طرفداری - در یادداشت قبل در مورد یکی از پر رنگ ترین مسائل تاکتیکی لیگ برتر انگلیس در هفته های ابتدایی صحبت کردیم. از بنجامین مندی، مدافع چپ سیتی که پپ گواردیولا حساب ویژه ای در فصل جاری روی او باز کرده است.
همان طور که در انتهای آن یادداشت وعده داده بودیم، این بار به سراغ دومین مسئله تاکتیکی پر رنگ لیگ برتر انگلیس در هفته های ابتدایی می رویم. مسئله ای که نه تنها این روزها از آن میان تاکتیک نویسان صحبت می شود، بلکه حتی پیش از شروع لیگ نیز به شدت مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. ان گولو کانته، هافبک فرانسوی چلسی، با روی کار آمدن مائوریتسیو ساری، سرمربی جدید این تیم، نقشی متفاوت نسبت به آن چه پیش از این در لیگ برتر با تیم های لسترسیتی و چلسی داشته، عهده دار شده است. نقش جدید کانته زير نظر ساری نسبت به نقش او در تیم ملی فرانسه نیز کاملا متفاوت است. با این حال هافبک خجالتی چلسی خیلی زود توانسته خودش را در نقش جدید نشان دهد. گرچه تردیدهای مشخصی پیرامون کارایی و عملکرد او در نقش جدیدش وجود دارد، اما کانته تا هفته چهارم پیشرفت قابل توجهی داشته و مورد تمجید قرار گرفته است.
| ساریسمو یا ساری بال چیست؟ |
ناپولیِ مائوریتسیو ساری طی سه فصل گذشته به شدت مورد توجه تاکتیک نویسان در سراسر دنیا قرار گرفت. سبک بازی و رویکرد سرمربی ایتالیایی مسئله ای بود که به شدت طی سالیان اخیر مورد مطالعه واقع شد و تحلیل های مختلفی نیز از آن صورت گرفت. "ساریسمو" یا "ساری بال" عناوینی هستند که تاکتیک نویسان مختلف برای بیان سبک بازی مائوریتسیو ساری در ناپولی استفاده می کنند. سبکی که بررسی تمامی جوانب آن نیاز به یک یادداشت فنی مفصل دارد و در ادامه لیگ برتر انگلیس قطعا به آن خواهیم پرداخت. با توجه به موضوع مورد بحث اما بیان رویکرد سرمربی ایتالیایی در خط میانی بسیار کلیدی خواهد بود.
مائوریتسیو ساری در ناپولی با آرایش پایه 3-3-4 به میدان می رفت. تصویر زیر آرایش پایه ناپولی را در خط میانی زیر نظر ساری نشان می دهد. جایی که جورجینیو(توضیح مفصل فنی پیرامون سبک بازی این بازیکن) در پست شماره 6 و نقش «Deep-lying playmaker»(توضیح مفصل فنی پیرامون این نقش) قرار گرفته بود. آلان کمی جلوتر در نقش «Shuttler»(توضیح مفصل فنی پیرامون این نقش) سمت راست انجام وظیفه می کرد و مارک همسیک نیز در نقش «Mezzala» متمایل به چپ حضور داشت. «Mezzala» معادل ایتالیایی «Half-winger» است. نقشی که بار دیگر این روزها تاکتیک نویسان ایتالیایی از آن صحبت به میان آورده اند.
منظور از «Mezzala» هافبک هایی هستند که گرچه در ترکیب ابتدایی به عنوان یک هافبک میانی کار را آغاز می کنند اما وظیفه اصلیشان حضور در کانال های کناری زمین در فاز تهاجمی است. هافبک های حاضر در این نقش باید هماهنگی خوبی با بازیکن خط جلوی کانال کناری خود در فاز تهاجمی داشته باشند. آنخل دی ماریا یکی از بارزترین نمونه ها برای بیان این نقش است. بازیکنی که در سیستم 3-3-4 کارلو آنچلوتی در رئال مادرید به عنوان یکی از سه هافبک میانی در ترکیب تیم قرار می گرفت و مهم ترین هافبک تیم در فاز تهاجمی بود و با حضور پیاپی در کانال های کناری سمت چپ هماهنگی فوق العاده ای با کریس رونالدو در فاز تهاجمی داشت. تاکتیک نویسان ایتالیای این روزها نسخه مشابهی را برای برناردسکی به آلگری پیشنهاد می دهند. آن ها معتقد هستند که سرمربی ایتالیایی می تواند از برناردسکی در خط هافبک سه نفره تیمش در نقش «Mezzala» استفاده کند.
تصویر زیر وضعیت خط میانی ناپولی را حین بازیسازی از عقب زمین نشان می دهد. جایی که می بینیم جورجینیو مطابق انتظار نخستین گزینه دریافت پاس از مدافعان میانی و دروازه بان است. هافبک ایتالیایی - برزیلی یکی از مهم ترین وظایفش در پازل ساری، به گردش درآوردن سریع توپ و خارج کردن تیم از فاز نخست پرس حریفان است. او به ندرت در پاس های کوتاهش اشتباه می کند و هر زمان هر بازیکنی احساس خطر کند، می تواند با خیالی راحت توپ را به جورجینیو بسپارد. آلان به عنوان «Shuttler» سمت راست متصل کننده خطوط تیم به یکدیگر است. او به خوبی عمل "انتقال" را در فازهای مختلف انجام می دهد و با دوندگی پیاپی بین خطوط از مهم ترین ارکان ساری در پرس از بالای زمین نیز محسوب می شود و در مواقع لزوم در فاز تهاجمی نیز می تواند رخ نمایی کند. نکته اول همین جاست. جایی که مطابق انتظار مائوریتسیو ساری تصمیم گرفت "نقشِ آلان" را برای کانته در نظر بگیرد. مسئله ای که تاکتیک نویسان پس از جذب جورجینیو، متفق القول روی آن اصرار داشتند و مطابق انتظار ساری تصمیم گرفت آن را اجرا کند.
| ان گولو کانته و رخ نمایی در "ساریسمو" |
بر خلاف آن چیزی که عده ای تصور می کنند، کانته اولین بار نیست که نقش «Shuttler» را عهده دار می شود. او در لیگ فرانسه و باشگاه کان، تجربه بازی در این نقش را در سیستم 3-3-4 پاتریس گراند دارد. با این حال کانته نه به خاطر درخشش در کان، بلکه به خاطر درخشش در لیگ برتر انگلیس مورد توجه قرار گرفت. او در سیستم 2-4-4(1-1-4-4) کلودیو رانیری در نقش «Double pivot» (توضیح مفصل فنی پیرامون این نقش) کنار دنی درینک واتر در لسترسیتی درخشش را آغاز کرد. هماهنگی او با درینک واتر در فاز تدافعی و تهاجمی فوق العاده بود اما مشخصا تمرکز کانته بیشتر در پارامترهای تدافعی قرار داشت تا درینک واتر با آزادی عمل بیشتری در فاز تهاجمی حضور پیدا کند.
اوضاع در چلسی زیر نظر آنتونیو کانته در فصل نخست نیز به همین شکل بود. کانته در «Double pivot» خط میانی سرمربی ایتالیایی این بار زوج نمانیا ماتیچ بود. کانته در کنار ماتیچ نیز خیلی زود به درک متقابلی دست پیدا کرد. فصل دوم در چلسی اوضاع کمی تغییر کرد. کونته در عین استفاده از سیستم 3-4-3(1-2-4-3) بار دیگر به 2-5-3 محبوبش نیز روی آورد. در این سیستم کانته در پست شماره 6 و نقش «Destroyer» قرار داشت و همچنان بیشتر تمرکزش در پارامترهای تدافعی بود.
این فصل اما در قالبی که پیشتر شرح دادیم، کانته در سیستم 3-3-4 سرمربی ایتالیایی جدید در نقش «Shuttler» سمت راست(همان نقشی که آلان در ناپولی به عهده داشت) انجام وظیفه می کند. با این تفاسیر تغییراتی که در شرح وظایف کانته به وجود می آید را می توان به سه بخش تقسیم بندی کرد: 1 - تمرکز کانته در به گردش درآوردن توپ در گذشته در یک سوم تدافعی و علي الخصوص یک سوم میانی بود اما در نقش جدید تمرکز او در به گردش درآوردن توپ در یک سوم تهاجمی و متمایل به سمت راست زمین است. 2 - تمرکز کانته در گذشته روی پارامترهای تدافعی قرار داشت و حجم زیادی از این پارامترها در زمین خودی رخ می داد اما در نقش جدید تمرکز کانته روی پارامترهای تدافعی صرف نیست و با توجه به رویکرد سرمربی جدید، او بیشتر به دنبال انجام پارامترهای تدافعی(که ترجیحا منجر به بازپس گیری توپ می شود) در زمین حریف خواهد بود. 3 - با توجه به حضور مداوم در یک سوم تهاجمی انتظار خلاقیت و تاثیرگذاری بیشتری از کانته در نقش جدید نزدیک به باکس و حتی داخل باکس وجود دارد.
این سه موضوع در چهار بازی نخست چلسی کاملا مشخص است و مقایسه این موارد با عملكرد کانته در فصل گذشته بسیار معنادار به نظر می رسد. به دو تصویر زیر دقت کنید که به ترتیب مربوط به نقاط ارسال پاس کانته دیدار مقابل وست برومویچ و برایتون در فصل گذشته است. مشاهده می کنید که تمركز او در به گردش درآوردن توپ در یک سوم تدافعی و علي الخصوص یک سوم میانی بوده است. می بینید که هافبک فرانسوی بیشتر نقاط زمین را با تمرکز روی کانال های میانی پوشش داده است.این فرمولی است که تقریبا در تمامی دیدارهای چلسی در فصل گذشته رخ داد.
دو تصویر زیر اما به ترتیب مربوط به دیدار مقابل نیوکاسل و هادرزفیلد در فصل جاری زیر نظر مائوریتسیو ساری است. به شکلی معنادار می بینید که حجم قابل توجهی از پاس های کانته در یک سوم تهاجمی و متمایل به سمت راست زمین و نزدیک تر به باکس ارسال شده و شعاع حرکتی کانته در فصل جاری بیشتر در یک سوم تهاجمی بوده است. به شکلی معنادار در دیدار برابر هادرزفیلد(تصویر دوم) کانته در یک سوم تدافعی تنها یک بار اقدام به ارسال پاس کرده است.
در گزاره دوم گفتیم که پارامترهای تدافعی از سوی کانته در نقش جدید کاهش پیدا می کند. این مسئله هم ریشه در تغییر سبک بازی چلسی زیر نظر ساری دارد و هم ریشه در تغییر نقش این بازیکن نسبت به فصل گذشته. هافبک چلسی فصل پیش به طور میانگین در هر بازی 3.39 تکل موفق و 2.55 قطع توپ داشت. تا اینجا در تمامی چهار بازی نخست فصل جاری او به شکلی کاملا معنادار در هر دو پارامتر نسبت به میانگین فصل گذشته خود به شدت پایین تر بوده است(به جز پارامتر تکل در دیدار برابر نیوکاسل).
در گزاره دوم همچنین به این مسئله اشاره کردیم که توقع ساری از کانته، بازپس گیری توپ و سوق دادن پارامترهای تدافعی به زمین حریف است. مسئله ای که تا اینجا در بازی کانته مشهود بوده است. تصویر زیر وضعیت کانته را از حیث تعداد تکل موفق(سبز) و ناموفق(نارنجی) در دیدار مقابل نیوکاسل نشان می دهد. می بینید که او 4 تکل از 6 تکل خود را در زمین نیوکاسل انجام داده است. مسئله ای که به خوبی رویکرد ساری و نقش جدید کانته را نشان می دهد. نقشی پر رنگ در «High-pressing» و «Middle-pressing» ساری که کانته باید خود را با آن تطبیق دهد.
تصاویر زیر نیز وضعیت کانته از حیث پارامتر قطع توپ را به ترتیب در دیدار مقابل آرسنال و هادرزفیلد نشان می دهد. او در مجموع در این دو دیدار 3 قطع توپ از خود ثبت کرد که تمامی آن ها در زمین حریفان رخ داد. این تغییری مهم در سبک بازی ان گولو کانته نسبت به گذشته است.
نکته مهم دیگر مربوط به بند سوم گزاره هایی می شود که بالاتر از آن ها صحبت کردیم. جایی که مائوریتسیو ساری از کانته انتظار دارد در یک سوم تهاجمی خلاق تر از همیشه باشد و حتی در مواقع لزوم در باکس حریف خودنمایی کند. هافبک فرانسوی خیلی زود توانست از این حیث خودی نشان دهد. در بازی نخست برابر هادرزفیلد موفق شد از داخل باکس گلزنی کند و در دیدار دوم مقابل آرسنال نیز عملکردی فوق العاده داشت. تصویر زیر وضعیت کانته را از حیث ضربه به سمت دروازه، ایجاد شانس برای هم تیمی ها و همچنین لمس توپ در باکس حریف نشان می دهد. می بینید که چگونه کانته در هر سه پارامتر چندین برابر میانگین فصل گذشته اش توانسته موفق باشد.
| شک و تردیدها پیرامون آینده |
علی رغم تغییرات دیده شده و پیشرفت کانته در نقش جدید، اما هنوز هم تردیدهای مشخصی در این زمینه وجود دارد. تردیدهایی که تاکتیک نویسان و حتی کارشناسان نیز بعضا به آن اشاره کرده اند. به عنوان مثال رود گولیت، از نخستین افرادی بود که نسبت به نقش جدید کانته ابراز تردید کرد. عمده این تردیدها نیز مربوط به افت تاثیرگذاری کانته در پارامترهای تدافعی در زمین خودی می شود. این افت تاثیرگذاری در نیمه اول جدال مقابل آرسنال به خوبی خودش را نشان داد. البته این مسئله ای است که ساری از همان ابتدا آن را پذیرفته بود و با علم به آن، ترجیح داد کانته را در نقشی جدید قرار دهد. با این حال سرمربی ایتالیایی امیدوار است تا کانته نیز همچون آلان در ناپولی بتواند، رفته رفته با استفاده از سرعت و توانایی بدنی نقشش را در فاز تدافعی در زمین خودی پر رنگ تر کند.
در چهار بازی نخست فعلا همه تغییرات برای ساری به خوبی پیش رفته است. اما او مطمئنا همچون نیمه اول بازی مقابل آرسنال با لحظاتی دشوار رو به رو خواهد شد. با این حال سرمربی ایتالیایی امیدوار است هافبک ساده و پر تلاشش به روند پیشرفت سریع خود در نقش جدید ادامه دهد. فرقی نمی کند کانته در چه پست و نقشی بازی کند. او هر جا باشد خیلی ساده می تواند تبدیل به مهم ترین بازیکن هر تیم و هر سرمربی شود. هافبک فرانسوی در همین چهار هفته به خوبی نشان داده که در پارامتر تطبیق پذیری نیز فوق العاده است و در هر شرایطی می تواند بدرخشد، حتی در "ساریسمو".
