AC رفیعیروزی که ژاوی ارناندس، کاپیتان سابق بارسلونا یا اوسوالدو فریرای پرتغالی در شبکه الکاس از حضور قطر در فینال جام هفدهم ملت‌های آسیا صحبت کردند، اظهارنظر‌های متفاوتی از سوی کارشناسان رقم خورد که کاپیتان و سرمربی السد، چون از قطری‌ها پول می‌گیرند و تحت قرارداد آن‌ها هستند این‌گونه از عنابی‌ها تعریف و تمجید کردند. نزدیک به یک ماه بعد از این پیش‌بینی عجیب، با صعود عنابی‌ها به فینال آن هم در دشوارترین مسیر ممکن مشخص شد نه ژاوی و نه فریرا هیچ‌یک به خاطر پول این پیش‌بینی را انجام نداده بودند و تنها با اطلاع کامل از برنامه‌ریزی اصولی میزبان جام جهانی آتی در سال ۲۰۲۲ روی موفقیت این تیم دست گذاشتند. رسیدن قطر به فینال جام ملت‌ها که توأم شد با «صعود حماسی در سیاسی‌ترین تورنمنت تاریخ» نه تنها کار یکی، دو سال زحمت کشیدن نبود بلکه اولین نقطه از چشم‌انداز ۲۰ ساله فدراسیون قطر محسوب می‌شد که با استراتژی کاملاً حرفه‌ای و مشارکت قطب‌های فوتبال باشگاهی و آکادمی در قاره سبز طراحی و اجرا شد، طرحی که سایت گاردین هزینه آن را رقمی در حدود ۲۰ میلیارد دلار ارزیابی کرد تا عنابی‌ها در اولین جام جهانی خود چشم‌ها را خیره کنند.
با ورود به قرن بیست و یک شیوخ متمول قطر برای اینکه بتوانند در جمع مدعیان فوتبال قاره کهن سر بلند کنند طرحی را تدوین کردند که چشم‌انداز ۲۰ سال آینده در آن ترسیم شده بود. این طرح، اما برای قطری‌ها نبود بلکه نقش اصلی آن را دو آکادمی بزرگ فوتبال اسپانیا بازی می‌کردند. آکادمی لاماسیا در کاتالان و آکادمی لافابریکا در مادرید که به دو غول بزرگ ماتادور‌ها یعنی بارسلونا و رئال اختصاص دارد، تدوینگر طرحی بودند که از اوایل سال ۲۰۰۰ در دوحه اجرایی شد. اولین گام در طرح چشم‌انداز ۲۰ ساله قطری‌ها برای تاج‌گذاری در حاشیه خلیج‌فارس تأسیس یک آکادمی بزرگ در قلب دوحه بود، مکانی که هم جوابگوی نیاز‌های این کشور باشد و هم به نقطه‌ای کلیدی در فوتبال دنیا تبدیل شود تا پای ستاره‌ها و تیم‌های بزرگ را به حاشیه خلیج‌فارس آن هم دوحه بکشاند. از همین رو کلنگ ساخت این آکادمی با نام اسپایر به زمین زده شد، طرحی که نزدیک به ۵ میلیارد دلار در ۱۰ سال هزینه روی دست قطری‌ها گذاشت.
ساخت و تجهیز اسپایر در دوحه، اما به تنهایی نمی‌توانست تضمین‌کننده طرح چشم‌انداز ۲۰ ساله قطر برای تبدیل شدن به غول فوتبال آسیا باشد. از همین رو شیوخ ثروتمند دوحه برای نظارت و اجرایی کردن این طرح نیازمند متخصصان و تئوریسین‌هایی بودند که هم از حیث استعدادیابی و هم طراحی مسائل راهبردی از تبحر و تجربه ویژه‌ای سود می‌بردند. در این راه از همان سال ۲۰۰۴ که فاز اول آکادمی اسپایر آماده بهره برداری شد بر اساس قراردادی وسوسه‌کننده تیمی حرفه‌ای با ریاست «ایوان براوو» از اسپانیا مسافر قطر شد تا ریاست آکادمی را بر عهده بگیرد. ایوان براوو با تجربه ۱۰ سال حضور در آکادمی رئال‌مادرید «لافابریکا» به همراه خود نزدیک به ۱۲ تا ۱۵ مدیر، مربی و همین‌طور استعدادیاب حرفه‌ای را به دوحه آورد تا از همان مقطع کاری را آغاز کند که نتیجه اش در چشم‌انداز ترسیم‌شده کاملاً مشهود باشد.
کاشف مسی هم آمد
سال ۲۰۰۶ با تکمیل شدن فاز اول آکادمی اسپایر، فدراسیون فوتبال قطر که خیز بلندی برای رسیدن به رؤیای بزرگ یعنی حضور در جام جهانی داشت به پیشنهاد مشاوران اسپانیایی علاوه بر برنامه‌ریزی برای کسب میزبانی این تورنمنت بزرگ جهان، نزدیک به ۳۵۰۰ بازیکن نونهال و نوجوان را در آکادمی اسپایر دور هم جمع کرد. این ایده در حالی اجرا شد که مشاوران اسپانیایی فدراسیون قطر برای نظارت بر این تعداد نونهال نیاز به مربیانی داشتند که آمار فوق العاده‌ای در تیم‌های پایه از خود به جا گذاشته بودند به همین خاطر فلیکس سانچز از همان روز‌ها با ۶ دستیار وارد دوحه شد. مردی که از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۶ در آکادمی لاماسیا زمینه‌ساز معرفی چهره‌های بزرگی به دنیای فوتبال شده بود از جمله لیونل مسی که سه سال شاگردی این مربی در تیم جوانان بارسلونا را پشت سر گذاشت.
استعدادیاب‌های آکادمی اسپایر هر سال برنامه طراحی شده را مو به مو اجرا کردند تا اینکه از سال ۲۰۱۰ و چهار سال بعد از آموزش نونهالان وارد شده به آکادمی نزدیک به ۷۰۰ نفر از بهترین استعداد‌ها که اکثریت دوملیتی بودند برای وارد شدن به مرحله دوم برنامه استعدادیابی انتخاب و معرفی شدند. این استعداد‌ها علاوه بر آکادمی اسپایر به صورت برنامه‌ای ویژه به باشگاه‌های حرفه‌ای قطر معرفی شدند و در تیم‌های پایه‌ای این باشگاه‌ها را تکمیل کردند. جالب‌ترین بخش ماجرا به نظارت دقیق تیم استعدادیابی آکادمی بر عملکرد این بازیکنان بر اساس فرمول آکادمی‌های لاماسیا و لافابریکا بود تا جایی که بعد از هر بازی تیم‌های پایه گزارشی کامل از تک‌تک این بازیکنان در فایل‌های کامپیوتری آکادمی اسپایر موجود بود. دوملیتی‌های انتخاب شده اکثراً از کشور‌های آفریقایی و آسیایی حاشیه خلیج‌فارس در این آمار‌ها همیشه در صدر جدول بودند تا آینده‌ساز‌ان لقب بگیرند.
رابرت بوث، نویسنده مشهور گاردین انگلیس سال ۲۰۱۴ در گزارشی پیرامون برنده شدن قطر در راه کسب میزبانی جام جهانی ۲۰۲۲ به واقعیتی عجیب اشاره کرد و نوشت: «چشم‌انداز ۲۰ ساله قطر برای تبدیل شدن به یک قطب بزرگ اقتصادی در فوتبال دنیا بالغ بر ۲۰ میلیارد دلار هزینه در بر دارد». این نویسنده مطرح گاردین اشاره کرد در چشم‌انداز طراحی شده برای فوتبال قطر در کنار زیرساخت‌ها، تقویت باشگاه‌ها با جذب ستاره‌های بزرگ و پا به سن گذاشته نیز اولویت دارد، چون تجربه آن‌ها می‌تواند همچون دانشگاهی بزرگ برای نسل جوانی باشد که سال هاست در آکادمی اسپایر در حال رشد و پرورش هستند. رابرت بوث در این راه ورود ژاوی ارناندس از بارسلونا به السد را یکی از همین برنامه‌ها دانست که هزینه‌های گزافی داشت، اما این هزینه بر اساس همان بودجه‌ای بود که برای تبدیل کردن قطر به قطبی بزرگ در قاره آسیا و جهان در نظر گرفته شد.
هشت سال بعد از ورود به آکادمی اسپایر و پرورش نسل جدید بازیکنان نونهال و نوجوان، فلیکس سانچز از اکتبر ۲۰۱۴ به عنوان سرمربی زیر ۱۹ سال کارش را در تیم‌های ملی پایه قطر استارت زد. نسلی که او ساخته بود در هر رده سنی موفق عمل کرد تا مرد اسپانیایی پله به پله با شاگردانش پیشرفت کند و در نهایت با ناکامی قطر در مقدماتی جام جهانی ۲۰۱۸ با هدایت خوزه کارنو و خورخه فوساتی اروگوئه‌ای، رؤسای فدراسیون فوتبال قطر از جولای ۲۰۱۷ هدایت تیم ملی بزرگسالان این کشور را به سانچز بسپارند. مردی که حکایت ژاوی ارناندس کاپیتان محبوب و سرشناس السد را پشت سر خود می‌دید با خیال راحت پوست‌اندازی در تیم ملی را با اتکا به همان نسلی که ساخته بود، استارت زد و در کمتر از یک سال عنابی‌ها را به تیمی شکست‌ناپذیر در جام ۲۰۱۹ تبدیل کرد. تیمی که توانست تمامی رکورد‌های تاریخ جام ملت‌ها طی هفت دهه را به نام خود ثبت کند و راهی فینال شود.
مکث ۱
آکادمی اسپایر که نزدیک به ۵ میلیارد دلار برای ساخت آن هزینه شد از سال ۲۰۱۴ به صورت رسمی به مکانی ایده‌آل برای باشگاه‌های بزرگ اروپایی و همین‌طور تیم‌های ملی تبدیل شد تا اردو‌های آماده‌سازی خود را در این آکادمی برگزار کنند. ایده ساخت این آکادمی هر قدر هزینه سنگینی روی دست قطری‌ها گذاشت به همان اندازه نیز آن‌ها را امیدوار نگه داشت تا در سال‌های آتی دو تا سه برابر هزینه انجام شده درآمدزایی داشته باشند. در این راه کافی است به اردوی همزمان ۱۳ باشگاه بزرگ اروپایی در تعطیلات زمستانی بین یک هفته تا ۱۰ روز اشاره کرد که هر یک می‌توانست سود میلیون دلاری برای اسپایر داشته باشد.
مکث ۲
فدراسیون قطر در تمام سال‌های گذشته هزینه‌های گزافی برای همکاری با مربیان بزرگ پرداخت کرده است. آخرین قرارداد سرسام‌آور این کشور با خورخه فوساتی بود که برای یک و نیم سال نزدیک به دو میلیون یورو با عنابی‌ها قرارداد بست و وقتی اخراج شد تا آخرین یوروی این پول را به عنوان غرامت دریافت کرد، اما حالا سران فدراسیون فوتبال قطر با انتخاب فلیکس سانچز اسپانیایی که دستمزدش تنها ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار یورو در سال بود توانستند به موفقیتی برسند که سال‌ها با مربیان بزرگ اروپایی حسرت آن را داشتند. در این بین کاشف لیونل مسی و نسل طلایی بعد از ۱۵ سال تلاش در حاشیه خلیج‌فارس آن هم بدون هیچ جنجال و حاشیه می‌تواند راه صد ساله را یک شبه برود و جزو مربیان گران‌قیمت و میلیون دلاری در جام جهانی باشد.
مکث ۳
فلیکس سانچز در شرایطی توانست تیم ملی بزرگسالان قطر را به اولین فینال جام ملت‌ها برساند که پیش از این در اوایل سال ۲۰۱۸ با تیم زیر ۲۳ سال قطر در رقابت‌های قهرمانی آسیا در پکن چین هم عنوان سومی را به خود اختصاص داد. در آن تورنمنت المعزعلی با ۶ بار گلزنی عنوان آقای گلی آسیا را به خود اختصاص داد و جالب‌تر اینکه اسکلت اصلی جام ملت‌ها نیز با حضور بیش از ۵۰ درصد از همان ترکیب بنیان نهاده شد. تیمی که نزدیک به هشت سال کنار هم کار اصولی و پایه‌ای را پشت سر گذاشت و در مسابقات قهرمانی جوانان و امید‌های آسیا با شعار «پیش به سوی ۲۰۲۲» از عزم راسخ خود برای درخشش در بزرگ‌ترین تورنمنت فوتبال جهان به میزبانی این کشور پرده برداشت.
