این روزها و پس از درخشش های مکرر کریستیانو رونالدو و لیونل مسی در رقابت های مقدماتی جام جهانی بار دیگر صحبت از بهترین بازیکن تاریخ ، بر سر زبان ها افتاده و پیرامون این موضوع بحث های زیادی شکل گرفته است . سوالی که احتمالا هیچگاه به جواب واحدی نخواهد رسید و بعید است روزی همه فوتبالدوستان در اینکه چه کسی « بهترین بازیکن تاریخ » است به توافق برسند .
فارغ از اینکه چه کسی بهترین است ، یکی از مواردی که فوتبالدوستان برای انتخاب بهترین ها بعنوان یک ملاک مهم در نظر میگیرند « فتح جام جهانی » است . جام جهانی بزرگترین تورنمنت فوتبالی تاریخ و بزرگترین آرزوی هر فوتبالیستی است اما آیا هر بازیکنی که موفق به کسب آن نشده ، بازیکن بزرگی نیست و در یادها نخواهد ماند ؟
البته که خیر . اما اگر با من هم عقیده نیستید شما را به مطالعه لیست زیر دعوت میکنم .
* یوهان کرایوف :
بهترین فوتبالیست اروپایی قرن بیستم به انتخاب بسیاری از مراجع و نشریات معتبر فوتبالی نظیر فدراسیون بین المللی تاریخ و آمار فوتبال « IFFHS » ، نشریه ورلد ساکر ، فورفورتو ، فرانس فوتبال ( بر اساس نظر سنجی از فاتحان توپ طلا ) و ... که در سال 1974 هلند رویایی را به فینال جام جهانی رساند اما به سد محکم آلمانِ بکن بائر و گرد مولر برخورد کرد و دستش از جام کوتاه ماند . کرویف با آژاکس سه جام باشگاههای اروپای متوالی و با بارسلونا به فتح لالیگا نائل آمد اما در تنها جام جهانی ای که شرکت کرد علیرغم نمایش های فوق استثنایی اش ( که در پایان همان سال برایش توپ طلای سوم را به ارمغان آورد ) در کسب جام ناکام ماند .
* آلفردو دی استفانو :
بهترین و بزرگترین بازیکن تاریخ رئال مادرید و تنها دارنده جایزه سوپر بالون دور یا همان سوپر توپ طلا ( این جایزه در سال 1989 بر اساس یک نظرسنجی به بهترین بازیکن فاتح توپ طلا تا آن تاریخ اهدا می گردید که دی استفانو بالاتر از کرویف و پلاتینی موفق به کسب آن شد ) که رئال مادرید را به پنج قهرمانی متوالی جام باشگاههای اروپا رساند برای سه تیم ملی بازی کرده است . آرژانتین ( 6 بازی ، 6 گل ) ، کلمبیا ( 4 بازی و بدون گل ) و اسپانیا ( 31 بازی ، 23 گل ) . اما به جز یک کوپا آمریکا با آرژانتین در سال 1947 ، توفیق دیگری در عرصه ملی پیدا نکرد .
* فرانس پوشکاش :
اعجوبه گلزنی و نابغه محوطه جریمه با آمار رشک برانگیز 746 گل رسمی در 756 مسابقه و نرخ گلزنی 0.99 گل در هر بازی که تا همین چند سال پیش با 84 گل در 85 بازی ملی برای مجارستان ، رکورد دار گل ملی در جهان فوتبال بود در سال 1954 مجارستان را به فینال جام جهانی رساند ، مجارستانی که احتمالا بهترین تیم آن تورنمنت هم بود . مجارها با 27 گل در جام جهانی 1954 هنوز که هنوز است رکورددار بیشترین گل زده در یک دوره جام جهانی هستند و پس از گذشت بیش از نیم قرن هنوز تیمی موفق به شکستن رکورد آنها نشده است . با این حال مجارستانِ فرانس پوشکاش و ساندور کوچیس موفق به عبور از آلمانِ فریتز والتر و هلموت ران نشد و دستان فرانس پوشکاش به جام جهانی نرسید .
* میشل پلاتینی :
اسطوره فرانسه و یوونتوس اولین بازیکنی است که موفق به کسب سه توپ طلای متوالی شده است . همچنین اولین قهرمانی یوونتوس در جام باشگاههای اروپا و اولین قهرمانی فرانسه در جام ملتهای اروپا « یورو » بیش از هر چیزی مدیون هنر نمایی های اوست . با این حال پلاتینی موفق نشد اولین جام جهانی را برای فرانسه به ارمغان بیاورد و توفیقی بالاتر از چهارمی جهان در سال 1982و سومی جهان در سال 1986 بدست نیاورد و خالق بهترین نمایش انفرادی تاریخ یورو در کسب جام جهانی ناکام ماند .
* مارکو فان باستن :
گلزن افسانه ای هلند ، آژاکس و آ.ث.میلان یکی از بزرگترین بازیکنانی است که موفق به کسب جام جهانی نشده است . فان باستن که با آژاکس و آ.ث.میلان جام های داخلی و اروپایی متعددی کسب کرد ، با تیم ملی هلند نیز فاتح یورو 88 شد . همان تورنمنتی که با گل الماس مارکو فان باستن در یادها و خاطره ها ماندگار شد . مارکو اما در جام جهانی یک ناکام بزرگ تلقی می شود . هلندِ فان باستن به جام جهانی 1986 راه نیافت و در جام جهانی 1990 در مرحله یک شانزدهم نهایی به آلمان باخت و حذف شد و به این ترتیب فان باستن بدون حتی یک گل زده در جام جهانی ، در سال 1992 و در پی مصدومیت های متعدد از بازی های ملی خداحافظی کرد ، آنهم در 28 سالگی !
* جرج بست :
یکی از بهترین و بزرگترین بازیکنان تاریخ بریتانیا و منچستر یونایتد و بی تردید بزرگترین بازیکن تاریخ ایرلند شمالی. جرج بست که با منچستر یونایتد به انواع و اقسام جام های متعدد رسید در عرصه ملی توفیقی نداشت و البته از این بابت نمی توان بر او خرده گرفت چرا که او خود را در عرصه باشگاهی ثابت کرده بود . با این حال عجیب نیست که نام جرج بست در سیاهه ستاره های ناکام جام جهانی دیده شود چرا که او با ایرلند شمالی هیچگاه موفق به حضور در جام جهانی نشد .
* زیکو :
پله سفید که بسیاری از کارشناسان او را سومین فوتبالیست برزیلی قرن بیستم ( پس از پله و گارینشا ) می دانند یکی دیگر از اسطوره های ناکام در فتح جام جهانی قلمداد میشود . سلطان ضربات آزاد ( رکورددار تعداد گل های زده شده از روی ضربات کاشته با بیش از 100 گل رسمی ) و رکورددار گلزنی در ورزشگاه تاریخی ماراکانا ( 333 گل زده ) قلب تپنده چشم نواز ترین تیم تاریخ جام های جهانی یعنی برزیلِ تله سانتانا در جام جهانی 1982 بود اما تقدیر آن برزیل دوست داشتنی حذف در مرحله دوم گروهی با شکست در برابر ایتالیای همیشه رقیب با هتریک تاریخی پائولو روسی در آن بازی بود . زیکو در جام جهانی قبلی البته به مقام سومی دست یافته بود اما امید زیادی به قهرمانی تیم تله سانتانا می رفت . امیدی که در جام جهانی 1986 نیز وجود داشت اما با شکست برابر فرانسهِ پلاتینی در مرحله یک چهارم نهایی تبدیل به یاس شد و دستان پله سفید موفق به لمس جام جهانی نشد بر خلاف پله اورجینال .
* پائولو مالدینی :
احتمالا بهترین مدافع چپ تاریخ فوتبال و پایه ثابت غالب تیم های منتخب تاریخ ( از جمله تیم منتخب تاریخ نشریه ورلدساکر ) و نماد باشگاه آ.ث.میلان دوجین مدال و افتخار با تنها تیم باشگاهی اش بدست آورده است اما در عرصه ملی دستش از جام قهرمانی کوتاه مانده است .رکورددار بیشترین دقایق حضور در ادوار جام های جهانی در کارنامه اش دومی و سومی جام جهانی هم دیده می شود اما این سومی و دومی هیچکاه به اولی و قهرمانی جام جهانی ختم نشد و مالدینی پرافتخار نیز در لیست اسطوره های ناکام در فتح جام جهانی قرار گرفت .
* لو یاشین :
عنکبوت سیاه که به اعتقاد بسیاری بهترین دروازه بان تاریخ فوتبال است ، تنها دروازه بانی است که فاتح توپ طلا شده است . یاشین که شوروی را به دو فینال یورو رساند که نصیبش از این دو فینال یک قهرمانی بود . بهترین پنالتی گیر تاریخ ( در دوران بازیگری‌اش بیش از ۱۵۰ پنالتی مهار کرد ) البته در جام جهانی توفیقی بهتر از چهارمی جهان در سال 1966 پیدا نکرد و او را نیز باید در زمره اسطوره هایی قرار داد که فاتح جام جهانی نشده اند .
* جیانی ریورا :
پسر طلایی ایتالیا که به انتخاب سازمان بین المللی تاریخ و آمار فوتبال « IFFHS » بهترین بازیکن قرن بیستم ایتالیا محسوب می شود با بیش از 500 بازی رسمی برای آ.ث.میلان به انبوهی از جام و افتخارات ( از جمله دو قهرمانی جام باشگاههای اروپا ) رسید و از ارکان اصلی ایتالیای فاتح یورو 1968 بود اما موفق به فتح جام جهانی نشد . بهترین عملکرد ایتالیای ریورا در جام های جهانی به سال 1970 برمیگردد که آنها پس از حذف آلمان غربی در دیداری که به دیدار قرن شهرت یافت به فینال مسابقات راه یافتند اما در برابر تیمی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و فوتبالدوستان بهترین تیم تمامی ادوار جام های جهانی بود یعنی برزیلِ پله حرفی برای گفتن نداشت و به مدال نقره بسنده کرد .
* اوزه بیو :
اسطوره بنفیکا و پرتغال ، ملقب به پلنگ موزامبیک ( بخاطر اصالت موزامبیکی اش ) و پلهِ اروپا یکی از بزرگترین گلزنان تاریخ فوتبال است . بهترین بازیکن قرن بیستم پرتغال ، تنها بازیکن تاریخ فوتبال است که موفق به کسب آقای گلی لیگ ، جام باشگاههای اروپا و جام جهانی در یک سال میلادی شده است . اگرچه اوزه بیو با درخشش بیاد ماندنی خود در جام جهانی 1966 ( از جمله دو گل به برزیل که موجبات حذف برزیل از تورنمنت را رقم زد ) علاوه بر کسب آقای گلی ، پرتغال را به بهترین نتیجه تاریخش در ادوار جام جهانی رساند اما او نیز دستش از جام کوتاه ماند و در لیست اساطیر ناکام در فتح جام جهانی قرار گرفت .
* روبرتو باجو :
بودای کوچک و دم اسبی آسمانی به احتمال زیاد محبوب ترین فوتبالیست تاریخ ایتالیاست . باجو در طول دوران بازیگریش در هفت باشگاه ایتالیایی توپ زد و تقریبا تمام ایتالیا را عاشق خود کرد . باجو از آن دست بازیکنانی بود که نه به جام های متعدد و پرتعدادش که به جادوی فوتبال زیبایش دل ها را می ربود و در خاطره ها جا خوش می کرد . دقیقا مانند همان کاری که در جام جهانی 1994 انجام داد . یک تنه و با چنگ و دندان ایتالیا را به فینال جام جهانی رساند و در نهایت با تراژدیک ترین حالت ممکن ، نه با جام قهرمانی در دست که با سری افکنده و چشمانی خیره مانده به زمین چمن ورزشگاه رز بول کالیفرنیا پس از پنالتی از دست رفته ، در اذهان فوتبالدوستان ماندگار شد . البته این پایان کار باجو در جام های جهانی نبود ، او در جام جهانی 1998 نیز به میدان رفت اما نتیجه ای بهتر از 1994 بدست نیاورد و به این ترتیب محبوب ترین فوتبالیست تاریخ ایتالیا نیز در کسب جام جهانی ناکام ماند .
.
.
البته این لیست به همینجا ختم نمیشود و فوتبالیست های فوق العاده دیگری نیز در این لیست جای دارند که برای پرهیز از اطاله کلام به اسامی تعدادی از آنان می پردازیم :
سر استنلی متیوس – ریموند کوپا – ژوست فونتین – لوییس سوارز میرامونتس – عمر سیووری – دنیس لاو – ساندرو مازولا – کوین کیگان - سوکراتس- رومنیگه – کنی دالگلیش – رود گولیت – امیلیو بوتراگنیو – ژان پبر پاپین – اریک کانتونا – دنیس برگکمپ – ژرژ وه آ – هریستو استویچکوف – گئورگی هاجی – ماتیاس سامر – گابریل باتیستوتا - آلن شیرر - اشمایکل – الیور کان - دیوید بکام – لوییز فیگو – رائول گونزالس – پاول ندود – فرانک لمپارد – اسکولز – رایان گیگز – استیون جرارد و .....
فراموش نکنیم که لیونل مسی و کریستیانو رونالدو دو سوپراستار بزرگ عصر حاضر در جام جهانی 2022 قطر به ترتیب 34 و 36 ساله خواهند بود و احتمالا در آن سن و سال کارایی فعلی را نخواهند داشت و عملا شانس بردن جام جهانی در آن سن برایشان کم وکمتر خواهد شد ، پس احتمالا جام جهانی پیش رو آخرین شانس این دو ابر ستاره برای فتح مهم ترین تورنمنت فوتبالی شان خواهد بود . و این بدان معناست که ( به احتمال فراوان ) حداقل یکی از این دو اسطوره نیز بزودی به لیست اسطوره های ناکام در فتح جام جهانی اضافه خواهند شد .
با این حساب آیا هنوز هم معتقدید برای حضور در جمع اساطیر فوتبال حتما باید جام جهانی را فتح کرد ؟
به نظرتان اگر تیمی منتخب ( خیالی ) از برندگان جام جهانی در برابر تیم منتخب ستاره های ناکام در کسب این جام صف آرایی می کرد حتما پیروز میدان می بود ؟ من که چنین اطمینانی ندارم .
و سوال پایانی : حال که یکی از مهم ترین ملاک ها برای انتخاب « بهترینِ تاریخ » اینگونه زیر سوال است ، درباره ملاک های دیگر چه قضاوتی میتوان کرد ؟ آیا اساسا میتوان ملاک یا ملاک های خاصی برای این انتخاب ، عنوان کرد ؟ چه کسی مرجع انتخاب این ملاک ها خواهد بود و به چه دلیل ؟ آیا اساسا میتوان به ملاک جامعی دست یافت که همگان بر آن توافق کنند ؟ آیا می شود همگان را به « بهترینِ تاریخ » بودنِ فردی راضی کرد ؟ اگر شما نیز چون من پاسخ تان منفی است پس بجای انتخاب بهترین بازیکن تاریخ از هنر نمایی ها و درخشش ها ستاره های دنیای فوتبال لذت ببرید ، چرا که فوتبال برای لذت بردن و « حال خوب داشتن » است ، نه خرد کردن اعصاب و کل کل های بی فایده برای به کرسی نشاندن سلیقه های شخصی مان .
.
.
.
پی نوشت :
سعی کردم بجای دخالت دادن نظر و سلیقه ی شخصی م و برای اینکه حق مطلب درباره بازیکنان نامبرده ادا بشه از فکت ها و داده های تاریخی استفاده کنم که این مساله موجب طولانی شدن متن شد که همینجا از همه دوستان بابت این مورد عذرخواهی میکنم .
