اختصاصی طرفداری- در حالی که نقل و انتقالات لیگ هجدهم از 23 خردادماه رسماً آغاز می شود اما بیشتر از آنکه شایعه پیوستن ستاره های لیگ هفدهم را به تیم های ایرانی بشنویم هیاهوهای نقل و انتقالاتی به سمت لژیونرشدن تاپ های بازار می چربد.
هر ساله با شروع فصل نقل و انتقالاتِ لیگ ایران، بازار شایعات فوتبالی داغ تر می شود. رقابت بر سر تاپ ترین های بازار و استرس پیوستن بازیکنانِ نامی به تیم های رقیب موجب می شود تا ثانیه به ثانیه خبرگزاری ها رفرش شده و کری های نقل و انتقالاتی از همیشه جذاب تر شوند. اما این رقابت رفته رفته در حال رنگ باختن است، نه فقط به خاطر کاهش بودجه تیم ها یا تعداد رقبا، بلکه واقعیت این است که دیگر لیگ ایران برای بازیکنان مستعد و نامی جذاب نیست.
لازم نیست راه دوری برویم. برای اثبات این ادعا کافیست نگاهی به دوران مدیریت فتح الله زاده در استقلال، رویانیان در پرسپولیس و محمدرضا ساکت در سپاهان بیاندازیم و بازیکنانی که به تیم های مذکور می پیوستند را با برهه کنونی قیاس کنیم. بحث بر سر ریخت و پاش ها و چک بی محل کشیدن ها نیست بلکه در آن برهه رقابت بر سر بازیکنانی بود که در لیگ حرف اول و آخر را می زدند. اما اگر نگاهی به لیست بازیکنان موجود در بازار نقل و انتقالات لیگ هجدهم بیاندازیم متوجه خواهیم شد که بهترین های لیگ در حال کوچ به خارج هستند. دو تیم استقلال و پرسپولیس نه تنها بازیکن سطح بالایی را در لیگ نمی بینند بلکه ستاره های خودشان هم قصد کوچ به خارج از کشور را دارند. خبرهایی از پیوستن امید نورافکن به لیگ بلژیک شنیده می شود و تیام از لیگ عربستان و اسماعیلی از لیگ قطر پیشنهاد دارند و ماندنشان در جمع آبی پوشان پایتخت در هاله ای از ابهام است. علیرغم این که پرسپولیس با مشکلات عدیده ناشی از محرومیت در نقل و انتقالات مواجه است صادق محرمی در یک قدمی دیناموزاگرب کرواسی قرار دارد و شایعاتی مبنی بر حضور وحید امیری در لیگ قطر نیز شنیده می شود. این ها همه در حالیست که این دو تیم در مرحله یک چهارم نهایی آسیا حاضر هستند و حتی این قضیه هم بازیکنان را ارضا نمی کند. علی قلی زاده و مهدی ترابی که فصل خوبی را زیر نظر دایی و سایپا پشت سر گذاشته اند، قصد پیوستن به لیگ های خارجی را دارند و به گفته خود دیگر قصد حضور در تیم دیگری از لیگ ایران را ندارند.
اما این عدم تمایل می تواند ریشه در چند موضوع عمده داشته باشد:
نخست آنکه با حضور کارلوس کی روش در رأس کادرفنی تیم ملی فوتبال ایران، میل به لژیونر شدن بازیکنان به طور قابل ملاحظه ای افزایش یافته است. اینکه بازیکنان چه کشور و لیگی را به عنوان مقصد انتخاب می کنند هم چندان اهمیت ندارد. مسلماً سرمربی پرتغالی همانطور که به وریا غفوری درباره بازی در پست دفاع راست در استقلال تذکر می دهد، در ترغیب سایر بازیکنان به بازی در خارج از کشور نقش بسزایی دارد. در برهه کنونی پرتغال، بلژیک، روسیه، یونان، هلند و قطر میزبان لژیونرهایی هستند که روزی در لیگ ایران توپ می زده اند. حالا از 24 بازیکن نهایی دعوت شده به تیم ملی برای اردوی ترکیه 14 لژیونر در لیست حضور دارند و تنها استیون بیت آشور و سروش رفیعی خط خورده اند که از قبل مشخص بود در برنامه های تاکتیکی کی روش جایی ندارند.
دومین دلیل عمده می تواند افزایش روزافزون نرخ دلار باشد. قرارداد در داخل ایران به ریال و در خارج از ایران به دلار است. تفاوت قیمت این دو ارز بازیکنان را ترغیب می کند تا از تیم های خارجی پول را به دلار دریافت کنند و در داخل کشور با تبدیل این دلارها به ریال در فعالیت های اقتصادی مشارکت داشته باشند.
از شرایط سخت افزاری و نرم افزاری می توان به عنوان دلیل دیگر این بی میلی نام برد. نکته ای که کارلوس کی روش همواره بر آن تأکید دارد. در تیم های خارجی امکانات حرف اول را می زند حال آنکه در ایران دو تیم مطرح پایتخت نه تنها بدون ورزشگاه اختصاصی هستند بلکه زمین تمرینی مناسبی نیز ندارند. این قضیه شاید در ده سال پیش برای بازیکنان مسئله ای نبوده است اما حالا نگرش ها تغییر یافته است. مسائل فرهنگی نیز از دیگر پارمترهایی هست که موجب می شود بازیکنان، لیگ های خارجی را به لیگ ایران ترجیح دهند. کاهش استرس کاذب ورزشی و اجتماعی، عدم وجود هنجارهای خودساخته مانند منشور اخلاقی و ... نیز می توانند به عنوان عامل محرک فرهنگی مطرح شوند.
اگرچه لژیونرگرایی نقطه اتکایی مثبت برای فوتبال ایران محسوب می شود اما به طور کلی تفاوتی میان پیشنهاد تیم هایی مانند بایرن مونیخ، هرتابرلین، هامبورگ، بوخوم و بولتون به علی کریمی، علی دایی، مهدی مهدوی کیا، وحید هاشمیان و آندو تیموریان با حضور تستی در باشگاه های لیگ های درجه دو اروپایی وجود دارد. شاید در برهه کنونی ایران لژیونرهای زیادی در اروپا و قطر داشته باشد اما جذابیت این لژیونرها با لژیونرهایی که سابقاً در لیگ های معتبر بازی می کردند تا حدودی قابل قیاس نیست. کافیست گل علی کریمی در لباس بایرن مونیخ به دورتموند، گل علی دایی در لباس هرتابرلین به آث میلان یا گل جواد نکونام با لباس اوساسونا به رئال مادرید را به یاد آورید.
هرچند که چرخ لیگ برتر همچنان در حال چرخیدن است و بدون ستاره ها هم می تواند به حیات خود ادامه دهد اما آنچه واضح است ترکاندن بمب در بازار نقل و انتقالات ایران بسیار سخت شده و همینکه تیم ها بتوانند بهترین بازیکنان خود را مجاب به تمدید قرارداد کنند کار بزرگی انجام داده اند.
