طرفداری- در آستانه المپیک 2016 ریو، نگاهی داریم به کاروان ورزشی روسیه در این رقابتها.
در تمامی المپیک‌ها، مهم‌تر از نتیجه‌ای که ورزشکاران می‌گیرند، نتیجه‌ای است که کاروان المپیکی آن کشور می‌گیرد و به نوعی، عملکرد کاروان یک کشور، کارنامه عملکرد ورزش آن کشور در 4 سال گذشته است، به همین بهانه، در آستانه المپیک ریو، نگاهی داریم به پیشینه و شرایط فعلی کاروان ورزشی روسیه در المپیک ریو 2016:
| تاریخچه حضور در المپیک‌ها |
|---|
کاروان روسیه در طول تاریخ، با چهار عنوان مختلف در المپیک‌ها حاضر شده است؛ در ابتدا و از سال 1900 تا 1912 این تیم تحت عنوان نام امپراتوری روسیه در رقابتها حاضر شد؛ پس از آن و در پی انقلاب روسیه، روسیه پس از غیبتی 40 ساله در المپیک‌ها، از سال 1952 تا 1988 تحت عنوان اتحاد جماهیر شوروی در المپیک‌ها حاضر شد. در سال 1992 و در پی فروپاشی شوروی، ورزشکاران روس و تبعه شوروی (به جز کشورهای حوزه بالتیک) مجبور شدند زیر پرچم المپیک به میدان بروند و پس از آن و از المپیک تابستانی مونترال، این تیم با پرچم سه رنگ روسیه و تحت عنوان روسیه در رقابتها حاضر می‌شود.
امپراتوری روسیه، پس از اینکه در المپیک 1996 حاضر نشد، اولین بار در پاریس قدم به رقابت‌های المپیک گذاشت که البته در این المپیک چندان موفق نبود؛ در المپیک 1900 پاریس نیز امپراتوری روسیه با 4 نفر در المپیک حاضر شد، اما موفق به کسب مدال نشد. در ادامه و پس از غیبتی 8 ساله، این‌بار نوبت المپیک لندن بود که امپراتوری روسیه، بالاخره خودی نشان دهد. در این المپیک، روسیه که با کاروان 6 نفره عازم بریتانیا شده بود، موفق به کسب یک مدال طلا و دو نقره شد و در مجموع با 3 مدال، در جایگاه دوازدهم قرار گرفت. گفتنی است که اولین مدال طلای روسیه در تاریخ المپیک‌ها، توسط نیکولای پانین، در رشته اسکیت نمایشی کسب شد. در آخرین حضور روسیه تحت عنوان امپراتوری روسیه در المپیک نیز، کاروان این کشور در استکهلم موفق به کسب مدال طلا نشد و علی‌رغم حضور 159 نفره، با دو مدال نقره و سه برنز و جایگاه شانزدهم، به کار خود در این المپیک پایان داد.
پس از 40 سال اما روسیه با عنوانی جدید، قدرتمندتر از همیشه بازگشت و المپیک 1952 در هلسینکی بود که قدرت بلامنازع المپیک را به همگان معرفی کرد. اتحاد جماهیر شوروی که از نظر ایدئولوژیکی و برای تبلیغ، سرمایه‌گذاری خوبی روی ورزش کرده بود، موفق شد در اولین حضور خود در المپیک‌ها، با کاروان 295 نفره خود، 22 مدال طلا، 30 نقره و 19 برنز کسب کند و در مجموع با 71 مدال، در جایگاه دوم قرار گیرد. در این بین، ورزشکاران اکراینی کمک شایانی به ورزشکاران روس در خلق این رکورد کردند. از نکات جالب توجه این دوره، حضور پر رنگ زنان در کاروان شوروی بود، این برای اولین بار بود که از روسیه/شوروی زنان به المپیک اعزام می‌شدند.
لاریسا لاتینینا، ستاره ژیمناستیک شوروی در المپیک 1958 ملبورن
چهار سال بعد در ملبورن اما تاریخ نوشته شد و اتحاد جماهیر شوروی با پرچم‌داری آلکسی مدودف موفق شد بالاتر از رقیب اصلی خود، ایالات متحده آمریکا، با کسب 37 مدال طلا، 29 نقره و 32 برنز و مجموع 98 مدال، قاطعانه جایگاه نخست را کسب کند تا سلطه این کشور در المپیک‌ها آغاز شود.
در المپیک 1960 نیز اتحاد جماهیر شوروی جایگاه اول المپیک را تصاحب کرد تا هم‌چنان در برابر رقیب خود موفق‌تر باشد. دو المپیک 1964 در ژاپن و 1968 در مکزیک اما برای کشوری که اول شدن در المپیک اهمیت زیادی داشت، خوش‌یمن نبود؛ مخصوصاً در المپیک 1968 مکزیک که شوروی شکستی سنگین از ایالات متحده آمریکا خورد و با اختلاف 16 مدال طلا، قهرمانی را به این کشور واگذار کرد.
بازگشت شوروی اما شکوهمند بود؛ در المپیک 1972 آلمان غربی، کشوری که با افکار ضد بلوک شرقی، عملاً در برابر ایدئولوژی شوروی بود، اتحاد جماهیر شوروی موفق به ثبت رکوردها و اتفاقات جالبی شد تا این المپیک به نقطه عطفی در ورزش این کشور تبدیل شود. در کنار کسب جایگاه نخست با پرچم‌داری آلکساند مدودف که با شکستن رکورد کسب مدال طلا در تاریخ المپیک همراه بود، اتفاقات جالب دیگری نیز رخ داد؛ در یکی از بحث‌برانگیزترین فینال‌های بسکتبال المپیک، تیم شوروی موفق شد با اختلاف یک امتیاز، ایالات متحده را شکست دهد. این اتفاق درحالی رخ داد که ایالات متحده در ابتدا پیروز بازی شد، اما به علت مشکل فنی اسکوربرد، سه ثانیه انتهایی بازی تکرار شد و در این سه ثانیه، اتحاد جماهیر شوروی بود که کار را تمام کرد و یک پیروزی شیرین را برای پهناورترین کشور وقت به ارمغان آورد.
تصویری تاریخی از خوشحالی بسکتبالیست‌های آمریکایی پس از پیروزی لحظه‌ای در برابر شوروی؛ دقایقی بعد، با مشکلی که در اسکوربرد پیدا شد، این شادی به غم و اندوه تبدیل شد.
در المپیک مونترال که در یکی از کشورهای هم‌پیمان ایالات متحده برگزار می‌شد نیز، اتحاد جماهیر شوروی علی‌رغم شکست در کسب میزبانی، عملکردی فوق‌العاده داشت و باز هم موفق به کسب جایگاه نخست شد.نکته جالب برای آنان که رقابت حساس ایالات متحده و شوروی را پیگیری می‌کردند، کسب جایگاه دوم توسط آلمان شرقی، هم‌پیمان شوروی بود که موفق شد ایالات متحده را شکست دهد و این تیم را به جایگاه سوم بفرستد. از نکات جالب این المپیک، محروم شدن بوریس انیشچنکو، از اعضای تیم پنج‌گانه روسیه بود که این موضوع باعث شد کل تیم پنج‌گانه روسیه محروم شود و دشمنی‌ای میان کاروان المپیک شوروی و انیشچنکو به وجود بیاید. تا جایی که اعضای تیم والیبال شوروی او را تهدید به مرگ کردند!
المپیک بعدی اما از ابتدا تا انتها، یکی از شیرین‌ترین المپیک‌ها برای شوروی بود. در ابتدا، شوروی موفق شد در رقابت با ایالات متحده، میزبان رقابت‌های المپیک شود و لس انجلس در این رقابت شکست خورد. در ادامه نیز، تحریم ایالات متحده و کشورهایی چون ایران، کانادا، شیلی، آرژانتین، ژاپن، کره جنوبی، اندونزی و چندین کشور دیگر که مجموع آن‌ها به 65 کشور می‌رسید، المپیک تحریم شد و فرصتی طلایی برای اتحاد جماهیر شوروی به وجود آمد تا در المپیک به قهرمانی برسد. همین اتفاق نیز رخ داد و شوروی با مجموع 80 مدال طلا، 69 نقره و 46 برنز، با رکوردی تاریخی، به عنوان تیم نخست المپیک 1980 مسکو برگزیده شد.
در المپیک بعدی که در لس انجلس برگزار می‌شد، این‌بار اتحاد جماهیر شوروی به دلیل آنچه «ترویج احساسات ضد شورویایی در ایالات متحده آمریکا» خوانده می‌شد، المپیک لس انجلس را با چاشنی انتقام تحریم کرد. در کنار شوروی، کشورهای مطرحی چون آلمان شرقی، چکسلواکی، مجارستان، ایران، لهستان و کوبا نیز المپیک را تحریم کردند، اما بزرگ‌ترین ضربه در عدم تحریم رقابتها، توسط کشورهای سوسیالیستی چون چین، رومانی و یوگسلاوی انجام شد که به نوعی پشت شوروی را خالی کردند. در این رقابتها، ایالات متحده موفق شد ضمن قهرمانی مقتدرانه، رکورد مدال‌های طلای شوروی در المپیک قبل را نیز بشکند.
پس از 12 سال و در المپیک سئول بالاخره هم ایالات متحده در المپیک شرکت کرد و هم شوروی رضایت به حضور در مسابقات داد تا دوباره شاهد رقابت نزدیک این دو کشور باشیم. در این رقابتها، شوروی با کسب 55 مدال طلا و در مجموع 132 مدال، بالاتر از آلمان شرقی و ایالات متحده در جایگاه نخست جدول قرار گرفت، اما شاید کسی فکر نمی‌کرد مدال تیمی که ولادمیر آرتموف و یارانش در ژیمناستیک گرفتند، آخرین باری باشد که تیم پر آوازه ژیمناستیک شوروی مدال می‌گیرد. پس از این رقابتها و در فاصله 4 سال تا المپیک 1992 بارسلون، دیگر خبری از اتحاد جماهیر شوروی نبود، اما اقتدار این کشور بر المپیک هم‌چنان پا بر جا بود.
با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 و در فاصله کم‌تر از یک سال تا المپیک وضعیت ورزش در این کشور به حالت تعلیق در آمد؛ با این‌حال، تمامی کشورهای اتحاد جماهیر شوروی (ارمنستان، آذربایجان، بلاروس، گرجستان، ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، مولداوی، روسیه، تاجیکستان، اکراین و ازبکستان) برای آخرین بار با یکدیگر متحد شدند و زیر پرچم کمیته جهانی المپیک، در رقابت‌های بارسلون شرکت کردند. در این رقابت نیز که هنوز نشانه‌هایی از اقتدار شوروی در آن به چشم می‌خورد، تیم متحد المپیک موفق شد با کسب 45 مدال طلا و مجموعاً 112 مدال، جایگاه نخست را تصاحب کند.
در المپیک آتلانتا، روسیه پس از 5 دوره (بدون احتساب رقابت‌های 1984) جایگاه نخست خود را از دست داد و با کسب 26 مدال در جایگاه دوم قرار گرفت. این دوره، اولین دوره‌ای بود که روسیه با نام جدید خود قدم به رقابتها گذاشته بود و آلکساندر کارلین، به اولین پرچم‌داری بدل شد که پرچم سه رنگ روسیه را با خود حمل می‌کند. در المپیک سیدنی نیز شرایط تغییری نکرد، روسیه که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، دیگر کمک جمهوری‌هایی نظیر اکراین را نداشت، در المپیک سیدنی نیز هرچند با اختلافی کم، اما مغلوب آمریکا شد و در جایگاه دوم قرار گرفت.
روس‌ها پس از 84 سال با پرچم سه رنگ خود در المپیک آتلانتا رژه رفتند
در المپیک 2004 آتن، روسیه که روند رو زوال خود را ادامه می‌داد، برای اولین بار پس از المپیک 1912 در جمع دو کشور برتر رقابتها نبود و مغلوب میزبان دوره بعد، یعنی چین شد. در این رقابتها، روسیه 28 مدال طلا کسب کرد که در قیاس با دوران طلایی شوروی در المپیک، آماری بسیار ضعیف به حساب می‌آمد.
در المپیک‌های 2008 پکن و 2012 لندن نیز شرایط تغییری نکرد و حتی در المپیک 2012 لندن، روسیه پس از ایالات متحده، چین و بریتانیای میزبان، در جایگاه چهارم ایستاد. حالا نه خبری از مدال‌های زیاد در جدول مدال‌ها برای روسیه بود و نه خبری از اقتدار مطلق در یک رشته خاص، مانند کشتی و ژیمناستیک؛ در طی 20 سال، کشوری که تنها به رتبه نخست در المپیک‌ها فکر می‌کرد، حالا برای کسب جایگاه چهارمی با کشورهایی مانند کره جنوبی و آلمان رقابت می‌کند.
| ورزشکاران شاخص روسیه در المپیک |
|---|
لاریسا لاتینینا: لاتینیا، ژیمناست مشهور شورویایی، در سن 21 سالگی در المپیک 1956 ملبورن برای اولین بار در المپیک حاضر شد؛ او که در سه دوره المپیک حاضر شده است، مجموعا 18 مدال را کسب کرده ( 9 مدال طلا، 5 نقره و 4 برنز). در کنار او، تنها چهار ورزشکار هستند که 9 مدال طلای المپیک را کسب کرده‌اند؛ هم‌چنین تنها سه زن در سه دوره رقابت‌های المپیک حضور داشته اند.
آلکساندر کارلین: کشتی‌گیر روس که هم برای شوروی، هم برای کمیته جهانی المپیک و هم برای روسیه روی تشک رفته است، تا کنون 3 مدال طلا و 1 نقره به دست آورده است.
آلکساندر دیتیاتین: ژیمناست شورویایی که در دو دوره المپیک، موفق به کسب 10 مدال المپیکی ( 3 طلا، 6 نقره و 1 برنز) شد. او در رشته همه اسباب المپیک 1976 تنها به خاطر نیم امتیاز از کسب مدال بازماند.
نیکولاری آندریانوف: ژیمناست فقید روسیه در المپیک‌های 1972 تا 1980 که در این بین، موفق به کسب 7 مدال طلا، 5 مدال نقره و 3 مدال برنز شد و از نام‌داران ژیمناستیک در المپیک است.
آلکساندر کارلین، اسطوره کشتی روسیه پس از کسب مدال طلا در آتلانتا 96
| رشته‌های امید مدال روسیه در المپیک ریو 2016 |
|---|
هرچند روسیه برای حضور در المپیک ریو دچار مشکل شده است، اما تا کنون هیچ کشوری بیش از روسیه در رقابت‌های ژیمناستیک، کشتی، وزنه‌برداری، کانو و والیبال در المیپک قهرمان نشده است. هم‌چنین با نگاهی به کاروان روسیه در این المپیک، انتظار می‌رود روس‌ها در رقابت‌های والیبال، کشتی، وزنه‌برداری، کشتی، شنا، کانو، شمشیربازی، دوچرخه‌سواری و البته ژیمناستیک بتوانند مدال کسب کنند.
رومن والسف در المپیک 2012 لندن
| وضعیت کاروان روسیه برای المپیک ریو 2016 |
|---|
ورزشکاران روسیه برای حضور در المپیک، کار سختی را دارند و هنوز هم وضعیت حضور این ورزشکاران در المپیک به صورت دقیق مشخص نیست. اما طبق اطلاعاتی که تا کنون در دست است، کاروان روسیه با 321 ورزشکار در 23 رشته رقابت خواهد کرد.
در میان ورزشکاران روس، تنها ماریا دولگیخ، نماینده تنیس روی میز بانوان روسیه با استفاده از وایلدکارت کمیته بین‌المللی المپیک راهی این رقابتها شده است. در میان ورزش‌های تیمی، روسیه در رقابت‌های هندبال، والیبال ساحلی، والیبال سالنی و واتر پولو در المپیک حاضر خواهد بود. در رقابت‌های امسال، ماریا شاراپووا یکی از اصلی‌ترین غایبان کاروان روسیه در المپیک است.
 سابقه میزبانی روسیه در المپیک‌ها |
|---|
روسیه یک بار در سال 1980 میزبان رقابت‌های المپیک شد؛ در این بین، درحالی که رقابت شهرهای میزبان میان مسکو از شوروی و لس انجلس از ایالات متحده آمریکا بود، مسکو موفق شد با اختلاف 19 رای لس انجلس را شکست دهد و به میزبان رقابت‌های المپیک شود.
این رقابتها که تنها 80 کشور در آن شرکت کردند، با تحریم گسترده کشورهای بلوک غرب به علت حمله شوروی به افغانستان و کشورهای مستقلی چون ایران همراه شد. کشورهای بلوک غرب در آن زمان حتی به تحریم هم بسنده نکردند و در همان سال، با برگزاری رقابتی با نام «زنگ آزادی» که با نام المپیک بایکوتی‌ها شناخته می‌شود، در فیلادلفیا اقدام به برگزاری رقابت‌هایی با حضور 29 کشور، از جمله آرژانتین، فرانسه، مصر، کره جنوبی، بریتانیا، استرالیا، اسپانیا، یونان، آلمان غربی، برزیل، پرتغال، چین، ژاپن و چند کشور دیگر کردند.
تصویر لنین، بنیان‌گذار اتحاد جماهیر شوروی و رهبر انقلاب روسیه در افتتاحیه المپیک 1980 مسکو
در این شرایط، رقابتها با حضور 5179 ورزشکار در مسکو به مدت 14 روز برگزار شد. این رقابتها برای شوروی 745 میلیون روبل هزینه داشت و تقریباً در همه رشته‌ها شوروی موفق به کسب مدال شد. از نکات جالب این دوره، اتفاقی بود که در مراسم اختتامیه رخ داد. در حالی که رسم است در مراسم اختتامیه، پرچم المپیک به همراه پرچم کشور میزبان دوره بعد به احتزاز درآید، اما این بار به جای پرچم ایالات متحده آمریکا، پرچم شهر لس انجلس به احتزاز درآمد.
گفته می‌شود این رقابتها توسط پنج میلیون تماشاگر از نزدیک مشاهده شد. هم‌چنین در پخش تلویزیونی، شبکه NBC به دنبال تحریم رقابتها توسط ایالات متحده، برنامه‌های خود برای پوشش المپیک را لغو کرد.
نمایی از مشعل المپیک و عروسک مخصوص بازی‌ها در افتتاحیه المپیک 1980 مسکو
| پرچم‌دار روسیه در المپیک 2016 ریو |
|---|
هنوز پرچم‌دار روسیه در المپیک 2016 ریو مشخص نشده است؛ در میان پرچم‌داران روسیه در المپیک‌های قبل اما، یوری والسوف و ولادیسلاو تریتیاک با دو پرچم‌داری رکوردداراند. هم‌چنین در مجموع، ورزشکاران رشته وزنه‌برداری بیش‌ترین تعداد پرچم‌داری را داشته‌اند، اما در 36 سال اخیر، هیچ‌گاه پرچم روسیه به وزنه‌برداران این کشور داده نشده است؛ در المپیک 2012 لندن نیز ماریا شاراپووا پرچم‌دار کاروان روسیه بود که در نهایت با شکست در برابر سرنا ویلیامز در فینال، به مدال نقره این رقابتها رسید.
ماریا شاراپووا - پرچم‌دار روسیه در المپیک 2012 لندن
برای آشنایی بیشتر با دهکده المپیک ریو اینجا و برای آشنایی بیشتر با کشور برزیل، روی اینجا کلیک کنید.
