طرفداری- در تابستان گذشته شایعات درباره انتقال مانژوکیچ به منچستریونایتد روز به روز بیشتر می شد و حتی برخی رسانه ها از معاوضه مقداری پول به اضافه مانژوکیچ در ازای روملو لوکاکو نوشتند و در نهایت این انتقال محقق نشد. با گذشت زمان و مصدومیت مارسیال و عدم داشتن یک مهاجم تخصصی، شایعات انتقال مانژوکیچ به منچستر در ماه ژانویه قوت گرفت. در این نوشته به ویژگی هایی که این مهاجم به خط حمله منچستریونایتد اضافه می کند صحبت می کنیم.
ماریو مانژوکیچ در 8 سال گذشته در بالاترین سطح فوتبال در آلمان، اسپانیا و ایتالیا برای ولفسبورگ، بایرن مونیخ، اتلتیکو مادرید و یوونتوس سپری کرده و یک قهرمانی در لیگ قهرمانان اروپا، 5 عنوان لیگ و تعداد زیادی جام دیگر در این راه کسب کرده است.
وقتی شما می خواهید درباره نقش مانژوکیچ بدانید، به جواب کلی نمی رسید زیرا این بازیکن می تواند چندین نقش مختلف را به خوبی انجام دهد! حال به بررسی نقاط قوت و ضعف و ویژگی های تاکتیکی این مهاجم 33 ساله را مورد بررسی قرار می دهیم.
بررسی تاکتیکی
در سال 2007 و بعد از انتقال ادواردو داسیلوا به آرسنال، باشگاه دیناموزاگرب مانژوکیچ را جانشین او کرد. در آن مقطع به دلیل سبک بازی دلنشین و روش بازی مشهور شد و از اون در پست های مختلف هجومی استفاده شد. هنگامی که او به ولفسبورگ انتقال پیدا کرد باز هم این رویه را ادامه داد و در پست وینگر ایفای نقش کرد درحالی که ادین ژکو در پست مهاجم به کار گرفته می شد. بعد از انتقال ژکو به منچسترسیتی، تعداد گل های مانژو در فصل دوم خود در بوندسلیگا افزایش یافت و سبب انتقال او به بایرن مونیخ شد. با وجود بازی های درخشان تحت نظر یوپ هاینکس، سبک بازی او با پپ گواردیولا سازگار نبود و موجب جدایی او از بایرن و پیوستن او به اتلتیکومادرید شد. انتقال او به اتلتیکو روی کاغذ و کار کردن وی با دیگو سیموئنه درخشان به نظر می آمد اما وی پس از به ثمر رساندن 20 گل در 43 دیدار و تنها با حضور یک ساله در پایتخت اسپانیا به یوونتوس نقل مکان کرد. در سال اول حضورش در یوونتوس در کنار پائولو دیبالا در پست مهاجم به کار گرفته شد اما بعد از انتقال هگواین به این باشگاه از مانژو در جناح چپ یا به عنوان مهاجم دوم تیم استفاده می شد. مانژو در یووه به بازیکنی تبدیل شد که هر جایی در خط حمله که به او نیاز داشته باشند می تواند بازی کند.
سرمربی پیشین مانژوکیچ، مکس آلگری درباره توانایی های مانژوکیچ گفت: «مانژو چه در دفاع و چه در حمله بازیکن فوق العاده مهمی برای ما است.»
مانژوکیچ ممکن است که در سطح باشگاهی جا به جایی های زیادی داشته باشد اما در تیم ملی کرواسی قهرمان شماره یک آن ها است. او در جام جهانی 2018 در سیستم 1-4-5 ایفای نقش کرد و تیمش را در رسیدن به فینال رهبری کرد. او نه تنها در این مسابقات 3 گل به ثمر رساند، بلکه بار دیگر توانایی های ذهنی، فیزیکی و تاکتیکی خود را به نمایش گذاشت.
پرسینگ شدید و درگیرانه
هیچ مهاجمی در جام جهانی به اندازه ماریو مانژوکیچ در محوطه جریمه حریف تکل زنی نکرده است. او به طور میانگین آمار 2 تکل در هر بازی را به ثبت رساند. نزدیک ترین بازیکنان در این زمینه به او الکساندر میترویچ و کاوانی با آمار 1.7 و 1.5 در هر بازی بودند. شایان ذکر است که تعداد بازی های مانژوکیچ نسبت به دو مهاجم دیگر بیشتر بوده است زیرا او در 6 بازی حضور داشت اما کاوانی و میترویچ به ترتیب در 4 و 3 بازی حضور داشتند. این آمار نگاه اجمالی به سبک بازی مانژوکیچ به خصوص در هنگام بازی در پست مهاجم دارد. مانژوکیچ با استفاده از ویژگی های ذاتی خود یعنی استقامت زیاد، شعور و درک بازیخوانی توانست خط حمله تیم ملی کشورش را رهبری کند. دلیل عمده موفقیت کرواسی در جام جهانی 2018 به دلیل پرسینگ آن ها بود که مانژوکیچ در این سیستم بیشترین تاثیر را داشت.
فهم پرسینگ
از آنجایی که مانژوکیچ به عنوان تک مهاجم برای کرواسی بازی می کرد، غالبا مسئول پرسینگ تیمش بود. مانژوکیچ با توجه به فهم ذاتی و غریزی خود در پرسینگ می دانست که چه کسی را پرس کند، چه زمانی پرس کند و نحوه اعمال پرسینگ در هر شرایط را نیز می دانست.
هنگامی که بازیکن حریف در نیمه زمین خود صاحب توپ است (کسی که پرس می شود)، اصولا توپ را به یار کناری خود پاس می دهد (زمانی که پرس می شود) و مانژوکیچ می داند از چه روشی برای پرسینگ خود استفاده کند. مثلا میتواند به دویدن به سمت بازیکن حریف یا در صورت نزدیک بودن، بدن گذاشتن برای بازپس گیری توپ (نحوه اعمال پرسینگ) تمامی گزینه های پاس دادن را از حریف بگیرد و او را به منطقه دلخواه هدایت کند.
در تصویر زیر نمونه ای از این پرسینگ هوشمند را میبینیم. رافائل واران توپ را به بازیکن کناری خود یعنی ساموئل اومتیتی پاس می دهد. در هنگام رسیدن توپ به اومتیتی، مانژوکیچ بازیکن مورد نظر خود را شناسایی می کند و با قرار گیری در فضای بین دو مدافع، احتمال پاس برگشتی به واران را از بین می برد.
دنبال کردن بازیکن مد نظر
بسیاری از مهاجمان حریف را تحت فشار قرار می دهند، اما تعداد کمی از آن ها به مانند مانژوکیچ رفتار می کنند. بعد از اینکه مانژوکیچ گزینه های پاس را از بازیکن صاحب توپ گرفت و او را به منطقه دلخواه خودش هدایت کرد، دست از پرسینگ نمی کشد بلکه شروع به دنبال کردن بازیکن صاحب توپ می کند.
نمونه ای از آنچه گفته شد را میتوانیم در تصویر زیر مشاهده کنیم. در تصویر زیر، مانژوکیچ با مجبور کردن اومتیتی به منطقه دلخواه، همچنان خود را به او نزدیک می کند و تحت فشار می گذارد که داور با یک تصمیم سختگیرانه خطای مانژوکیچ بر روی اومتیتی را اعلام می کند. با این حال، مانژوکیچ به خوبی توانست موجب تخریب بازیسازی فرانسه از عقب زمین شود.
بعدا در همان بازی، مانژوکیچ به لطف پرسینگ هوشمندانه خود گل سوم خودش در این تورنومنت را به ثمر رساند. پس از پاس رو به عقب اومتیتی به لوریس، مانژوکیچ به پرسینگ خود ادامه داد و با استفاده از اشتباه لوریس دروازه فرانسه را باز کرد.
برخی گل را به خاطر اشتباه لوریس می دانند اما مانژوکیچ او را مجبور به اشتباه کرد. در مرحله اول وقتی دیگر بازیکنان کرواسی تصمیم به پرس کردن نگرفتند، مانژوکیچ به پرس کردن ادامه داد و در مرحله دوم مانژوکیچ سعی کرد از سمت چپ لوریس را تحت فشار قرار دهد زیرا لوریس روی پای راستش راحت نیست و زمانی که توپ به لوریس رسید سعی کرد تا توپ را روی پای چپ خود بیاورد که مانژوکیچ توپ را قطع کرد و گل دوم تیم خود را به ثمر رساند.
پرسینگ از پشت
پرسینگ مانژوکیچ با مهاجمان دیگر متفاوت است به این دلیل که وقتی بازیکن صاحب توپ از او رد شده یا با او فاصله ایجاد کرده است اما توسط مانژوکیچ همچنان تحت فشار قرار می گیرد و مانژوکیچ از پست سر او را تحت فشار قرار می دهد. در تصویر زیر نمونه ای از این نوع پرسینگ از عقب در بازی کرواسی و روسیه در مرحله یک چهارم جام جهانی 2018 دیده می شود. این نوع پرسینگ به چند دلیل مفید است.
اولین دلیل این است که پرس از پشت سر مانژوکیچ باعث نوعی ترس در حریفان می شود و باعث بر هم خوردن آرامش آن ها هنگام مالکیت توپ می شود. بنابراین برای از دست ندادن توپ مجبور به افزایش سرعت و پیشروی به سمت جلو در مناطقی که بازیکنان حریف در آن جا حضور دارند می شوند و همین عامل موجب اشتباه بازیکن صاحب توپ و از دست دادن توپ می شود.
دومین دلیل، فشار از پشت سر موجب جلوگیری از دریبل و عبور حریف می شود زیرا بازیکن صاحب توپ قادر به برگشت نیست چون مانژوکیچ درست در پشت سر او قرار دارد و همچنین قادر به پاس به جناحین نیست چون مانژوکیچ می تواند آن پاس را رهگیری کرده و قطع کند بنابراین تنها راه باقی مانده پیشروی به سمت جلو است و همانطور که بالاتر نیز گفته شد، به دلیل تراکم بازیکنان حریف، بازیکنان صاحب توپ دچار اشتباه شده و توپ را از دست می دهد.
در پایان، این نوع پرس از مانژوکیچ موجب تحت فشار قرار گرفتن حریف از عقب (مانژوکیچ) و از جلو (هافبک های کرواسی) می شود و فضا و زمان برای بازیکن صاحب توپ کاهش پیدا می کند. همچنین با این نوع روش از پرسینگ می توان پاس های بازیکن صاحب توپ را رهگیری کرد و آن ها را قطع کرد.
تطبیق پذیری در دفاع
مانژوکیچ می تواند در پرسینگ تیمی به بهترین نحو ممکن شرکت داشته باشد و ایفای نقش کند همانطور که در جام جهانی 2018 در کرواسی مشاهده کردیم. با این حال، او قابلیت بازی در مناطق کم فشار را نیز دارد. در بازی هایی که تیم حریف شروع به پرسینگ قوی می کند، مانژوکیچ در پست دفاعی خود و در برابر فشار موجب اذیت شدن حریف می شود.
این جنبه دفاعی مانژوکیچ را بیشتر در تیم باشگاهی او یعنی یوونتوس شاهد بوده ایم، جایی که او به دلیل سبک بازی تیمش اغلب نقش دفاعی دارد. در فصل گذشته از ماریو مانژوکیچ بیشتر در جناح چپ استفاده می شد و در هنگام دفاع تیمی، مانژوکیچ به عقب می آمد و با حفظ موقعیت خود در دفاع تیمی و فشردگی دفاعی کمک بسیاری می کرد. او همچنین در برخی از مواقع وظیفه دنبال کردن و جلوگیری از نفود فولبک حریف را درجناح چپ بر عهده داشت. همانگونه که در تصویر زیر مشخص است در مواضع دفاعی بسیار عمیقی ایفای نقش می کند.
با اینکه مانژوکیچ یک مهاجم سرعتی و با قابلیت پرسینگ است، اما در مواقع لزوم در سبک های دفاعی نیز موثر ظاهر می شود که این نشان از تطبیق پذیری و از خود گذشتگی او دارد.
شروع ضد حملات
در جام جهانی 2018، ماریو مانژوکیچ سعی در دریافت از توپ های برگشتی از دفاع کرواسی داشت. مانژوکیچ اغلب خودش را نزدیک به توپ های برگشتی قرار می داد بنابراین او مسئول شروع ضد حملات تیمش بود. او این کار را با ساده بازی کردن انجام میداد.
زمانی که مانژوکیچ توپ های برگشتی را دریافت می کرد، سعی داشت تا به یک پاس کوتاه توپ را به نزدیک ترین هم تیمی خود برساند. با توجه به اینکه مانژوکیچ سعی در دریافت توپ های برگشتی داشت، از دید خوبی برای پخش توپ برخوردار نبود بنابراین اولویت او در اختیار داشتن توپ و دادن پاس کوتاه به نزدیک ترین هم تیمی خود بود.
همچنین اگر مانژوکیچ نتواند توپ برگشتی را خودش دریافت کند و توپ توسط یکی از هم تیمی هایش دریافت شود سعی می کند با نزدیک کردن خود به هم تیمی اش یک پاس ساده را از او دریافت کند. اگر مانژوکیچ توسط دفاع حریف تحت فشار باشد، سعی می کند با به عقب آمدن فشار را از خودش کم کند و با نزدیک تر شدن به هم تیمی خودش با او 1-2 کند. تصویر زیر به خوبی این موضوع را نشان می دهد.
قابلیت های هوایی
درحالی که نمی‌توان مانژوکیچ رو جزو بازیکنان فیزیکی به حساب آورد، اما قد او به 1.90 می رسد و می تواند از هر سانتی متر بدن خود به بهترین نحو ممکن استفاده کند. چه در زمانی که توسط یک بازیکن مارک شده یا در زمانی که منطقه مرکزی محوطه جریمه حریف شلوغ باشد، مانژوکیچ می تواند با موقعیت یابی خوب، بازیخوانی و انتقال های خود، نبرد هوایی را برنده شود. این مطلب چه در تیم ملی کرواسی چه در یوونتوس صدق می کند.
آمار ها تسلط او را در نبرد های هوایی نشان می دهند. در فصل 2017-2018 مانژوکیچ آمار 3.19 نبرد هوایی موفق در هر 90 دقیقه را به ثبت رساند که جزو 5 بازیکن برتر از این لحاظ در سری آ به حساب می آید. در بین این 5 نفر تنها ادین ژکو آمار بهتری را با 61 درصد پیروزی در نبرد های هوایی نسبت به مانژوکیچ دارد. تاکتیک بسیاری از تیم ها بازی مستقیم و پاس های بلند است اما این تاکتیک به دلیل نبود بازیکن مد نظر همیشه مناسب نیست اما این موضوع برای تیم ملی کرواسی و باشگاه یوونتوس صدق نمی کند زیرا این دو تیم مهاجمی مثل ماریو مانژوکیچ را دارند!
تمام آنچه باعث می شود تا کروات ها چنین هدف هوایی موثری داشته باشند، در تصویر بالا آورده که از بازی رم و یوونتوس در فصل گذشته گرفته شده آورده شده است. برای شروع، مانژوکیچ به خوبی برای دریافت توپ هوایی موقعیت یابی می کند. سپس خود را به عقب می کشد تا در صورت دریافت توپ و فرار با توپ، بازیکن مارک کننده روی او مرتکب خطا نشود. سپس بازو های خود را عقب می برد تا جلوی حرکت بازیکن رم را بگیرد. در نهایت مانژوکیچ به لطف استفاده از هوش و بدن خود در این نبرد هوایی پیروز می شود.
درک تاکتیکی خوب
مانژوکیچ در خط حمله چه به عنوان مهاجم یا چه به عنوان وینگر به میدان برود، بیشتر زمان خود در بازی را به کار با بازیکنان کناری یا پشت سر خود صرف می کند. گاهی اوقات از او به عنوان مهاجم هدف استفاده می شود یا گاهی اوقات از او برای اجرای بازی مستقیم استفاده می شود اما بیشتر از همه این ها، از او برای نگه داشتن توپ در خط حمله و توپ رسانی به دیگر بازیکنان خط حمله استفاده می شود.
او در هنگام بازی به عنوان مهاجم بسیار باهوش عمل می کند و نسبت به موقعیت هم تیمی های خود آگاه است و یک تصویر ذهنی بسیار عالی را نسبت به زمین بازی برای خود می سازد. این موارد به او کمک می کند تا به درک تاکتیکی خوبی از بازی برسد و بتواند خیلی سریع پاس های تک ضرب را به هم تیمی های خود برساند و پاس های تک ضرب او از سرعت کافی برخوردارند تا بتوانند خط ساز ظاهر شوند.
تصویر زیر از نیمه نهایی جام جهانی 2018 و بازی بین کرواسی و انگلیس گرفته شده است. در اینجا مانژوکیچ به وسط حرکت می کند تا یک پاس از وینگر دریافت کند. او به پشت سر خود نگاه می کند و همانطور که در بالا گفته شد او می تواند خیلی سریع یک تصویر ذهنی عالی از محل قرارگیری بازیکنان برای خود بسازد و زمین بازی را به خوبی اسکن کند. بنابراین او به یک نگاه متوجه می شود که آنته ربیچ در پشت سر در حال فرار به محوطه حریف است. مانژوکیچ فضای خالی پشت سر مدافع رو به روی خود را می بیند و توپ را بین پا های مدافع مقابل خود عبور داده و برای ربیچ می فرستد.
کانونی سیال در خط حمله
مانژوکیچ علاوه بر قابلیت های هوایی و نگه دارنده بودن توپ در خط حمله، می تواند به عنوان یک لینک ارتباطی بین خط بازیکنان نیز باشد. از مانژوکیچ به عنوان یک کانون سیال نام برده می شود چون ایستا بازی نمی کند و مدام در حال حرکت است تا فضا های خطرناک را ایجاد کند و حرکات هجومی را به یکدیگر متصل کند.
علاوه بر این که این حرکات باعث می شود تا یک لینک ارتباطی بین هم تیمی های خود ایجاد کند، باعث گیج شدن بازیکنانی که او را مارک می کنند نیز می شود و مارک کردن خود را برای بازیکنان حریف دشوار می کند. با تغییر موضع و حرکات مداوم باعث می شود تا مدافعان حریف در هنگام مارک کردن او به کلی گیج شوند!
همانطور که در تصویر زیر مشاهده می شود، جنب و جوش های او باعث می شود تا مدافعان حریف از مارک کردن او خودداری کنند چون مدافعان فرانسه با او حرکت نکرده و در عقب جایگیری کرده اند. مانژوکیچ پاس ساده و کوتاهی که مودریچ برای او ارسال کرده را باز می کند چون او در اینجا به عنوان یک لینک ارتباطی انجام وظیفه می کند. مانژوکیچ با دریافت این پاس ساده، دامنه حمله تیم خود را به منطقه پیشرفته تری می برد. حال اگر در ابتدا و قبل از دریافت پاس مدافعان فرانسه او را مارک می کردند و به دنبال او می آمدند، وضع بدتر می شد زیرا باعث خالی شدن فضا در پشت سر آن ها و نفوذ وینگر کرواسی در آن فضا می شد.
مانژوکیچ چگونه گل می زند؟
مانژوکیچ در بیشتر اوقات درحال بازی سازی برای هم تیمی های خود می باشد اما در عین حال می تواند تهدیدی در داخل و اطراف محوطه جریمه برای حریف محسوب شود. در درجه اول او می تواند روی ارسال های هوایی با توجه به قامت بلند خود خطر ساز ظاهر شود. در وهله بعدی او با توجه به غریزه و استعداد خود می تواند با هر دو پای خود گلزنی کند و این هم تهدیدی برای حریف محسوب می شود.
این غریزه او در سراسر جام جهانی به نمایش گذاشته شد و دو گل از سه گل مانژوکیچ در این مسابقات از این طریق به ثمر رسید. در بازی با دانمارک، پس از عدم موفقیت حریف در دور کردن توپ از محوطه توانست گل تساوی تیمش در جام جهانی را به ثمر برساند. بعد از عدم موفقیت در حمله اولیه کرواسی، مانژوکیچ با هوشیاری در موقعیت مناسبی قرار گرفت و پس از دور شدن ناقص توپ توانست گل تساوی تیمش در مقابل دانمارک را به ثمر برساند.
وضعیت مشابه منجر به گل دوم او در پیروزی برابر انگلیس در نیمه نهایی جام جهانی شد. در اینجا پرشیچ پس از پیروزی در نبرد هوایی نسبت به تریپیر با ضربه سر خود توپ را به محوطه جریمه ارسال می کند. مانژوکیچ با پیش بینی این که هم تیمی خود توپ را به محوطه ارسال خواهد کرد، در حالی که در نقطه کور بین مگوایر و استونز جایگیری کرده از آنجا فرار می کند تا توپ ارسالی را دریافت کرده و کار را تمام کند. بسیاری از گل های او در یوونتوس نیز با یک دریبل ریز و یا یک کار ترکیبی ساده به ثمر می رسد. چیزی که در تصویر بالا و پایین مشخص است، شهود، درک تاکتیکی بالا و سرعت عمل به موقع بود.
همانطور که در تصویر بالا مشاهده کردید، بیشتر گل هایی که توسط مانژوکیچ زده می شود به دلیل قدرت فیزیکی یا تکنیکی او نیست بلکه به دلیل قدرت روانی بالای او می باشد. او به موقع در محوطه جریمه حریف ظاهر می شود و واکنش های سریعی برای به دست آوردن توپ های از دست رفته نشان می دهد و گاهی با توجه به قدرت فیزیکی که دارد با بدن گذاشتن یا با خطا گرفتن در محوطه جریمه کار را تمام می کند. رویکرد بی رحمانه او در محوطه جریمه را می توان با این آمار بیان کرد که 82% از 45 شوت او در سری آ از محوطه جریمه زده شده است!
نقاط ضعف مانژوکیچ
تا جایی که توانستیم از نقاط قوت مانژوکیچ گفتیم اما بد نیست تا نگاهی به نقاط ضعف این بازیکن بیندازیم. تمام کنندگی مانژوکیچ بی اشکال نیست و آمار ها نشان می دهد که او یک گل به ازای هر 3 بازی به ثمر رسانده است که آمار خوبی برای یک مهاجم سطح بالا نمی باشد. فهمیدن نوع دفاع کردن مانژوکیچ و توپ گیری او بسیار ساده است زیرا از یک نوع روش برای توپ گیری استفاده می کند. قدرت دریبلینگ و عبور مانژوکیچ از مدافعان رو به روی خود بسیار ضعیف است و به هیچ عنوان نمی توان او را با مهاجمی مانند دیگو میلیتو که رد کردن مدافع مقابل برایش بسیار ساده بود مقایسه کرد. در حال حاضر سن نسبتا بالای مانژوکیچ هم نوعی اشکال برای او محسوب می شود و هر چه قدر روی تئوری "سن یک عدد است" پا فشاری کنیم باز هم تاثیر سن در توانایی های یک بازیکن تاثیر گذار است.
نتیجه گیری: تقریبا تمامی نقاط قوت و ضعف مانژوکیچ گفته شد. بیشتر شایعات حول پیوستن مانژوکیچ به منچستریونایتد مطرح شده است اما مانژو با توجه به قدرت پرسینگ بالای خود می تواند در لیورپول یورگن کلوپ بازی کند یا با توجه به ویژگی های بازی بدون توپ خود می تواند مناسب سبک فاوره در دورتموند باشد یا حتی می تواند به باشگاه سابق خود بایرن مونیخ بازگشته تا جانشین مناسبی برای رابرت لواندوفسکی باشد. مانژوکیچ می تواند یک گزینه موقت بسیار عالی برای منچستریونایتد باشد زیرا بعد از جدایی روملو لوکاکو، مشکلات خط حمله یونایتد بسیار آشفته شده است و مانژوکیچ می تواند چه به عنوان مهاجم هدف یا چه به عنوان مهاجم دوم بسیار تاثیر گذار ظاهر شود. اگر منچستریونایتد در فکر به خدمت گرفتن این مهاجم کروات است باید سریع تر دست به کار شود زیرا شایعات پیوستن او به الدحیل قطر روز به روز شدت می گیرد.
ارسالی احمدرضا بختیاری؛ برگرفته از وبسایت TotalFootballAnalysis
