طرفداری- مسوت اوزیل، هافبک بازی ساز باشگاه آرسنال، پس از نزدیک به یک دهه و بالا رفتن فشار انتقادات مردم و رسانه های آلمان در خصوص عملکرد درون و بیرون زمین او، عطای حضور در تیم ملی را به لقایش بخشید و در 29 سالگی از مانشافت خداحافظی کرد.
رانیه سَلوم، ویراستار نشریه اشپیگل آلمان که خود فرزند والدینی آلمانی-سوری است، طی یادداشتی به بررسی خداحافظی اوزیل و پیام این رخداد برای آلمانِ 2018 پرداخته است که تقدیم می شود:
لازم نیست طرفدار این فوتبالیست آلمانی، مسوت اوزیل، باشید. مجاز به انتقاد از حضور او در کنار رجب طیب اردوغان هستید و حتی می توانید بیانیه اش در خصوص کناره گیری از تیم ملی را به باد انتقاد بگیرید، ولی اتهاماتی چون "نژادپرستی و بی احترامی"، نمود بارزی از چگونگی پذیرش مهاجران از سوی آلمان به دست می دهد.
مسوت و من تقریبا هیچ نقطه اشتراکی نداریم و تعجبی هم ندارد. من چه شباهتی می توانم به یک فوتبالیست فوق العاده داشته باشم. وقتی بیانیه سه قسمتی خداحافظی اش را خواندم، بخش های متعددی مثل عکسش کنار اردوغان بود که با آنها موافق نبودم. با این حال، حس کردم گاهی اوقات تجربه های مشابهی داشته ایم.
کناره گیری اوزیل خیلی فراتر از آینده فدراسیون فوتبال آلمان یا تیم ملی خواهد رفت. خداحافظی اوزیل یا دلایلی که برای این کار معرفی کرد، نگرش های مختلف آلمانِ 2018 را برای همگان عیان کرد.
اوزیل، من و دیگر آلمانی هایی که اسم های عجیب دارند، دوباره در شرایطی قرار گرفتیم که باید قوی تر از همیشه از هویت آلمانی مان دفاع کنیم. برهه ای وجود داشت که به نظر می رسید آلمان در این زمینه پیشرفت خوبی داشته است، ولی گویا این پروسه طی سال های اخیر، برعکس شده است. وقتی ایمیل هایی با مضمون "برگرد به همون جایی که ازش اومدی" یا "اهل کجایی؟" به دستم می رسد، این حسم قوی تر می شود. تمجیدهای منفی چون "فکر نمی کردم کسی مثل تو، این قدر خوب به آلمانی مسلط باشه" هم هست.
من هم وقتی مردم به دنبال گرفتن هویت آلمانی ام هستند، اذیت و گاهی عصبی می شوم. اینکه کسی به خودش اجازه دهد این طور آزار کلامی برساند و مرا از ملیتم طرد کند، باورنکردنی و غم انگیز است.
شاید من خوش شانس بوده ام، اما سایرین شانس کمتری داشته اند
درست است. شاید حرف هایم شبیه گلایه و غرغر باشد. الان می توانم حدس بزنم مردم بعد از خواندن این یادداشت بگویند "داره برای اشپیگل می نویسه. دیگه چی می خواد؟ به نظر نمی رسه با چنین عقبه ای، شرایطش بد باشه." و این هم درست است. از اینکه در کشوری زاده و بزرگ شده ام که اسم خیلی عجیب و غریبم، مانع پیشرفتم نشده، حس خوش شانسی می کنم. گاهی حتی به نفعم هم بوده است.
علاوه بر این، شاید زن بودن و بی حجاب بودنم هم دیگر فاکتورهای پیشرفتم شمرده شوند. حدس می زنم اگر با این اسم، مرد بودم یا روسری به سر می کردم، اوضاع سخت تر می شد. ایمیل های تنفری که گاها به عنوان خبرنگار اشپیگل دریافت می کنم، شاهد ای ادعا است.
خوانندگان اشپیگل گاهی اوقات فکر می کنند مرد هستم و بعضی ها تصور می کنند یک زن محجبه پشت این اسم قرار دارد. در زندگی روزانه ام هم گاهی دچار مشکل می شوم. عده ای تصور می کنند اسپانیایی هستم و از سمت خوب مدیترانه آمده ام، ولی تمام کسانی که مرا می شناسند، یک ثانیه هم فکر نمی کنند چیزی به غیر از یک آلمانی باشم.
مشخص است که آدمی با عقبه خانوادگی من نمی تواند زندگی بدون مشکلی در آلمان داشته باشد. چند سال هم مجبور به زندگی در فرانسه بودم و همیشه برای اجارهِ خانه جدید، باید آن هم اتاقی ام را می فرستادم که اسمش به اندازه من رعب آور نباشد. اسامی فرانسوی تا زمانی که عربی نبودند، مشکل چندانی ایجاد نمی کردند. در سایر کشورها اصلا عجیب نیست که در مرز، مورد بازجویی قرار بگیرم و حتی از ورودم جلوگیری شود.
آزمون هویت ابدی
الان نگرانم تمام دستاوردهای آلمان به عنوان یک کشور مهاجرپذیر و چندفرهنگی، در خطر قرار گرفته باشد. گودال هایی که فکر می کردم مدت ها است پر شده اند، عمیق تر از همیشه به نظر می رسند و انگار مهاجران قدرنشناس را دوباره مقابل آلمانی های نژادپرست قرار داده اند.
وقتی دختری نوجوان بودم، پدرم هشدار می داد ما به عنوان فرزندان او با اسامی نامانوس، هیچ گاه به عنوان یک آلمانی پذیرفته نمی شویم. به این حرف هایش می خندیدم. فکر می کردم این ها حساسیت های نسل اول مهاجرین است و هیچ تاثیری در زندگی من نخواهند داشت، چون من یک آلمانی ام. بعدها حرفش را پس گرفت: "آلمان عوض شده." الان از خودم می پرسم که آیا زود قضاوت نکرده ام؟
دیگر چه می خواهم؟ اول اینکه، آدم ها باید از تصمیم گیری در مورد ملیت بقیه دست بردارند. می خواهم آلمانی هایی که ظاهر یا لهجه متفاوت دارند و اسامی شان آلمانی اصیل نیست، مجبور به دفاع همیشگی از هویت شان نباشند، چون باعث می شود حس کنم یک آلمانی با آزادی مشروط ام.
انگار قرار است اگر به سوالی در این آزمون هویت ابدی اشتباه پاسخ دهم، هویت و وطنم از من گرفته خواهد شد؛ سوالی که مطرح شدنش همه دانش ام در خصوص خوردن و آشامیدن تا سیاست های داخلی ترکیه را به چالش می کشد.
