گاهی اشکال هندسی معانی خاصی در فوتبال به خود میگیرند.برای مثال با شنیدن کلمه مثلث ذهنمان به سمت همکاری ها و هماهنگی های فوتبالی میرود.در فوتبال خبری از خط و نقطه برای تشکیل مثلث نیست ، عناصر اصلی مثلث های فوتبالی بازیکنان هستند.مثلا فوتبال برزیل در دهه پنجاه شاهد درخشش مثلث آدمیر، ژاییر و زیزینیو بود.در رده باشگاهی میتوان از؛ مثلث سوئدی میلان (گونار گرن ، گونار نوردال و نیلز لیدهلم به اختصار "گره نو لی ")و البته مثلث هلندی این تیم (گولیت ، رایکارد و فان باستن )، مثلث معروف منچستریونایتد (لاو، بست و چارلتون )، مثلث آلمانی اینتر ( برمه، ماتیوس ، کلینزمن )، مثلث مخوف بایرن (مولر، رومنیگه و هونس ) و...یاد کرد .
در سال های اخیر هم دو مثلث ( مسی، سوارز و نیمار ) و ( بیل ، بنزما و کریس رونالدو ) که اکنون هر کدام یکی از اضلاعشان را از دست داده ا ند دنیای فوتبال را مجذوب خود کرده بودند.
اما در اینجا پا را فراتر گذاشته یک ضلع به اضلاع مثلث افزوده و مربع های فوتبالی را مورد بحث قرار میدهیم .
از مهمترین مربع هایی که خط میانی تیمهایشان را به تسخیر خود درآورده بودند میتوان به؛
(زاگالو ، دیدی ، زیتو و گارینشا ) که دو جام جهانی متوالی را با برزیل از آن خود کردند ، (سانس ، مک درموت، کیس و کندی ) در لیورپول و مربع اورتون متشکل از (شیدی ، رید، بریس ول و استیون ) در سالهای 1984/85 اشاره کرد.
مربع جادویی (carre magique)
در میانه دهه 1980 خط هافبک تیم ملی فرانسه بسیاری از فوتبال دوستان را مجذوب خود کرده بود .نو آوری ، خلاقیت و هماهنگی نام این خط هافبک را پر آوازه کرده بود.رکن اصلی قهرمانی فرانسه در یورو 1984 همین خط هافبک بود.
لوییز فرناندز ، ژان تیگانا ، آلن ژیرس و در نهایت میشل پلاتینی این خط هافبک را تشکیل میدادند .پیدا کردن یک لقب در خور برای این خط هافبک خیلی دشوار نبود. """مربع جادویی"" به همین راحتی !!!
این مربع دوباره فرانسه را به جمع قدرتهای فوتبال دنیا برگرداند .نمایش های شگفت انگیز فرانسه در این دوره و سبک بازی خاص آنها به واسطه " مربع جادویی "" باعث شده بود لقب "برزیل اروپا " را بگیرند دلیلش هم واضح بود شباهت بیش از حد به سبک بازی تیم برزیل در آن سالها .
" مربع جادویی " زیبایی و ظرافت را با کار تیمی در هم آمیخته بود و نام خود را بر سر زبانها انداخته بود .
تشکیل مربع جادویی
همه چیز از باخت به آلمان غربی در جام جهانی 1982 آغاز شد .همان مسابقه ای که خطای شدید هارلد شوماخر دروازه بان آلمان ، پاتریک باتیستون مدافع فرانسوی ها را زمین گیر کرد .با باخت به آلمان عملکرد تیمی فرانسه دیگر مثل قبل نبود. تیم نیازمند تغییر بود .
بالاخره تغییر رخ داد
پیش از شروع جام ملتهای اروپا در سال 1984 "" میشل هیدالگو " سرمربی وقت فرانسه تغییر جالبی حاصل کرد .او تصمیم گرفت از هر4 بازیکن (پلاتینی ، ژیرس ، تیگانا و فرناندز ) بطور هم زمان در خط هافبک استفاده کند و بجای آرایش الماسی معمول یک مربع تشکیل دهد .
اولین بازی "مربع جادویی"
اولین بازی این 4 بازیکن به صورت همزمان و به عنوان یک مربع فوریه 1984 در دیداری دوستانه با انگلیس " سر بابی رابسون " در ورزشگاه "پارک دو پرنس" انجام شد .در این زمان "لوییز فرناندر" 24 ساله و تازه وارد بود .آلن ژیره 31 سال داشت و پلاتینی و ژان تیگانا هر کدام 28 ساله بودند .آنها توپ را آنقدر با آرامش و آسان و البته هماهنگ به حرکت در می آوردند که گویی مسابقه را غیر جدی در نظر گرفته و از روی تنبلی و غرور بازی میکنند. اما در عمل خبری از تنبلی و شوخی و غرور نبود .
فرانسه میزبان یورو 1984 بود و بطور مستقیم به آن رقابتها رسید .این فرصت خوبی بود که "هیدالگو تیم و البته این 4 هافبک را در کنار هم در بازیهای دوستانه محک بزند .آنها در 13 بازی دوستانه 12 برد کسب کردند.
در نتیجه یک خوشبینی بلند پروازانه برایشان به وجود آمده بود و باور عمومی بر این بود که آنها باخت به آلمان غربی در جام جهانی 1982 را فراموش کرده اند و به فکر قهرمانی هستند .پاتریک باتیستون نیز انگیزه ی بسیاری داشت که کار نیمه تمام خود را پس از بهبودش به اتمام برساند. البته امید وار بود اینباراثری از خطای هارلد شوماخر و به کما رفتن نباشد .
یورو 1984و قهرمانی
فرانسوی ها عزم خود را جزم کرده بودند که قهرمان این مسابقات شوند و جایزه "هنری دولونی " ، همان جایزه ای که خودشان به دنیای فوتبال هدیه داده بودند را از آن خود کنند.
_ جایزه ی " هنری دولونی " به تیم قهرمان جام ملتها ی اروپا اهدا میشد .این جایزه به افتخار اولین دبیر کل یوفا که ایده ی برگزاری جام ملتهای اروپا را مطرح کرده بود اما 5 سال پیش از برگزاری این تورنمنت برای اولین باردر سال 1960 ، از دنیا رفته بود ، " هنری دولونی " نام گزاری شد ه بود .دولونی اهل شهر پاریس در فرانسه بود _
بی شک پلاتینی ستاره ی این تورنمنت بود. زدن 9 گل در هر 5 مسابقه او را به برترین گلزن در یک تورنمت از یورو تبدیل کرد . فرانسه اولین بازیش را با گل پلاتینی از دانمارک برد . در بازی مقابل بلژیک که 5 بر صفر به سود فرانسه تمام شد پلاتینی هتریک کرد .دو گل بعدی توسط ژیرس و فرناندز به ثمر رسید .در بازی پایانی مرحله گروهی فرانسه با هتریک پلاتینی یوگوسلاوی را از پیش رو برداشت .برای بردن پرتغال ، فرانسه به گلزنی پلاتینی در وقت اضافه نیاز داشت .این گل با حرکت زیبای تیگانا پایه ریزی شد . فراسه در فینال با دو گل اسپانیا را مغلوب کرد ضربه آزاد پلاتینی یکی از گلهای فرانسه را به ارمغان آورد.درخشش پلاتینی در این تورنمنت به گونه ای بود که "جان موستون " مفسر معروف انگلیسی عملکرد او را در این رقابتها همتراز با عملکرد مارادونا در جام جهانی 1986 و کرویف در جام جهانی 1974 میدانست.
به این ترتیب مربع جادویی به رهبری پلاتینی بزرگترین افتخار فوتبال ملی فرانسه در عرصه بین المللی را رقم زد.
جام جهانی 1986
با شروع این مسابقات نام فرانسه به عنوان یکی از اصلی ترین مدعیان قهرمانی مطرح بود .فرانسه پس از عبور از مرحله گروهی در مرحله یک شانزدهم به ایتالیا برخورد کرد و پیروز از زمین بیرون آمد .
آنها در یک چهارم به مصاف برزیل رفتند و موفق شدند در ضربات پنالتی برزیل را را مغلوب کردند پنالتی منجر به پیروزی توسط لوییز فرناندز زده شد.(پس از این بازی دو غول فوتبال برزیل یعنی ، زیکو و سوکراتس بازنشستگی خود را از عرصه ملی اعلام کردند.) در نیمه نهایی باز هم به آلمان غربی برخورد کردند و آلمان با گلهای آندرس برمه و رودی فولر به برتری دست یافت .فرانسه نیز با پیروزی مقابل بلژیک به مقام سوم رسید .پس از این بازی ژیرس از بازی های ملی کنار رفت .
" تحلیل هر یک از اضلاع مربع جادویی "
لوییز فرناندز؛
لوییز فرناندز (متولد تاریفا اسپانیا )در انتهای این مربع قرار داشت که پوششی مناسب برای آلن ژیرس در چپ و ژان تیگانا در راست باشد .فرناندز نقش یک جنگجو را در میانه میدان داشت .او تعادل بسیاری بر مربع جادویی می افزود چیزی که تا پیش از ورود او نقص بزرگی تلقی میشد .فرناندز عامل مهمی در ایجاد ارتباط بین دفع و حمله به حساب می آمد و نقشی حیاتی در خالی کردن فضا برای ژیرس و پلاتینی بازی میکرد .او فراتر از یک هافبک دفاعی تخریبگر بود .لمس توپهای کم نظیر ، دید عالی و دقت بالا او را به ضلعی لاینفک در این مربع تبدیل کرده بود.لوییز آخرین ضلع مربع جادویی به حساب می آمد.
آلن ژیرس ؛
او به عنوان یک هافبک تهاجمی مثالی کامل بود از اینکه چگونه یک بازیکن با درخششهای تکنیکی از پس کاستی های فیزیکی بر می آید .ژیرس بخاطر سرعت و هماهنگی بینظیر فکر و حرکان بدنش معروف بود.زمانی که توپ زیر پایش بود به یک جادوگر تبدیل میشد .مرکز ثقل پایینش به او اجازه مانور های زیادی را میداد .
ژان تیگانا ؛
تیگانا یکی از بهترین هافبک های فوتبال در زمان خودش بود که به فرناندز و ژیرس اضافه میشد و به عنوان موتور محرک تیم فعالیت داشت .تمام حرکات او سرعتی و پیش رونده بود و تیم را از قلب خط هافبک به جلو هدایت میکرد .شاید در فوتبل مدرن کمتر کسی قدرت تحرک و پویایی تیگانا را داشته باشد .تیگانا یک فوتبالیست تقریبا کامل در میانه میدان بود و در وضعیت های پیچیده بسیار راحت و با اعتماد به نفس کار میکرد .
هر چند تیگانا در 52 باز ی ملی فقط 1 گل به ثمر رساند اما حرکات پی در پی او مربع جادویی را از انفعال نجات میداد.
میشل پلاتینی ؛
یقینا میشل پلاتینی منحصر به فرد ترین ضلع مربع جادویی بود .او به مانند یک افسر سواره نظام آزادانه در اطراف میانه میدان در حرکت بود.پلاتینی رهبر این ارکستر و مغز متفکر تیم بود .توانایی او در یافتن فضاهای خالی و تاثیر گزاری های بزرگ در فضاهای کوچک او را شگفت انگیز کرده بود.میشل بازیسازی خلاق بود که پیش بینی حرکاتش بسیار دشوار بود .او در دوره ای که مارادونا و زیکو به عنوان رهبران بزرگ میانه میدان تیمهایشان بودند به عنوان وزنه ای بی بدیل برای تیمش به میدان میرفت .
" شکوه مربع جادویی "
مربع جادویی به خوبی سازمان دهی شده بود و کل تیم را به حرکت وا میداشت هر یک از اضلاع راه تعامل با ضلع دیگر را میدانستند .
آلن ژیرس در مورد این مربع میگوید :
" در آن خط هافبک همه مکمل هم بودند .بازیکنان میدانستند که چطور کار کنند ، توپ را پخش کنند و کار گلزنی را به اتمام برسانند .به علاوه ما همواره دوست داشتیم توپ را در اختیار داشته باشیم ."
این مربع با شکوه بود . پلاتینی و ژیرس ، تیگانا و فرناندز مربع جادویی را کامل میکردند.هر کدام از آنها میدانستند باید چکار کنند.فرناندز نمیتوانست مانند پلاتینی باشد و پلاتینی هم مانند فرناندز نبود .ژیرس نمیتوانست مانند فرناندز یا پلاتینی باشد و آنها هم مثل او نبودند .همه آنها به هم نیاز داشتند. همه میدانند که مربع جادویی قدرت اصلی فرانسه بود.
طرفداران فوتبال فرانسه هرگز درخشش " مربع جادویی "را به عنوان یکی از بهترین مربع های خط هافبک در تاریخ فوتبال فراموش نخواهند کرد .
"مربع جادویی" ، قلب فوتبال فرانسه بود .
