فردوسی‌پور و برنامه‌ی ویژه جام‌جهانی
به‌کارگیری واژه‌های انگلیسی در زبان پارسی
حتما با ویژه‌برنامه‌ی 2014 آشنا هستید. ماجرا از این قرار است که در روز نخست اجرای برنامه، احتمالا با توجه به فشارها، مجریان کوشیدند از واژه‌های پارسی به جای واژه‌های بیگانه بهره ببرند.
چیزی که تاکنون روشن شده، این است که مجریانی مانند «جاودان‌فر» و «میثاقی» تا جایی که می‌توانند این کار را انجام می‌دهند. ولی جناب آقای «فردوسی‌پور» به عمد کوشش می‌کند از واژه‌های انگلیسی و ... بهره ببرد. نمونه‌هایی از این واژه‌ها:
بیس / کلین‌شیت / اسپایدرکَمرا / لانگ‌شات / کلیپ / سِیو/ اس_ام_اس / تکنولوژی / ری‌اکشن و...
در اجرای خوب فوتبالی فرودسی‌پور شکی نیست و او مجری محبوبی درمیان مردم است. ولی این محبوبیت آرام_آرام باعث شده که ایشان به خود حق بدهد در هر زمینه‌ای نظر داده و با خودکامگی توصیه‌های کارشناسان (در این‌جا زبان‌شناسان) را زیر پا بگذارد و با لجاجت و حتی گاهی با لودگی، هم‌چنان به‌کارگیری واژه‌های غیرپارسی را دنبال کند.
باید توجه داشت که در همگی زبان‌های جهان (فرانسوی، چینی، ژاپنی، آلمانی، عربی و ...) فرهنگستان وجود دارد و مردم آن کشورهای از واژه‌های تازه‌ی زبان خود پشتیبانی می‌کنند. حتی اعراب فوتبال را «کره‌القدم» و تلفن را «هاتف» و اینترنت را «عنکبوتی» و توپ را «کرة» می‌گویند. چینی‌ها کامپیوتر را حدودا «dineo» و را حدودا «tishu» می‌گویند و ... (فراموش نشود که نقدهای فراوانی نیز به فرهنگستان کنونی وجود دارد)
بدبختانه با وجود مجریانی مانند جناب فردوسی‌پور که شاید گمان می‌کنند به‌کارگیری واژه‌های انگلیسی نشانی از سواد و یا جایگاه اجتماعی بالاتر است، این جریان درمیان بخشی از مردم نیز جا افتاده. همان‌گونه که 1000 سال پیش تا همین دوران قاجار، عربی‌دانی و به‌کارگرفتن واژه‌های فراوان عربی چنین توهمی در میان به اصطلاح روشن‌اندیشان زمان ایجاد کرده بود.
به یاد داشته باشیم که از نزدیک به 1000 سال پیش همین بلا را زبان عربی بر سر زبان پارسی آورد. مخالفان معمولا دو چیز را مطرح می‌کنند:
1- زبان‌ها از هم وام‌واژه می‌گیرند
2- این کشف آن‌ها بوده و ما حق نداریم نامی بر آن‌ها بگذاریم!
پاسخ‌ها کوتاه و روشن هستند:
1- زبان‌ها به گونه‌ی محدود از هم وام‌واژه می‌گیرند آن هم در صورت نیاز و البته پس از گذر از دستگاه زبانی و بدون وارد کردن هم‌خانواده‌های آن واژه. برای نمونه اگر واژه‌ی «ملک» را پذیرفتیم نباید مالک/ملوک/تملیک/املاک و ... را نیز وارد کنیم.
2- چنین نیست. هرچیزی را هر مردیم ارائه دادند، قرار نیست برای آن برابر (معادل) ساخته نشود. اگر چنین است چرا «مرغ» که بومی بخش‌های شرقی هند است در زبان‌های گوناگون نام‌های گوناگون دارد؟ // «گندم» برای نخستین‌بار در ایران یا سوریه بومی کشت شده، پس چرا در انگلیسی و زبان‌های دیگر به آن چیز دیگری می‌گویند؟ // کهن‌ترین سکه‌ها را در آشور و پاکستان یافته‌اند و در غرب نام دیگری دارد. // کهن‌ترین خط ها در سومر و جیرفت ایران یافته شده ولی در غرب نام دیگری دارد و...
کورش محسنی
