روبوکاپ (RoboCup) عنوان مسابقاتی بین‌المللی در زمینه دانش روباتیک و هوش مصنوعی است که بصورت سالیانه توسط فدراسیون بین‌المللی RoboCup برگزار می‌شود. نام RoboCup برگرفته از کلمات «Robot Soccer» (مسابقه فوتبال) و «World Cup» (جام جهانی) است اما این رقابت‌ها در حال حاضر در لیگ‌هایی فراتر از لیگ فوتبال برگزار می‌شود. ایده برگزاری ربوکاپ برای اولین بار در سال ۱۹۹۲ توسط پروفسور آلن مک ورث از دانشگاه British Columbia کانادا در مقاله‌ای تحت عنوان روباتهای بینا مطرح شد که این مقاله در سال ۱۹۹۳ در کتابی تحت عنوان «Computer Vision: System, Theory, and Applications» منتشر گردید. در همین زمان گروهی از محققان کشور ژاپن به بررسی امکانپذیری برگزاری مسابقه فوتبال روباتها پرداختند که این بررسی‌ها منجر به تأسیس رقابتهای Robot J-League (که بعد به RoboCup تفییر نام داد) توسط پروفسور مینورو آسادا، یاسو کنیوشی و هیرواکی کیتانو شد. رقابتهای روبوکاپ در سال۱۹۹۶ بصورت رسمی آغاز بکار کرد.
رشته‌های مسابقات روبوکاپ
- رقابتهای فوتبال (Soccer)
- لیگ ربات‌های اندازه کوچک (Small Size)
- لیگ ربات‌های اندازه متوسط (Middle Size)
- لیگ ربات‌های استاندارد (Standard Platform)
- لیگ ربات‌های انسان نما (Humanoid)
- لیگ شبیه‌سازی (Soccer Simulation)
- شبیه‌سازی دو بعدی فوتبال (2D Soccer Simulation)
- شبیه‌سازی سه بعدی فوتبال (3D Soccer Simulation)
- واقعیت ترکیبی (Mixed Reality)
- رقابتهای امداد و نجات (Rescue)
- لیگ ربات‌های امدادگر (Rescue Robot)
- لیگ شبیه‌سازی امداد و نجات (Rescue Simulation)
- لیگ ربات‌های خانگی (@Home)
- مسابقات دانش آموزی (زیر ۱۸ سال) (Junior)
- رقابتهای فوتبال نوجوانان (Soccer)
- رقابتهای رقص نوجوانان (Dance)
- رقابتهای امداد و نجات نوجوانان (Rescue)
- رقابت عمومی نوجوانان (General)
کمیته ملی ربوکاپ ایران (با سرواژه IRNC) در مرداد ۱۳۸۵ (ژوئیهٔ ۲۰۰۶) با هدف توسعه پژوهش‌های رباتیک و هوش مصنوعی و برگزاریمسابقات روبوکاپ (RoboCup) در ایران راه‌اندازی شد. اعضای این کمیته شماری از استادان دانشگاه‌های ایران هستند. هم اکنون، مرتضی موسی‌خانی رئیس این کمیته است. این مسابقات بین‌المللی که از فروردین ۱۳۸۵ به طور سالانه با حمایت فدراسیون جهانی ربوکاپ توسط کمیته ملی ربوکاپ ایران به میزبانیدانشگاه آزاد اسلامی قزوین برگزار می‌شود، محلی است برای آماده‌سازی و تقویت تیم‌های ایرانی تا در مسابقات جهانی موفق‌تر حضور پیدا کنند. در این مسابقات هر سال صدها تیم از کشورهای سرتاسر جهان شرکت می‌کنند.
قوانین مسابقات
قوانین و مقرراتی که در لیگ ربات های فوتبالیست سایز متوسط در مسابقات ربوکاپ (RoboCup) است، در دو بخش عمده هستند:
- قوانین فیفا: قوانین فیفا با تغییرات ربوکاپ(یعنی shift شدن تغیرات فیفا در ربوکاپ)، به عنوان ناظر بر بازی کاملا شرح داده شده است.
- قوانین مسابقه : این قوانین مانند قوانینی مثل شرایط تیم و غیره، برای مسابقاتی مانند مسابقات فوتبال قهرمانی جهان شرح داده شده است.
روبات های فوتبالیست، آدمک های هوشمند کامپیوتری هستند که می توانند از طریق برنامه هوشمندی که به آنها داده می شود به طور خودکار در زمینی شبیه زمین فوتبال بازی کنند . به عبارت دیگر روبات ها از راه دور کنترل نمی شوند .
در حالت کلی، همه‌ی ربات‌هایی که در برای شرکت در این لیگ ساخته می‌شوند، باید ویژگی‌های زیر را داشته باشند :
- كنترل از طريق سرور مركزي باشد. به طوری که در بيرون زمين، با استفاده از الگوريتم هاي هوش مصنوعي این رباط ها بدون دخالت انسان فوتبال بازی کنند.
- ابعاد آنها 40 در 40 (اگر بصورت مربعي باشد) يا 50 در50 (دايرهاي) و با ارتفاع حداكثر 80 سانتی متر باشند .
- داراي ابعاد زمين مسابقه 12 x 18 با نشانه هاي خاص در 4 گوشه زمين باشد.
ربات ها با استفاده از ارتباط بی سیم با یکدیگر در تماس هستند و همچنین از این طریق پیام های داور را دریافت می نمایند. اما هرگونه دخالت انسان در بازی از هر طریقی کاملا ممنوع می باشد، مگر در زمان تعویض یک ربات.
تحقیقات انجام شده در این لیگ طی سال های اخیر از روند رو به رشد خوبی برخوردار بوده است. در یک سال گذشته تیم ها دروازه خودی و حریف را از طریق رنگ دروازه ها (آبی و زرد) تشخیص می داند اما امسال ریات ها قادرند با دروازه های توری معمولی بازی کنند. اکنون تنها توپ است که از طریق رنگ تشخیص داده می شود. در حال حاضر توپ استاندارد نارنجی رنگ مخصوص زمستان FIFA مورد استفاده قرار می گیرد.
فوتبال به دليل ويژگی‌های خاصش از ابتدا موضوع اصلي تحقيقات روباتيك قرار گرفت. از دلايل اصلي اين تصميم متغير بودن لحظه به لحظه شرايط بازي فوتبال است كه ما را به هدفه استفاده از اين روبات ها در صنعت و اجتماع است، نزديك مي‌كند.هدف نهایی فدراسیون ربوکاپ از برگزاری این مسابقات این است که تا سال 2050 تیمی متشکل از ربات های انسان نما ساخته و تشکیل گردد که بتواند بر تیم قهرمان جام جهانی فوتبال پیروز شود.
تيم MRL دانشگاه آزاد اسلامی قزوين در مسابقات جهاني روبوكاپ 2010 موفق به كسب مقام قهرمانی در بخش رقابت فني ليگ ربات فوتباليست سايز متوسط شد.
در این مسابقات 9 تيم از 7 كشور ايران، آلمان، ژاپن، چين، هلند، پرتغال و هنگ كنگ در سنگاپور برگزار شد. در بخش رقابت فني ليگ ربات فوتباليست سايز متوسط، تيم MRL موفق شد در قسمت هايی هم چون پيدا كردن توپ، پاس دادن، مهارتوپ و گل زدن با كسب حداكثر امتيازات، 12 امتياز و بدون هيچ امتياز منفی در مدت زمان 65 ثانيه به مقام قهرماني دست پيدا كند.
تيم Tech United از كشور هلند با كسب 7 امتياز دوم شد و تيم Nubot از كشور چين با كسب 5 امتياز به مقام سوم جهان رسيد. منبع: رشد
