در یک دوره سقوط تقریبا دویست ساله فقط حکومت کریم خان زند است که به ورشکستگی تاریخ ایران و ایرانیان رنگی دیگر می دهد و در آن وقفه ای ایجاد می کند.کریم خان توانست یک بار دیگر کشور از هم پاشیده را سامان داده و با برقراری نظم و امنیت به اقتصاد و بازرگانی جانی تازه بخشید.
بررسی درآمد یک خانواده کارگری در زمان کریم خان زند
حد متوسط یک کارگر د روز عبارت بود از 300 دینار که در سال حدود ده تومان می شد،یعنی پانصد مارک طلا.با این پول یک خانواده هفت نفری اگر کمی قناعت می کرد می توانست یه راحتی زندگی کند.
این واقعیت اقتصادی و تاریخی بسیار ذی قیمت را ما از جوابی داریم که کریم خان به بازرگانانی که از می خواستند که استخراجات طلاب علوم دینی را که از زمان نادر شاه قطع شده بود دوباره بپردازد.جواب کریم خان بسیار جالب توجه است ((ما وظیفی عامی به جهت همه ی مردم ایران قرار داده ایم،یعنی ماکولات و ملبوسات و مایحتاج کلیه ی خلایق را فرموده ایم به قیمت بسیار ارزان خرید و فروش نمایند که هر اجیری در روزی سیصد دینار اجرت بگیرد و آن سیصد دینار قیمت دوازده من گندم به وزن تبریز،یا بیت و چهارمن جو به وزن تبریز،یا چهل من به وزن تبریز باشد،در یک ماه با جمعی عیال کافی است او را.)) به این ترتیب کریم خان از پرداختن مقرری به طلاب علوم دینی سر بار زد.تایید این درآمد سالانه را در سفرنامه ی وارینگ،سیاح انگلیسی که 21 سال پس از مرگ کریم خان به ایران آمده است پیدا میکنیم.وارینگ می نویسد که یک سرباز در سال از ده تا پانزده تومان درآمد دارد.
اینک با مطالعه درباره ی خرج روزانه ی یک خانواده ی کارگری هفت نفری می خواهیم ببینیم که یک کارگر با سیصد دینار درآمد روزانه اش چه می کرده است و از این پول چقدر برایش ذخیره می شده است.
|
شش کیلو گندم
|
50
|
دینار
|
|
نیم کیلو گوشت گوسفند
|
12
|
دینار
|
|
نیم کیلو حبوبات
|
8
|
دینار
|
|
150 گرم روغن حیوانی
|
10
|
دینار
|
|
120 گرم پنیر
|
4
|
دینار
|
|
یک کیلو ماست
|
10
|
دینار
|
|
یک کیلو و نیم میوه
|
14
|
دینار
|
|
یک کیلو سبزی
|
4
|
دینار
|
|
150 گرم شکر
|
20
|
دینار
|
|
30 گرم قهوه
|
8
|
دینار
|
|
75 گرم تنباکو
|
10
|
دینار
|
|
پنج کیلو هیزم
|
32
|
دینار
|
|
500 گرم روغن چراغ
|
18
|
دینار
|
| جمع |
200 |
دینار |
می بینیم که مخارج روزانه ی یک خانواده در حد روزی 200 دینار بوده است.
بدین ترتیب از دآمد سالیانه (سالی حدود ده تومان)تقریبا دو تومان و هفت هزار دینار برای سایر موارد باقی می مانده است.لازم به یادآوری ایت که برآورد بالا کوششی است برای نشان دادن قدرت خرید یک خانواده ی کارگری.
منبع : کتاب کریم خان زند و زمان او دکتر پرویز رجبی
