طرفداری- فوتبال مظهر صلح است و هر جا که صلح نباشد، احتمالاً جنگ است و هر جا که جنگ باشد، یقیناً فوتبال محلی از اعراب ندارد. شاید برایتان جالب باشد که دلیل برگزاری اولین دوره کوپا آمریکا و یا بهتر است بگوییم که دلیل پیدایش این مسابقات، جنگ می باشد!
اولین دوره غیر رسمی در سال 1910، یک تورنمنت با دو تیم! (Copa Centenario Revolución de Mayo(
برای اولین بار در سال 1910 (یعنی در دورانی که احمد شاه قاجار در ایران سلطنت می کرد!!!) و به ابتکار آرژانتین بود که چند کشور منطقه آمریکای لاتین دعوت شدند تا در صدمین سالگرد «انقلاب ماه می» که منجر به استقلال سرزمین های لاتین از اسپانیا شد، گرد یکدیگر آمده و یک تورنمنت فوتبال را برگزار کنند.
آرژانتین از کشورهای برزیل و اروگوئه دعوت کرد که این تورنمنت سه جانبه را برگزار کنند اما برزیل پیش از شروع بازی ها، انصراف داد تا آرژانتین و اروگوئه مسابقه فینال را برگزار نمایند. این مسابقه را آرژانتین با نتیجه 4-1 پیروز شد اما هرگز کنفدراسیون فوتبال آمریکای لاتین، این تورنمنت را به رسمیت نشناخت و آن را جزو ادوار کوپا آمریکا محسوب نکرد. عمر این تورنمنت که تحت عنوان Copa Centenario Revolución de Mayo برگزار شد، به همان یک دوره محدود گردید.
Copa Centenario Revolución de Mayo را می توان اولین جام در تاریخ آمریکای جنوبی دانست که بیش از دو تیم در آن حضور یافتند.
اولین دوره رسمی از سال 1916 با حضور 4 تیم (Campeonato Sudamericano de Football)
در سال 1916 و باز هم به ابتکار آرژانتین، جام قهرمانی ملت های آمریکای جنوبی تحت عنوان Campeonato Sudamericano de Football به صورت رسمی آغاز و تا سال 1975 تحت همین عنوان برگزار شد. این بار بهانه برگزاری این تورنمنت، صدمین سالگرد استقلال آرژانتین بود. در این تورنمنت چهار جانبه که به صورت دوره ای یا مینی لیگ چهار تیمی برگزار شد، اروگوئه در صدر جدول قرار گرفت اما آخرین بازی اروگوئه مقابل آرژانتین بود که به علت تظاهرات هواداران آرژانتین و روشن کردن آتش در یکی از جایگاه ها، لغو گردید هر چند مقرر شده بود که باید تا یک روز بعد برگزار شود.
عکس 1: تیم ملی آرژانتین ، 1916
اروگوئه در سال 1917 موفق به حفظ عنوان قهرمانی خود شد و تاکنون نیز با 15 عنوان قهرمانی، در صدر پر افتخار ترین تیم تاریخ کوپا آمریکا و یک پله بالاتر از آرژانتین با 14 قهرمانی قرار دارد. جالب اینکه برزیل فقط 8 بار در کوپا آمریکا قهرمان شده است. اولین قهرمانی برزیل در کوپا آمریکا بنا به گفته گاردین، یک قهرمانی بی ارزش بود و آنها به زور این عنوان را در سال 1919 از چنگال اروگوئه قاپیدند!
عکس2: تیم ملی برزیل، 1919
آرتور فریدنریش تنها گل پیروزی بخش برزیل در این بازی را پس از 4 دور وقت اضافه! به ثمر رساند تا تبدیل به قهرمان ملی کشورش شود. آرتور فریدنریش را اولین قهرمان ملی ورزش برزیل می نامند. گاردین توضیح نداده که چرا این عنوان قهرمانی را بی ارزش می داند اما باید گفت که همین قهرمانی برزیل در کوپا آمریکا 1919 باعث شد تا توده مردم این کشور عاشق فوتبال بشوند و بدین ترتیب، فوتبال وارد خون آنها شد.
عکس 3: آرتور فریدنریش بازیکن برزیل
دهه 1920 و برگزاری سالیانه تورنمنت
رقابت های جام ملت های آمریکای جنوبی در دهه 1920 میلادی ، هر ساله برگزار می شد. اروگوئه و آرژانتین در این دهه، استیلای مطلقی بر فوتبال منطقه داشتند و تا پایان دهه 1920، تیم ملی اروگوئه صاحب 6 عنوان قهرمانی بود در حالی که آرژانتین با 4 و برزیل با 2 قهرمانی در رده های بعدی قرار داشتند. قدرت فوتبال اروگوئه به منطقه آمریکای جنوبی محدود نبود و این تیم در المپیک 1924 و 1928 به عنوان قهرمانی در فوتبال و مدال طلا دست یافت و برای اولین بار در جام جهانی 1930 قهرمان شد.
عکس 4: فینال المپیک 1928، آرژانتین-اروگوئه
دهه 1930 و تولد فرزند جدید فیفا (جام جهانی) و رقیبی برای کوپا آمریکا
تولد فرزند جدید فیفا یعنی جام جهانی باعث شد تا رقابت های جام ملت های آمریکای جنوبی در دهه 1930 از حالت برگزاری سالیانه خارج شود. روابط آرژانتین و اروگوئه در پی باخت آرژانتین به رقیب آن روزها در فینال جام جهانی، بسیار تیره و تار شد. آنها حتی بر روی توپ برگزاری مسابقات نیز با یکدیگر توافق نداشتند و همواره درگیر بودند. در اواسط دهه 1930، یک قدرت جدید در فوتبال آمریکای جنوبی ظهور و فوتبال را از انحصار سه قدرت کلاسیک یعنی اروگوئه، آرژانتین و برزیل خارج نمود. پرویی ها در سال 1935 مسابقات قهرمانی آمریکای جنوبی را ساماندهی کردند که آرژانتین در آن رقابت ها قهرمان شد ولی اولین قهرمانی پرو در جام ملت های آمریکای جنوبی به سال 1939 باز می گردد.
از سال 1975 به بعد، انتخاب نامی که امروز با آن خو گرفته ایم یعنی کوپا آمریکا (Copa America)، ورود این تورنمنت به دوران مدرن
کوپا آمریکا (Copa America) عنوانی است که از سال 1975 بر این تورنمنت نهاده شده و تاکنون نیز برقرار می باشد. البته همان طور که می دانید، کوپا آمریکا که تا چند سال پیش هر 2 سال یک بار برگزار می شد، اکنون هر 4 سال یک بار برگزار می گردد اما امسال به مناسبت صدمین سالگرد برگزاری این تورنمنت و به طور استثناء، تحت عنوان Copa America Centenario در حال برگزاری است. جالب اینکه اولین بهانه برای کلید خوردن این تورنمنت، به مناسبت صدمین سالگرد جنگ های استقلال از اسپانیا بود و آخرین دوره (تا کنون) نیز به مناسبت صدمین سالگرد برگزاری همین جام. راستی می دانید که کوپا آمریکا نیم قرن زودتر از جام ملت های اروپا (یورو) آغاز شد؟
عکس 5: تیم های آرژانتین و اروگوئه در سال 1916
نوستالژی کوپا آمریکا ادامه دارد...
