اختصاصی طرفداری - اگر بخواهیم به تاریخ فوتبال در کشور پرتغال بپردازیم، پیش از اواخر دهه 1950 چیز خاصی نمی توانیم پیدا کنیم. در سال های ابتدایی دهه 1960 بود که فوتبال کم کم در این کشور مطرح شد. همه چیز با موفقیت بنفیکا در اروپا شروع شد. جرقه ای که آتشی بزرگ را شعله ور کرد.
فدراسیون فوتبال پرتغال در سال 1914 تاسیس شد. جنگ جهانی اول آغاز شده بود و تیم ملی پرتغال تا سال 1921 نتوانست اولین بازی اش (برابر اسپانیا) را انجام دهد. تا سال 1928 آنها دستاورد خاصی در فوتبال نداشتند. در المپیک 1928 تیم فوتبال پرتغال تا مرحله یک چهارم نهایی بالا رفت. پرتغال در کسب مجوز حضور در جام جهانی ناموفق بود و تلاش بازیکنان تیم بی فایده بود.
در جام جهانی 1966 انگلیس، پرتغال برای اولین بار به جام جهانی رسید. اما پیش از آن، بنفیکای پرتغال اروپا را مقهور قدرت خود کرده بود. آنها یک مهاجم مرکزی بزرگ به اسم روث مالوسو در اختیار داشتند. اما این اسم، نام واقعی او نبود. این اسم را مسئولان بنفیکا انتخاب کرده بودند چون این بازیکن جوان را از رقیب دیرینه شان، اسپورتینگ لیسبون ترانسفر کرده بودند. او اوزبیو دا سیلوا فریرا بود که به نام اوزبیو مشهور شده بود.
البته موفقیت بنفیکا فقط به خاطر حضور اوزبیو نبود. آنها در فصل 1960-1961 (قبل از جذب اوزبیو) قهرمان جام باشگاه های اروپا شدند. آن روزها رئال مادرید پادشاه اروپا بود ولی بنفیکا در فینال با شکست 3-2 بارسلونا، جام قهرمانی را در شهر برن بالای سر برد. بعد از اضافه شدن اوزبیو، بنفیکا باز هم قهرمان جام باشگاه های اروپا شد. آنها در فینال فصل 1961-1962 رئال مادرید را در آمستردام 5-3 شکست دادند. رئالی ها آن زمان پوشکاش بزرگ را در ترکیب داشتند. این موفقیت به نوعی الهام بخش تیم ملی پرتغال بود.
گل های اوزبیو در مرحله مقدماتی جام جهانی، به پرتغال کمک کرد از سد حریف قدرتمندی چون چکسلواکی بگذرد و به خواسته اش برسد. آنها جام را خیلی خوب شروع کردند و بلغارستان و مجارستان را شکست دادند.رقیب بعدی، برزیل قهرمان بود. آلفونسو، سرمربی پرتغال برنامه ویژه ای برای کنترل پله، ستاره بزرگ برزیل داشت. تکل بی رحمانه ژوائو مورایس، پله را نقش زمین کرد و جالب است بدانید، جورج مک کیب، داور بازی هم از کارت هایش استفاده نکرد. البته تیم پرتغال به خشونت معروف بود. کشور پرتغال از سال 1933 به صورت دیکتاتوری اداره میشد و این روحیه به تیم فوتبال شان هم سرایت کرده بود. پله بعد از تماشای ویدیوی این صحنه تصمیم گرفت از فوتبال خداحافظی کند ولی بعدا تصمیمش را عوض کرد.
به هرحال آنها برزیل را شکست دادند: اوزبیو با گل هایش باعث شد پرتغال 3-1 از سد برزیل بگذرد. پرتغال در یک چهارم نهایی برابر پدیده جام یعنی کره شمالی قرار گرفت. کره شمالی در مرحله گروهی تیم هایی چون ایتالیا و شیلی را از میدان به در کرده بود. به نظر می رسید پرتغال برنده این بازی باشد. کره شمالی 3-0 پیش افتاد اما اوزبیو باز هم غرید و 4بار دروازه حریف را باز کرد. پرتغال در نهایت 5-3 پیروز شد. سلسائو در نیمه نهایی 2-1 مغلوب انگلیس میزبان شد. اوزبیو در این بازی هم گلزنی کرد و با نه گل، کفش طلای تورنومنت را به دست آورد.
عجیب است که پرتغال 20سال صبر کرد تا دوباره در یک تورنومنت بزرگ فوتبالی حضور پیدا کند. اوزبیو که رفت، خورشید درخشش پرتغال هم غروب کرد. این ستاره بزرگ در 419 بازی 437 گل به ثمر رساند و نامش را تا ابد در تاریخ فوتبال جاودانه کرد.
با انقلاب در سال 1974، دیکتاتوری در پرتغال به پایان رسید. کسب جواز حضور در یورو 1984 به معنای اولین حضور سلسائو در این تورنومنت اروپایی بود. در آن سال پرتغال بازیکنانی چون چالانا، دیامانتینو و روی ژوردائو را در ترکیب داشت. پرتغال در دور گروهی یورو به رتبه دوم رسید و باعث شد آلمان غربی قدرتمند حذف شود. آنها تا نیمه نهایی پیش رفتند و برابر فرانسه میزبان قرار گرفتند. پرتغال 2-1 از شانس اصلی قهرمانی جام پیش بود ولی در نهایت 3-2 مغلوب شد.
پرتغال به جام جهانی 1986 مکزیک صعود کرد. اما یک رسوایی همه چیز را به هم ریخت. تست دوپینگ آنتونیو ولوسو مثبت اعلام شد. بعدها مشخص شد تست موردنظر اشتباه بوده است. تیم پرتغال به جای پرواز مستقیم، با چند پرواز غیرمستقیم به کشور میزبان رسید و بسیار خسته بود. جام برای آنها با پیروزی برابر انگلیس شروع شد و به باخت برابر لهستان و مراکش ختم شد. آنها خیلی زود با مکزیک وداع کردند.
پورتوی پرتغال در سال 1986-1987 قهرمان اروپا شد ولی حتی این پیروزی هم تاثیری در وضعیت تیم ملی نداشت. پرتغال تا 1996 در هیچ تورنومنت بزرگی حاضر نشد. حالا پرتغال یک نسل طلایی داشت. ستاره هایی چون فیگو، روی کاستا و نونو گومز کم کم استعدادهایشان را نشان دادند. پرتغال در سال های 1989 و 1991 به قهرمانی در مسابقات جوانان فیفا رسید. همین تیم در جام ملت های اروپا زیر 21ساله ها، به فینال رسید. در یورو 1996 پرتغال صدرنشین گروه بود و همه توقعات زیادی از این ستاره ها داشتند. ولی سلسائو در یک چهارم نهایی مغلوب جمهوری چکی شد که در نهایت جام قهرمانی را در آغوش کشید.
آنها نتوانستند به جام جهانی 1998 برسند ولی در یورو 2000 نسل طلایی پرتغال به بلوغ کامل رسیده بود. سلسائو، آلمان و انگلیس را از پیش رو برداشت و تا نیمه نهایی پیش رفت و باز هم به سد فرانسه برخورد کرد. یک پنالتی بحث برانگیز در وقت های اضافی باعث شد پرتغال نتواند به فینال برسد. آبل ژاویر و بازیکنان پرتغال با داور بحث کردند ولی فایده ای نداشت.
در جام جهانی 2002، باز هم کابوس مکزیک تکرار شد. اول اتهام دوپینگ به دنیل کندی وارد شد. بعد هم تصمیمات عجیب فدراسیون فوتبال پرتغال همه چیز را بغرنج تر کرد. این بار جنجال تقسیم ناعادلانه پاداش بین بازیکنان تیم هم اضافه شده بود. نتیجه هم طبیعتا تحت الشعاع همین جنجال ها بود: پرتغال در مرحله گروهی از جام جهانی حذف شد.
اسکولاری، برزیل را در جام جهانی 2002 به قهرمانی رسانده بود. پرتغالی ها او را استخدام کردند و میزبانی یورو 2004 همه چیز را برای ثبت یک موفقیت آماده کرده بود. درضمن ستاره های جوانی چون کریستیانو رونالدو وارد تیم ملی شده بودند. پورتو هم در فصل 2003-2004 قهرمان لیگ قهرمانان اروپا شد تا همه امیدوار شوند. ژوزه مورینیو، معمار این موفقیت بزرگ بود.
آنها در اولین بازی از یورو 2004 با نتیجه 2-1 مغلوب یونان شدند. اما پرتغال به عنوان تیم صدرنشین از گروهش صعود کرد. بازی یک چهارم نهایی، یک دیدار کلاسیک بین پرتغال و انگلیس بود و سلسائو در پنالتی ها موفق به حذف سه شیرها شد. هلند هم در نیمه نهایی قربانی شد تا پرتغال فینالیست شود. یونان، پدیده جام بود و تا فینال همه را شگفت زده کرده بود. همه می گفتند پرتغال قهرمان خواهد شد ولی یونان اوتو ری هاگل برای تاریخ سازی آماده بود. یونان با یک برد 1-0 دیگر، قهرمان یورو شد و پرتغالی ها باز هم در حسرت جام باقی ماندند.
در جام جهانی 2006، پرتغال به راحتی از مقدماتی و مرحله گروهی صعود کرد. آنها در یک هشتم نهایی و در یک بازی بسیار خشن، از سد هلند گذشتند. رقیب بعدی انگلیس بود و این بار درگیری رونالدو و رونی (دو هم تیمی در منچستریونایتد) به اصلی ترین موضوع بازی تبدیل شد. همین لحظه و اخراج رونی، نقطه عطف بازی بود و سلسائو به نیمه نهایی رسید. فرانسه، رقیب قسم خورده پرتغال در نیمه نهایی ها، آماده بود که باز مانع رسیدن این تیم به فینال شود. کنایه آمیز است که پرتغال باز هم با پنالتی زیدان مغلوب شد. البته نمایش های درخشان این تیم باعث شد آنها در رنکینگ فیفا تا رتبه دوم بالا روند. یورو 2008، آخرین صحنه پرتغال اسکولاری بود. پرتغال در یک چهارم نهایی مغلوب آلمان شد. فیل بزرگ نتوانست موفقیتش با برزیل را در پرتغال تکرار کند.
در جام جهانی 2010 سلسائو در گروه مرگ قرار گرفت: برزیل، ساحل عاج و کره شمالی. پرتغالی ها با 7گل کره شمالی را در هم کوبیدند. پرتغال بعد از برزیل در این گروه به رتبه دوم رسید و در مرحله بعد برابر اسپانیایی صف آرایی کرد که دوباره قدرت گرفته بود. یک گل از داوید ویا تمام رویاهای سلسائو برای موفقیت در جام جهانی را به باد داد.
آنها با چنگ و دندان به یورو 2012 صعود کردند. کسب نتایج ضعیف در بازی های دوستانه باعث شده بود کارشناسان شانس چندانی برای پرتغال قائل نباشند. آنها با آلمان، هلند و دانمارک همگروه بودند. این بار نوبت هنرنمایی کریستیانو رونالدو بود. پرتغال از گروهش صعود کرد و جمهوری چک را هم از پیش رو برداشت. در نیمه نهایی باز هم اسپانیا منتظر پرتغال بود. همه چیز مساوی بود و بازی به ضیافت پنالتی ها کشید. باز هم سلسائو مغلوب اسپانیا شد و از رسیدن به فینال محروم شد.
این مسابقات نشان داد که پرتغال دیگر به یک تیم بزرگ اروپایی تبدیل شده که نباید به هیچ وجه خارج از دایره مدعیان قرار گیرد. در رنکینگ فیفا هم سلسائو معمولا در بین ده تیم برتر قرار می گیرد. پرتغالی ها همیشه با مشکلات اقتصادی دست به گریبان بوده اند ولی ستاره ای به نام رونالدو و مربی نامداری چون مورینیو، همیشه امید آنها به آینده را حفظ کرده است.
