ایران و عراق در مقدماتی جام جهانی؛
دیدار تیم‌های ملی فوتبال ایران و عراق، کمی فراتر از فوتبال است. چیزی شبیه یادآوری تمام اتفاقاتی که سال‌ها میان این دو همسایه گذشته است. این بازی اما سال‌هاست که به میزبانی عراق برگزار نمی‌شود. از شانزدهم شهریور ۱۳۸۰ که تیم ملی ایران در بغداد مهمان این کشور شد تا امروز، عراقی‌ها هرگز در خانه پذیرای تیم ملی فوتبال ایران نشده‌اند.
چرا اردن؟
۲۸ مرداد امسال، فدراسیون جهانی فوتبال در نامه‌ای رسمی خطاب به عبدالخالق مسعود، خبر از موافقت فیفا با میزبانی عراق در رقابت‌های رسمی فوتبال داد. پس از حمله نظامی آمریکا به عراق، آغاز ناامنی‌ها و حملات انتحاری و سرانجام ظهور و حضور داعش در این کشور، میزبانی این کشور در رقابت‌های زیر نظر فیفا ممنوع شد.
اما بازگشت آرامش و افتتاح مجموعه‌های ورزشی جدید در شهرهای بغداد، اربیل، بصره و کربلا، فیفا را امیدوار کرد که عراق بتواند بار دیگر در خاک خود میزبان رقبایش باشد.
نخستین میزبانی تیم ملی عراق در هنگ کنگ هم موفقیت‌آمیز بود، اما آغاز ناآرامی‌های داخلی و گسترش اعتراض‌ها در شهرهای عراق، میزبانی این کشور را به مخاطره انداخت.
جانی اینفانتینو، رئیس فیفا، هم‌زمان با اعلام میزبانی مجدد عراق تذکر داده بود که موافقت سازمان تحت امر او با برگزاری دیدارهای عراق در مرحله مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ در ورزشگاه بصره تا "اطلاع ثانوی" اعتبار دارد و به محض "وخامت احتمالی اوضاع امنیتی" در شهرهای بصره، اربیل و کربلا نیز در آن تجدید نظر خواهد شد.
عراق اردن را به عنوان میزبان بازی با ایران معرفی کرد
فوتبال ایران و عراق؛ ایران: امن است بازی می‌کنیم، فیفا: ناامن است بازی نکنید .
این تجدید نظر روز ۱۵ آبان رخ داد. فدراسیون جهانی فوتبال به دلیل آن‌چه احتمال ایجاد "مشکلات امنیتی" به دلیل "بروز ناآرامی‌ها" دانسته بود، میزبانی عراق از دو تیم ملی بحرین و ایران را لغو کرد.
اما فدراسیون فوتبال عراق، چرا دو بازی خود را به اردن برد؟ آیا این انتخاب و تصمیم غیرطبیعی به نظر می‌رسید؟ نه رایزنی‌ها، که گمانه‌زنی‌های اولیه می‌گفت احتمالا شهر دوحه (قطر) یا شهر دبی (امارات) به عنوان میزبان احتمالی بازی‌های عراق معرفی خواهند شد.
اما دلیلی که احتمالا بتوان به عنوان انگیزه انتخاب فدراسیون فوتبال عراق دانست، تعداد قابل توجه تماشاگران عراقی در این کشور است. اردن میزبان پناهجویان عراقی است که پس از سقوط صدام حسین از این کشور گریختند
این نخستین بار نیست که اردن میزبان بازی‌های تیم ملی عراق مقابل ایران می‌شود. سال ۲۰۰۷ تیم ب ایران با سرمربی‌گری پرویز مظلومی در اردن موفق به شکست دادن تیم ملی عراق شد. دو گل ایران را حسین بادامکی و هاشم بیک‌زاده زدند. همان روز روی سکوهای ورزشگاه بنرهایی در حمایت از حزب بعث و پلاکاردهای حمایت از صدام حسین در دست هواداران عراقی به چشم می‌خورد.
سال ۲۰۱۰ باز هم در همان بازی‌های غرب آسیا و به میزبانی شهر امان، ایران با همان نتیجه دو بر یک، عراق را شکست داد. این بار جلال حسینی و محمد غلامی گل‌زن‌های ایران بودند. این بار هم ورزشگاه لبریز از شعارهایی در حمایت از صدام حسین بود.
شاید تصور کنید عراق همواره یکی از گربه سیاه‌های فوتبال ملی ایران باشد. این برداشت شاید برگرفته است از نتایجی که طی هشت سال گذشته، تیم ملی ایران با سرمربی‌گری کارلوس کی‌روش مقابل عراق داشت.
با این حال عراق در بازی‌های رسمی، فقط دو بار تیم ملی ایران را شکست داده است؛ انتخابی جام جهانی ۱۹۹۴ در دوحه و جام ملت‌های آسیا ۱۹۹۶ در امارات. بازی معروف در جام ملت‌های ۲۰۱۵ ایران در ضربات پنالتی شکست خورد که در آمار و ارقام فیفا، جزو تساوی‌ها می‌گنجد، نه پیروزی عراق و شکست ایران.
ایران سه بار در بازی‌های دوستانه مقابل عراق مغلوب شده که آخرین بار ۲۸ اسفند سال ۹۵ در ورزشگاه آزادی و با مربی‌گری کارلوس کی‌روش بود.
عراق به لحاظ سبک بازی، نزدیک‌ترین کشور به فوتبال ایران است؛ بازیکنانی تکنیکی، تا حدودی تاکتیک‌پذیر، بسیار خلاق در حمله، با اشتباهاتی در ساختار دفاعی و البته لبریز از بازی احساسی.
شاید برای همین است که به جز دو بار، بازی‌های این دو همسایه پر گل نشد. یک بار سال ۱۳۴۲ که تیم ملی ایران در ورزشگاه امجدیه عراق را در مقدماتی المپیک ۱۹۶۴ چهار بر صفر شکست داد. مرتبه دوم سال ۱۳۵۱ در ورزشگاه ملی بانکوک و در جام ملت‌های آسیا ۱۹۷۲ که ایران سه بر صفر با هت‌تریک حسین کلانی برنده شد.
باقی بازی‌ها بسیار شبیه به هم است؛ پیروزی‌های خفیف دو بر یک با یازده بار تکرار برای هر دو تیم در صدر این نتایج قرار دارند.
تیم ملی ایران در مجموع ۱۹ بازی رسمی، دوازده پیروزی، پنج تساوی و فقط دو شکست دارد. اما چرا عراق هرگز برای ایران یک بازی ساده نیست؟
همسایه‌ها، اکثرا در روزهای حساس مقابل هم قرار گرفته‌اند. مثلا در مهم‌ترین بازی‌های انتخابی جام جهانی ۱۹۹۴ آمریکا در دوحه یا انتخابی جام جهانی ۲۰۰۲ در بغداد و تهران.
هم‌نشینی در گروه‌بندی جام ملت‌های آسیا هم اتفاقی است که دیدارهای ایران و عراق را خاص می‌کند. در جام ملت‌های ۱۹۹۶ امارات در اولین بازی ایران مقابل عراق شکست خورد. هنوز هم این یک معمای بزرگ است که چرا تیمی که به کره‌جنوبی شش گل زد و عربستان را با سه گل شکست داد، برابر عراق تا آن حد منفعل بود.
گروه C مقدماتی جام جهانی و جام ملت‌های آسیا
جدول این گروه
عراق 3 بازی و 7 امتیاز - 6 تفاضل گل
بحرین 3 بازی و 7 امتیاز - 2 تفاضل گل
ایران 3 بازی و 6 امتیاز - 15 تفاضل گل
هنگ کنگ 3 بازی و 1 امتیاز - تفاضل گل 1
کامبوج 3 بازی و 0 امتیاز- تفاضل گل 1
جام ملت‌های ۲۰۰۰ باز هم در لبنان ایران به مصاف عراق رفت و این بار با تک گل دایی پیروز شد. در جام ملت‌های ۲۰۱۱ قطر هم ایران و عراق در یک گروه نشستند و ایران با دو گل غلامرضا رضایی و ایمان مبعلی مقابل تک گل یونس محمود به برتری رسید.
پس فقط بحث جغرافیای دو کشور نیست. حساسیت‌های جدول و اما و اگرهای صعود، گاهی به اندازه کافی برای این ملاقات، حساسیت آفرین بودند. مانند همین حالا؛ ایران برای صعود به مرحله نهایی انتخابی جام جهانی، نیازمند پیروزی است. شکست احتمالی مقابل عراق صدرنشین، حتی احتمال حذف ایران از مسیر جام جهانی را تا حد بسیار زیادی افزایش می‌دهد.
ستاره‌ها
عراق و ایران تیم‌هایی لبریز از ستاره‌های تکنیکی هستند. هر دو تقریبا با ترکیب اصلی وارد امان خواهند شد. پیش از این خبر رسیده بود که سرکو کاتانچ، سرمربی تیم ملی عراق نگرانی‌هایی بابت غیبت احتمالی علی عدنان، طارق همام، بشار رسن و ربین سولاکا به دلیل مصدومیت‌های کهنه دارند. اما حالا باسیل کرکیس مربی تیم ملی عراق اعلام کرده که تمام بازیکنان عراق در تمرینات این تیم شرکت کرده‌اند.
مارک ویلموتس سرمربی تیم ملی ایران در بیانیه‌ای نوشته است: "تیم ملی به اهمیت این بازی واقف است و می‌توانم به شما اطمینان بدهم که به خوبی برای این بازی آماده می‌شویم." او تاکید کرده که "نتیجه این بازی نه صعود را قطعی می‌کند و نه حذف تیم را."
نباید فشار اضافه ایجاد شود. ویلموتس: به اهمیت بازی واقف هستیم اما این موضوع نباید فشاری ایجاد کند. همه بازی‌ها همین است، یا می بریم یا می‌بازیم و باید روی هدف نهایی یعنی صعود به جام جهانی متمرکز باشیم. ۳ بازی از ۴ بازی ما خارج از خانه بوده و ۳ بازی هم در داخل خانه داریم
سرمربی بلژیکی تیمش را در غیاب علیرضا جهانبخش و احسان حاج‌صفی به اردن می‌برد. جهانبخش به دلیل آن‌چه نیمکت‌نشینی و عدم فرصت بازی در باشگاه برایتون خوانده شده و همین‌طور حاج صفی به دلیل مصدومیت این بازی تیم ملی را از دست داده‌اند.
ستاره‌های ایران را می‌توان به سادگی شمرد: علیرضا بیرانوند درون دروازه، سردار آزمون در خط حمله، مرتضی پورعلی گنجی در خط دفاعی، کریم انصاری فرد و مهدی طارمی به عنوان مهاجمان سایه، مهم‌ترین عناصر ایران برای پیروزی هستند.
عراقی‌ها هم با ستاره‌هایی آشنا می‌آیند. ضرغام اسماعیل را در خط دفاعی این تیم به خوبی به یاد داریم. صفا هادی، بشار رسن و شریف عبدالکاظم در خط میانی زهردارترین‌های آقای کاتانچ محسوب می‌شوند. در خط حمله هم دو نام آشنا به چشم می‌خورند: مهند علی و علا عبدالزهرا.
خطرناک‌ترین اتفاق برای ایران، بازگشت به همان سبک بازی با بحرین در منامه است. تیمی که زود خسته شد، مغلوب احساسات شد، سکوها غرقش کردند، یا برنامه دومی نداشت یا همانی که از قبل تمرین کرده بود را هم از یاد برد. خطرناک‌ترین اتفاق برای تیم ملی ایران مقابل عراق، از دست دادن تمرکزی بود که انگار از دقیقه ابتدایی بازی نداشت.
شاید بتوان تمام ماجرای این بازی را در یک بازی خلاصه کرد: عراق برای صعود باید ببرد، ایران برای صعود نباید ببازد.
برگرفته با تخلیص از BBC
