اختصاصی طرفداری- در بخش دیگری از فراتر از مرزهای همیشگی، به سراغ بزرگترین تورنمنت ملی در آسیا می رویم. تورنمنتی که حالا با حضور برخی از سرمربیان بزرگ و مشهور دنیای فوتبال، به جذاب ترین حالت خود رسیده است. در این نوشته، نگاهی کوتاه به سرمربی های اسم و رسم داری می اندازیم که کمتر از یک ماه دیگر آنها را در جام ملت های آسیا ۲۰۱۹ که در امارات متحده عربی برگزار خواهد شد، خواهیم دید:
۱- مارچلو لیپی، چین
برخی او را بهترین سرمربی تاریخ فوتبال می دانند اما احتمالا همه علاقه مندان به فوتبال در این عقیده مشترک هستند که مارچلو لیپی، یکی از بهترین مربیان تاریخ است. سرمربیِ ۷۰ ساله ایتالیایی، در حالی با تیم ملی چین در جام ملت های آسیا حاضر خواهد شد که تا این لحظه، قهرمانی جام جهانی، لیگ قهرمانان اروپا، لیگ قهرمانان آسیا، جام باشگاه های جهان، سوپر کاپ اروپا، ۵ سری آ، کوپا ایتالیا و ۴ سوپرکاپ ایتالیا را تجربه کرده است.
لیپی در میانه مقدماتی جام جهانی ۲۰۱۸، هدایت تیم ملی را چین را پذیرفت و تقریبا دیگر برای رسیدن به تورنمنت روسیه دیر شده بود. او که پیش از این در چین ۶ جام برده است، امیدوار است وداع خوبی با اژدهای آسیا در امارات داشته باشد.
۲- اسون گوران اریکسن، فیلیپین
سرمربی مشهور سوئدی دنیای فوتبال که در جام جهانی ۲۰۰۶ چیزی تا اسطوره شدن در تیم ملی انگلیس فاصله نداشت، پایش به جام ملت های آسیا باز شده است. اریکسن بعد از موفقیت در فوتبال سوئد و پرتغال(نایب قهرمانی در لیگ قهرمانان با بنفیکا)، در ایتالیا رم و سمپدوریا را به جام رساند. آخرین قهرمانی لاتزیو در سری آ در سال ۹۹، با اریکسن رقم خورده است و تیمِ آبی پوش پایتخت ایتالیا با اریکسن، ۷ جام برد. دوران اریکسن در تیم ملی انگلیس را تقریبا همه به یاد دارند. دورانی که خیلی ها فکر می کردند در نهایت سه شیرها را به یک جام بزرگ می رساند اما این اتفاق در نهایت رخ نداد.
اسون گوران اریکسن، بعد از هدایت منچسترسیتی، لسترسیتی و تیم های ملی مکزیک و ساحل عاج، طی سالهای اخیر در لیگ چین مربیگری کرده و به همین دلیل است که پیشنهاد نجومی تیم ملی فیلیپین برای وی، خیلی عجیب نبود. تیم ملی فیلیپین، مورد عجیبی در جام ملت های آسیا ۲۰۱۹ است که به زودی از آن خواهیم نوشت.
۳- کارلوس کی‌روش، ایران
سرمربی بداخلاق اما صاحب سبک پرتغالی، احتمالا آخرین روزهای خودش را در فوتبال ایران می گذراند. پس از سالها حضور در منچستریونایتد با سرالکس فرگوسن، کی‌روش تصمیم گرفت دوباره به مردِ اول تیم شدن بازگردد. او برای یک فصل در رئال مادرید مربیگری کرد که با وجود نمایش قابل توجه تیمش، در دو ماه پایانی فصل همه چیز را از دست داد و مجبور شد به منچستریونایتد بازگردد. در سال ۲۰۰۸، کی‌روش به هدایت تیم های ملی بازگشت. او که پیش از این آفریقای جنوبی را به جام جهانی ۲۰۰۲ رسانده بود، در سال ۲۰۱۰ به تیم ملی پرتغال بازگشت. پس از صعود به جام جهانی، پرتغالِ کی‌روش بعد از صعود از گروه، در مرحله حذفی به اسپانیایی باخت که در نهایت قهرمان تورنمنت شد.
کی‌روش به ایران آمد و با وجود تمام حواشی به وجود آمده، کارنامه درخشانی را از خود به جا گذاشت. تیم ملی ایران تحت هدایت او، برای اولین بار در تاریخ، برای ۲ بار پیاپی به جام جهانی صعود کرد.(۲۰۱۴ و ۲۰۱۸). شاگردان او در جام جهانی ۲۰۱۴، فراتر از سطح انتظار ظاهر شدند و احتمالا یکی از بهترین نمایش های تاریخ فوتبال ایران را در برابر تیم ملی آرژانتین ارائه کردند. ایران در جام جهانی ۲۰۱۸ و در گروهی بسیار دشوار هم ۴ امتیاز گرفت تا بهترین نتیجه تاریخ ایران در تمامی ادوار جام جهانی رقم بخورد. تیم کی‌روش در جام ملت های آسیا ۲۰۱۵، نتوانست به نیمه نهایی راه پیدا کند. اگرچه ایران در مرحله گروهی با ارائه نمایشی درخشان با ۹ امتیاز به دور بعدی صعود کرد، اما باخت در ضربات پنالتی به عراق، کار را برای ایران تمام کرد. ایران در بازی با عراق، بخش مهمی از بازی را ۱۰ نفره بازی کرد اما موفق شد ۲ بار برابر این تیم به بازی بازگردد اما ضربات پنالتی، باز هم برای کارلوس کی‌روش خوش یمن نبود.
۴- پائولو بنتو، کره جنوبی
پائولو بنتو یکی دیگر از بازیکنان نسل طلایی پرتغال بود اما بنتو برخلاف بسیاری از هم تیمی هایش، حتی در دوران مربیگری هم نامی برای خود دست و پا کرد. پس از موفقیت در اسپورتینگ، بنتو جانشین کی‌روش در تیم ملی پرتغال شد. پرتغال با بنتو در یورو ۲۰۱۲ به نیمه نهایی رسید و تنها در ضربات پنالتی، به اسپانیا باخت. با این حال حذف در مرحله گروهی جام جهانی ۲۰۱۴، دوران بنتو در تیم ملی پرتغال را خیلی سریع تمام کرد.
پس از حضور در فوتبال برزیل و تجربه ای موفق در المپیاکوس یونان، بنتو از طریق باشگاه لیفانِ چین به آسیا آمد و حالا هدایت تیم ملی کره جنوبی را پذیرفته است. کره جنوبی در ۶ بازی بعد از جام جهانی تحت هدایت بنتو، ۳ برد(مقابل کاستاریکا و اروگوئه) و ۳ مساوی را کسب کرده است.
۵- آلبرتو زاکرونی، امارات متحده عربی
سرمربی نام آشنای ایتالیایی، که هدایت میزبان یعنی تیم ملی امارات را برعهده دارد، از سال ۲۰۱۰ پایش از طریق ژاپن به فوتبال آسیا باز شد. زاکرونی در جام ملت های آسیا ۲۰۱۱، ژاپن را قهرمان آسیا کرد. او همچنین ژاپن را به اولین تیم از آسیا تبدیل کرد که به جام جهانی ۲۰۱۴ صعود می کند اما بعد از کسب نتایج بد در تورنمنت، زاکرونی استعفا داد. بعد از دوران کوتاهی در لیگ چین، زاکرونی طی یک سال اخیر، هدایت تیم ملی امارات را برعهده گرفته و امیدوار است نتایج مهمی را با این تیم کسب کند.
زاکرونی همواره یکی از مربیان بزرگ ایتالیا شناخته می شود. او به جز قهرمانی در سری آ با میلان، هدایت تیم هایی مثل اینتر، یوونتوس و لاتزیو را هم بر عهده داشته است. او زمانی اودینزه را به رتبه سوم سری آ رساند و با لاتزیو، سهمیه اروپا گرفت.
۶- هکتور کوپر، ازبکستان
سرمربی مشهور آرژانتینی، تصمیم گرفته که دوران حضورش در فوتبال را به ازبکستان ببرد. هکتور کوپر چند ماه پیش، مصر را بعد از ۲۸ سال به جام جهانی رساند اما کسب نتایج ضعیف باعث شد که از هدایت این تیم برکنار شود
کوپر در دهه ۹۰ مایورکا را برای اولین بار به لیگ قهرمانان اروپا رساند. او با والنسیا، ۲ سال پیاپی به فینال لیگ قهرمانان رسید و نایب قهرمان شد. در اینتر، وی نیمه نهایی لیگ قهرمانان را به میلان باخت و سری آ را در هفته آخر به یوونتوس باخت. هکتور کوپر که یکی از مربیان صاحب سبک دهه قبل محسوب می شد، تصمیم گرفت که کم کم از سطح اول اروپا فاصله بگیرد. به جز حضور در تیم ملی گرجستان، کوپر تجربه مربیگری در لیگ یونان، امارات و ترکیه را پشت سر گذاشت.
ازبکستان امیدوار است با سرمربی نام آشنای خود، نتایج قابل توجهی در امارات بگیرد.
۷- خوان آنتونیو پیزی، عربستان سعودی
مهاجم سابق بارسلونا، دوران مربیگری ماجراجویانه ای را سپری کرده اند. پیزی بعد از پایان دوران فوتبالش، به آمریکای لاتین بازگشت تا در فوتبال شیلی و آرژانتین مشغول به کار شود. یک فصل نه چندان موفق با والنسیا در لالیگا، پیزی را دوباره به آمریکا و این بار به لیگ مکزیک فرستاد. بدون شک، نقطه عطف دوران مربیگری خوان پیزی به زمانی برمی گردد که هدایت تیم ملی شیلی را برعهده گرفت.
خوان آنتونیو پیزی با تیم ملی شیلی، قهرمان کوپا آمریکای ۲۰۱۶ شد. او شیلی را به فینال جام کنفدراسیون های ۲۰۱۷ رساند اما بعد از ناکامی در رساندن شیلی به جام جهانی ۲۰۱۸، از هدایت تیم ملی این کشور استعفا داد. عربستان تنها چند ماه قبل از جام جهانی ۲۰۱۸، پیزی را به ریاض آورد و کسب یک برد در تورنمنت باعث شد که سران فدراسیون عربستان، حداقل تا پایان جام ملت های آسیا ۲۰۱۹، به خوان پیزی اعتماد کنند.
۸- پیم وربیک، عمان
سرمربی هلندیِ عمان، نام آشنایی در فوتبال آسیا است. وربیک بعد از هدایت تیم هایی مثل فاینورد در لیگ هلند، برای مدتی به عنوان دستیار در تیم های مختلف از جمله کادر مربیگریِ گاس هیدینک فعالیت می کرد. او در سال ۲۰۰۶، هدایت تیم ملی کره جنوبی را برعهده گرفت و این تیم را در جام ملت های آسیا ۲۰۰۷، به رتبه سوم رساند و استعفا داد. وربیک به تیم ملی استرالیا رفت و با وجود حواشی زیاد، این تیم را خیلی زود به جام جهانی ۲۰۱۰ رساند.
استرالیا با وربیک در مرحله گروهی ۴ امتیاز گرفت اما به خاطر تفاضل گل بدتر، نتوانست به دور بعدی صعود کند. وربیک بعد از جام جهانی، از استرالیا به مراکش رفت تا در فوتبال پایه این کشور کند. وی، حالا با عمان به آسیا و جام ملت های آسیا بازگشته است.
۹- فلیس سانچز، قطر
مردِ اول آکادمی مشهور بارسلونا، لاماسیا، با توصیه پپ گواردیولا راهی تیم های پایه قطر شد. سانچز طی سال های اخیر با نسلی که خودش پرورش داده، به تیم های رده بالاتر آمد و از سال گذشته به طور همزمان هدایت تیم ملی جوانان و بزرگسالان قطر را برعهده دارد. بسیاری از بازیکنان کنونی الدوحیل و السد که در جام باشگاه های آسیا درخشیدند، محصول فلیس سانچز هستند.
فلیس سانچز قبلا قطر را قهرمان جوانان آسیا کرده است. وی حالا این فرصت را دارد که با کسب نتایج قابل قبول، با تیم ملی قطر برای اولین بار به جام جهانی ۲۰۲۲ برود.
۱۰- سرچکو کاتانتس، عراق
تقریبا دنیای فوتبال، اسلوونی را با سرچکو کاتانتس می شناسد. او بود که موفق شد در اوایل قرن اخیر، تیم ملی اسلوونی را برای اولین بار به یورو ۲۰۰۰ و جام جهانی ۲۰۰۲ برساند. بعد از انقلاب در تیم ملی کشورش، کاتانتس به فوتبال یونان و المپیاکوس رفت. بعد از تجربه ای ناموفق در مقدونیه، او به آسیا و تیم ملی امارات آمد. ناکامی در این تیم، وی را به اسلوونی بازگرداند و حالا تیم ملی عراق، تصمیم گرفته که سرچکو کاتانتس را به عنوان سرمربی در امارات داشته باشد.
۱۱- میلوان رایوواتس، تایلند
رایوواتس، همان کسی است که در سال ۲۰۱۰، تیم ملی غنا را بدون شکست به جام جهانی رساند و در تورنمنت هم به جمع ۸ تیم پایانی صعود کرد. غنا در آستانه صعود به نیمه نهایی جام جهانی ۲۰۱۰ بود که سوارز با دست خود، همه چیز را خراب کرد و این تیم در ضربات پنالتی، مغلوب اروگوئه شد.
بعد از ساختن بهترین غنای تاریخ فوتبال، رایوواتس به فوتبال عربستان و قطر رفت اما خیلی موفق نبود. بعد از هدایت تیم ملی الجزایر، رایوواتس با تایلند به فوتبال آسیا بازگشته است. او در حال حاضر با تیم ملی تایلند در حال رقابت در مسابقات قهرمانی جنوب شرقِ آسیاست و پس از آن با این تیم به امارات خواهد آمد تا در جام ملت های آسیا شرکت کند.
۱۲- یان کوتسیان، یمن
کشورِ جنگ زده یمن، در میان بحران داخلی و خارجی موفق شد به جام ملت های آسیا صعود کند. یان کوتسیان، سرمربی سابق تیم ملی اسلواکی در دهه قبل، هدایت یمن را برعهده دارد. کوتسیان که سال های اخیر را در لیگ لهستان دنبال می کرد، قبلا برای حضور در لیگ چین به آسیا آمده بود. باید دید که این سرمربی اهل چک، چه نتایجی می تواند به تیم ملی یمن بگیرد.
۱۳- ویتال بورکلمانس، اردن
دستیار مارک ویلموتس در تیم ملی بلژیک، دومین تجربه سرمربیگری خود را در پادشاهیِ اردن پشت سر خواهد گذاشت. بورکلمانس در دوران فوتبالش، نام مهمی در فوتبال بلژیک بود و به همین دلیل تصمیم گرفت که چند سال به عنوان دستیار در تیم ملی کار کند. اردن طی بازی های اخیر زیر نظر بورکلمانس، نتایج قابل قبولی گرفته است. آنها ماه گذشته در آلبانی، با تیم ملی این کشور مساوی کردند و در کرواسی، به نایب قهرمان جهان تنها ۲-۱ باختند.
۱۴- برند اشتانگه، سوریه
سرمربی هرتابرلین و لایپزیش در دهه ۹۰ که مدت زیادی را در آلمان شرقی مربیگری کرده، در قرن جدید به آسیا آمد و پیش از قبول کردن هدایت تیم ملی سوریه، در عمان، عراق و سنگاپور هم دیده شده است. این مربی ۷۰ ساله آلمانی بعد از پایان کارش در تیم ملی سنگاپور، اعلام بازنشستگی کرده بود اما پیشنهاد سوریه در سال گذشته را قبول کرد تا با این تیم در جام ملت های آسیا ۲۰۱۹ حاضر باشد.
از دیگر مربیان خارجیِ جام ملت های آسیا ۲۰۱۹ می توان به استیفن کونستانتین(هند)، میروسلاو سوکوپ(بحرین) و میدراگ رادوولویچ(لبنان) اشاره کرد. بزرگترین تورنمنت فوتبالی در آسیا، شاهد سرمربی های مشهوری خواهد بود.
بخش های دیگر فراتر از مرزهای همیشگی:
۵- چگونه مدافع سابق استقلال، اولین برد رسمی تاریخ جبل الطارق را رقم زد
۴- لذتِ تماشای فوتبال در کنار نهنگ و یخچال های طبیعیِ گرینلند
۳- وقتی النصر عربستان بیشتر از بایرن مونیخ و رئال مادرید هزینه می کند
۲- سیگار کشیدنِ بازیکنان تیم ملی بزکشی مغولستان در زمان استراحت
۱- پر کردن جایگاه خالی هواداران تیمِ مهمان در مجارستان با آدمک
