طرفداری- اما کلارک، فرزند ویلیام و ویلهلمینا که در سال 1867 در لیورپول به دنیا آمد، قرار بود یکی از بزرگترین شخصیت های تاریخ ورزش بریتانیا لقب بگیرد. هنگام به دنیا آمدن او، اتفاق یا رویداد خاصی رخ نداد که بخواهد از همان ابتدا، اما را با بقیه متفاوت سازد اما به همین می شود بسنده کرد که او، چهاردمین فرزند خانواده بود. البته او خاص بود.
به قلم ریچ لاورتی برای وبسایت Thesefootballtimes- درست در سال 2017 بود که جهانیان فهمیدند اما کلارک اولین فوتبالیست زن سیاه پوست تاریخ بریتانیا است. علت این تاخیر، نبود اسناد لازم برای اثبات بود اما به مرور زمان، شواهد و اسناد این موضوع را ثابت کردند. در واقع کمتر از دو سال پیش، تحقیقات را استورات گیبزِ تاریخدان آغاز کرد. پیش از این این باور وجود داشت که هم تیمی کلارک اولین فوتبالیست زن سیاه پوست در این منطقه است اما تلاش ها ادامه یافت تا حقیقت مشخص شود.
طبق ادعای یک روزنامه ولزی، دخترکی سیه چرده در وینگ راست و دختری که کری بوستید نام داشت، دو سیاه پوست تیم بودند. طبق عکسِ تیمی که از آن روزها باقی مانده، استورات گیبز بالاخره فهمید این افتخار در اصل به اما کلارک تعلق دارد. اِما در منطقه ای از لیورپول زندگی می کرد که الکس گرینوود، کاپیتان فعلی تیم زنان منچستریونایتد، قرار بود یک قرن بعد متولد شود.
با این که میان تمدن امروزه و فرهنگ یک قرن قبل، تفاوت های بی شمار و غیرقابل شمارشی وجود دارد اما می توان میان کودکی گرینوود و کلارک، شباهت هایی پیدا کرد. اِما در 15 سالگی به عنوان شاگردِ قناد کار می کرد اما درست پنج سال بعد، قرار بود در مقابل هزاران تماشاگر ورزشگاه سنت جیمز پارک و پورتمن رود، فوتبال بازی کند. اتفاقی که از همان اول رویای این دخترک متفاوت بود.
در واقع کلارک از جهاتی خوش شانس بود. در پنج سالگی و در بازی میان تیم ملی زنان اسکاتلند و انگلیس، به منظور شناخته شدن فوتبال بانوان، برای اولین بار بازی ها ضبط شد تا در دسترس عموم مردم قرار گیرد.آن روزها تلاش در این جهت بود که ورزش بانوان را به همه بشناسانند. مطبوعات بریتانیا با اینکه از فوتبال زنان با عنوان «عجیب و غریب» یاد می کردند اما به مرور تغییر و تحولات کنار آمده و بیشتر به پوشش اتفاقات مربوط به آن پرداختند.
چهارده سال بعد و درست دو سال پس از زمانی که نیوزیلند قانون رای دادن بانوان را تصویب کرد، نتی هانی بال توانست باشگاه فوتبال بانوان بریتانیا را تاسیس کند. بانو فلورنس دیکسی که از چهره های تاثیرگذار روزگار بود، به عنوان اسپانسر و رئیس باشگاه پشت این تصمیم ایستاد و برگ جدیدی در فوتبال بانوان را رقم زد. کاپیتان هانی بال که اسم واقعی اش، مری هیوستون بود (علت استفاده از نام مستعار، جلوگیری از تعرض و آزار و اذیت بود) در مصاحبهای با The Sketch در 1985، همه چیز را شرح داد.
«هیچ چیز مسخره و خنده داری در مورد شکل گیری باشگاه فوتبال زنان بریتانیا وجود نداشت. تقریبا یک سال قبل اتحادیه را تشکیل دادم و هدف نهایی و قطعی ام این بود که نشان دهم زنان موجوداتی بی مصرف و بی فایده نیستند. مردان باید به این موضوع واقف می بودند اما اوضاع اجازه نمی داد. باید اعتراف کنم اعتقادات من در همه مسائل، مخصوصا در جامعه ای که جنسیت ها به طور فزایندهای مورد تبعیض قرار گرفتهاند، به سوی رستگاری تمایل دارد. روزی را تصور می کنم که زنان در پارلمان ها حضور یابند و صدای خود را به گوش آحاد جامعه برسانند و حتی نقشی در تعیین اوضاع جامعه داشته باشند. مخصوصا در موضوعاتی که به زنان مربوط است.»
در اواخر 1894، آگهی ها برای تشکیل تیم بانوان پخش و در نهایت، در 1 ژانویه 1895، رسما تیم فوتبال بانوان بریتانیا تشکیل شد. 30 نفر از بانوان تحت هدایت بیل جولین، بازیکن اسبق تاتنهام و آرسنال کار خود را آغاز کردند. کلارک و خواهرانش (جون و مری)، سه بازیکن آن تیم بودند. در ابتدا تیم جایی برای تمرین نداشت ولی بالاخره خانهای در لندن پیدا کردند که گردهم جمع شوند. دو ماه بعد، در 23 مارس اولین بازی خود را در حضور 11 هزار تماشاگر برگزار کردند. اتحادیه قوانین سفت و سخت در خصوص نحوه پوشش آن ها وضع کرده بود که باید رعایت می شد.
توپی که با آن بازی می کردند، کوچکتر از استاندارد معمول بود. زمان بازی هم 90 دقیقه نبود. در اولین بازی، تیمِ کلارک با نتیجه سنگین 7-1 شکست خورد. بعد از آن دیدار، منچسترگاردین گزارش جنجالی که تبعیض جنسیتی هم در خود داشت، کار کرد: «تماشاگران برای جذابیت های بازی آمده بودند. اما پوشیدن شورت های ورزشی بلند و بستن زانوبند، قطعا چیزی نبود که تماشاگران را جذب کند.» به لطف بانو دیکسی، این تیم در طول دو سال 100 بازی انجام داد و توجه رسانه ها را به خود جلب کرد. البته به دلیل کمبود بودجه، این باشگاه دیگر از سال 1887 به این طرف، بازی برگزار نکرد. بانو دیکسی که فمینیست، خبرنگار جنگی و حامی حقوق زنان بود، اولویت های مهم تری پیدا کرده بود.
کلارک تا سال 1903 فوتبال بازی کرد و متاسفانه پس از آن دوران، دیگر از جزئیات زندگی اش خبری نشد. حتی تاریخ دقیق مرگش هم مشخص نیست. گیبز باور دارد او در سال 1905 و در سن 30 سالگی دار فانی را وداع گفته است اما این مورد تایید نشده است و صرفا باور تاریخ دانِ این تحقیقات است. حتی با وجود اطلاعات کم از داستان پر رمزو راز کلارک، یاد و خاطره او هرگز از اذهان مردم پاک نخواهد شد. در اکتبر 2018، فدراسیون فوتبال انگلیس، تندیس کلارک و آنا کسل، بنیان گذاران فوتبال زنان در بریتانی را ساخت و به نشانه احترام، پلاکی آبی رنگ بر در خانه دوران کودکی کلارک نصب شد. همچنین اتحادیه فوتبال انگلیس قصد دارد مجسمه اِما کلارک را به زودی در ومبلی یا سنت جیمز پارک قرار دهد.
143 سال از زمان تولد اما کلارک افسانهای می گذرد و هنوز مبارزه مداوم برای برابری حقوق زنان و مردان در فوتبال یک آرمان بزرگ محسوب می شود. شاید این چیزی نبود که تاریخ سازانی چون کلارک برایش هدفگذاری کرده باشند اما این نبرد ادامه خواهد داشت. نباید زحمات زنانی که پا به پای مردان آمدند و با وجود نابرابری ها، هرگز تسلیم نشدند، به این راحتی پایمال شود.