگذار بودن آن نقش به سزایی داشت و به قدری از موسیقی متن فیلم راضی بود که دستمزد آهنگساز فیلم-برنارد هرمن-را 2برابر کرد.
این فیلم حتی برای بازیگرانش هم ترسناک بود. سکانس قتل در حمام برای «جانت لی» به حدی تاثیرگزار بود که به گفته خودش تا مدت ها از حمام رفتن وحشت داشت.
4-درخشش/ (The Shining (1980
امتیاز: 8.4
کارگردان: استنلی کوبریک
شاهکاری از ژانر وحشتِ نوین یا ترس روانی، با عبارت های تبلیغاتی نظیر: «کابوسی هولناک، اثری جانانه از کوبریک!» یا عبارت «ترس بالاخره او را دیوانه کرد» این فیلم را به یکی از موفق ترین و محبوب ترین فیلم های ترسناک تاریخ سینما تبدیل کرد.
به گفته ی «شلی دووال»-بازیگر این فیلم-سکانس به یاد ماندنی: «جانی اینجاست!» که با شکستن در توسط یک تبر همراه بود؛ 3 روز طول کشید و برای رسیدن به برداشت نهایی، 60 «در» شکسته و کنار گذاشته شد.
5-موجود/ (The Thing (1982
امتیاز: 8.1
کارگردان: جان کارپنتر
فیلمنامه ای بر اساس یک رمان موفق و پرفروش، تصویر برداری در میان برف های آلاسکا، طراحی و اجرای گریم های مشمئز کننده و جذاب اما فیلمی ناموفق در میان منتقدان! این فیلم بازخوردهای منفی بسیاری گرفت چراکه آن را با فیلم هایی مثل: «ای تی» یا «بلیدرانر» که همان سال اکران شدند، مقایسه کردند و بر تم پوچ گرایانه این فیلم خرده گرفتند. عده ای دیگر جلوه های بصری این فیلم را تحسین کردند و به چهره پرداز 22 ساله آن آفرین گفتند.
6-جن گیر/ (The Exorcist (1973
امتیاز: 8
کارگردان: ویلیام فریدکین
یکی از ترسناک ترین فیلم ها که بسیاری از سکانس های آن تا مدت ها در خاطر بینندگانش باقی ماند. «جن گیر»، نوستالژی وحشت بسیاری از مردم است. ماجرای فیلم، جلوه های ویژه و صداگذاری مناسب جذابیت آن را دو چندان کرده است. بی دلیل نیست که اسکار بهترین فیلمنامه اقتباسی و بهترین میکس صدا را به دست آورده است.
7-بچه رزماری/ (Rosemary's Baby (1968
امتیاز: 8
کارگردان: رومن پولانسکی
فیلمی کم بودجه و تحسین برانگیز با داستانی که خلاف انتظار پیش می رود. نقش آفرینی زیبای «روث گوردون»، 1 جایزه اسکار برای او به ارمغان آورد.
از نکات جالب فیلم این است که برای سکانس «دویدن رزماری در بین اتومبیل ها در خیابان»، پولانسکی به میا فارو گفته بود که مطمئن باش کسی به یک زن باردار نمی زند و دوربین به دست با او به وسط خیابان رفته بود.
8-آرواره ها/ (Jaws (1975
امتیاز: 8
کارگردان: استیون اسپیلبرگ
فیلمی که کارگردان 29 ساله و خوش فکرش را یک شبه مشهور و ثروتمند کرد و صاحب سه جایزه اسکار شد. البته رسیدن به اسکار برای اسپیلبرگ جوان چندان هم آسان نبود زیرا در روند فیلمبرداری، وقتی برای اولین بار کوسه غولپیکر دست ساز را درون آب انداختند به سرعت غرق شد و بیرون آوردن آن از اعماق دریا عوامل را متحمل زحمت بسیاری کرد. اسپیلبرگ نام وکیلش را روی کوسه گذاشت: «بروس»
9-برو بیرون/ (Get Out (2017
امتیاز: 7.7
کارگردان: جوردن پیل
فیلم «برو بیرون» با این تگ لاین وارد بازار شد: «اینکه شما دعوت شده اید به این معنا نیست که از شما به خوبی پذیرایی شود.»
این فیلم، یکی از تحسین شده ترین فیلم های ترسناک است که اسکار بهترین فیلمنامه را از آن خود کرد. «برو بیرون» داستان ترسناک مهیجی دارد که در مذمت نژادپرستی است و تا آخرین لحظه هیجان را در اوج نگه می دارد.
10-پرندگان/ (The Birds (1963
امتیاز: 7.7
کارگردان: آلفرد هیچکاک
هیچکاک: «این فیلم می تواند وحشتناک ترین فیلمی باشد که تا به حال ساختم.»
فیلمبرداری سکانسی که ملانی مورد هجوم پرنده ها قرار می گیرد یک هفته به طول انجامید. در نهایت هم پرنده ها را با نخ های نامرئی به لباس ملانی بستند تا در تمام طول مدت نزدیک او بمانند و با درست و پا زدن او، فرار نکنند.
11-اره/ (Saw (2004
امتیاز: 7.6
کارگردان: جیمز وان
«مرگ یا زندگی؟ تصمیمت را بگیر!» و بعد تیک تاک... شنیدن این جمله در فیلمی که مرگ ساده ترین راه رهایی است؛ نفس بیننده را بند می آورد. بعضی سکانس ها به حدی مشمئزکننده است که بیننده را وادار به بستن چشمهایش می کند.
کارگردان این فیلم، جیمز وان، در یکی از نسخه های بلوری فیلم در انتها می گوید که بیشتر داستان فیلم برگرفته از کابوس های زمان کودکی او و نویسنده دیگر فیلم، لی وانل، است.
12- 28 روز بعد/ (Days Later...28 (2002
امتیاز: 7.6
کارگردان: دنی بویل
شاید از تنها بودن بترسید، اما گاهی تنها نبودن ترسناک تر است.
در روند فیلم برداری، برای سکانسی که لندن را خالی از سکنه نشان می دهد؛ با اینکه پلیس خیابان ها را بسته بود از 10 دوربین برای فیلمرداری استفاده شد تا بالاخره از یکی از آنها قابل استفاده باشد.
13-دیگران/ (The Others (2001
امتیاز: 7.6
کارگردان: الخاندرو آمنابار
این فیلم با داشتن یک پلات غافلگیرکننده توانست فروش موفقی در گیشه داشته باشد و عنوان پرفروش ترین فیلم ترسناک را به خود اختصاص دهد. این فیلم که محصول اسپانیا است بدون داشتن حتی یک کلمه زبان اسپانیایی در جشنواره جوایز«گویا» شرکت داده شد و عنوان بهترین فیلم را از آن خود کرد. نقطه عطف داستان زمانی که تمام تصورات بیننده از زنده ها و مرده ها برعکس می شود و گره داستان باز می شود.
14-یک مکان ساکت/ (A Quiet Place (2018
امتیاز: 7.6
کارگردان: جان کرازیسکی
در فیلم های ترسناک، سکوت تعلیقی است که بیننده را میخکوب می کند تا تمام حواسش را به فیلم بدهد و به دنبال حرکت بعدی باشد. این فیلم، در یک فضای ساکت پیش می رود و هر آن انتظار می رود اتفاقی فجیع رخ دهد.
از نکات جالب «یک مکان تاریک» این است که پدر و مادر خانواده در زندگی واقعی هم زوج هستند؛ دیگر اینکه برای نقش دختر خانواده که ناشنوا است از یک بازیگر ناشنوا استفاده کردند. درنتیجه فضای خانوادگی فیلم و روابط قابل باورتر است.
15-احضار روح/ (The Conjuring (2013
امتیاز: 7.5
کارگردان: جیمز وان
فیلم بر اساس یک داستان واقعی است و چیزی که باعث می شود بعد از اتمام فیلم، ترس و وحشت در بیننده باقی بماند همین است. جیمز وان، کارگردان فیلم، گفت بود که با اعضای واقعی خانواده پرون برای ساخت فیلم مشورت کرده است.
خانواده پرون در سال 1971 در منزل جدیدشان اتفاقات عجیب و ترسناکی را تجربه کردند و برای حل مشکلشان از «اد و لورن وارن» که زوجی محقق در زمینه مسائل فراطبیعی هستند؛ کمک گرفتند.
