اين مصاحبه در دسامبر 2004 است گفتم شايد براي كساني كه نديدن جالب باشه
گروه انگليسی پينک فلويد سالهاست که در ايران دوستداران زيادی دارد. کتاب اشعار آنان در سراسر جهان به زبانهای مختلف، از جمله فارسی، ترجمه و بارها تجديد چاپ شده است.
هزاد بلور، تهيه کننده برنامه روز هفتم (بی بی سی) با "نيک ميسون"، نوازنده درام (جاز) پينک فلويد که به تازگی کتابی را در مورد تاريخچه اين گروه با عنوان InsideOut به چاپ رسانده است، گفتگويی داشت و پرسش هايی را که شما فرستاده بوديد، با وی مطرح کرد:
نيک ميسون : آنچه در اين کتاب آورده ام براساس مشاهدات شخصی من از گذشته هنری پينک فلويد است چون تقريبا همه اعضا گروه در مورد آنچه در سالهای اوليه توليد شد، اتفاق نظر دارند.
• چرا تصميم به انتشار کتابی درباره پينک فلويد گرفتيد؟
من نوشتن اين کتاب را حدود ده سال پيش و زمانی شروع کردم که ما برنامه مشخصی برای آينده گروه پينک فلويد نداشتيم. آن زمان به نظرم رسيد که وقتش رسيده درباره اين که زندگی هنری من چه سرانجامی داشته کتابی بنويسم.
نگارش کتاب به آهستگی پيش رفت تا اين که حدود يکی دو سال پيش با مرگ استيو اروک - که برای سی سال مديريت پينک فلويد را برعهده داشت - من متوجه شدم که بايد نوشتن آنرا تمام کنم چون به تدريج افرادی که از پيشينه و نحوه تشکيل گروه ما مطلع هستند نخواهند بود تا آن را برای نسل های بعدی بازگو کنند.
اعضای اصلی گروه همديگر رو در دانشگاه معماری ريجنسی لندن با هم آشنا شدن همه در يکسال داشتن درس می خوندن . حدود ۴۰ سال پيش . اونجا بود که گروهشون رو تشکيل دادن . حالا سوالم اينه که -- -گر به گذشته بازمی گشتيد آيا بازهم وارد دنيای موسيقی می شديد يا رشته معماری را ادامه می داديد؟
اگر با گروه پينک فلويد همکاری نداشتم به احتمال زياد رشته معماری را ادامه می دادم. اما گروه ديگه ای جز پينک فلويد نمی تونست جوابگوی علائق و توانايی هام باشه.
• هنر معماری در آثار پينک فلويد تاثير داشته و يا حتی برعکس. آيا پينک فلويد در نگرش معماری غرب تاثيرگذار بوده اينو يکی از طرفداراتون پرسيده ؟
بعيد می دونم که پينک فلويد تاثيری در هنر معماری داشته اما دانش و نوع آموزشی که افراد دريافت می کنند مسلما روی کارشون تاثرمی گذاره. شايد مهم ترين ويژگی رشته معماری که روی پينک فلويد تأثير گذاشته تکنولوژی و هنرهای زيبا در اين رشته است- بنابراين تحصيل معماری ، به ما در طراحی بخش نمايشی موسيقی پينک فلويد به ويژه رقص نور کمک کرد.
از نکات معروف در کار پينک فلويد همين اجراهای زنده و صحنه هائی لست که برای کنسرتهاشون ساختن که حالا می فهميم که اگه دانشگاه معماری نبودن اينجور کنسرت نمی دادن! مثل بالنهای بزرگ به شکل حيوانات و موجودات عجيب عظيم الجثه که زمان کنسرت بالای تماشاچيا پرواز می کردن و نورهای ليزر و نمايش تصوير بوده تا حدی که حواس مردم از گروه به طرف اين جلوه های ويژه منحرف می شه. اوج اين کارشون در اجرای آلبوم "ديوار" the wall که يک ديوار سفيد بود بين خودشون و تماشاچيا ساختن.
• دوست دارم از اجراهای زنده پينک فلويد در کشورهای مختلف بپرسم واينکه آيا واقعأ برنامه ای هم برای برپا کردن کنسرت در ايران داشتيد؟
اين که ما قرار بود در ايران کنسرت بديم، اما به دليل انقلاب اسلامی اون رو لغو کرديم، فقط يک شايعه بود. ما اصولأ در کشورهائی کنسرت می داديم که با روحيات مردمشون آشنا بوديم. در آن زمان (دهه هفتاد) بيشتر در کشورهايی مثل آمريکای شمالی و اروپای غربی، که با روحيات آنها آشنا بوديم و همچنين از ميزان درآمد هم مطمئن بوديم، کنسرت برگزار می کرديم. در پانزده سال آخر بود که در کشورهای اروپای شرقی، روسيه، منطقه آمريکای جنوبی و حتی خاورميانه برنامه اجرا کرديم.
• نيک ، موسيقی ايرانی شنيدی ؟
من چند دوست ايرانی دارم اما هرگز موسيقی ايرانی گوش نکردم و آنها هم هرگز به من پيشنهاد نکردن که به موسيقی ايرانی گوش کنم.
• برای نيک ميسون از گروه پينک فلويد يکی از آهنگهای گروه خاک رو گذاشتم ( گروه راک ايرانی در آلمان)اين بچه ها يکی از آهنگهای گروه پينک فلويد(heyYou) رو به فارسی اجرا کردن،اسمش رو هم گذاشتن "هی تو". آهنگ رو براش پای تلفن پخش کردم و پرسيدم نظرش چيه؟
نيک ميسون: خيلی خوبه خيلی خوشم آمد، من اينجور اجراهای پينک فلويد رو به اجراهای گروههای راک خودمون ترجيح می دم چون اونها ميان عين آهنگ رو اجرا می کنن ولی به زبون فارسی خيلی جالب به گوش می رسه.
• بچه های خاک به پينک فلويد سلام می رسونن!
نيک : خيلی ممنون.
آهنگهای پينک فلويد پر زا صداهای فضائی و شگردهای صوتیه. اونهم در زمانی اینجور صداها رو می ساختن که سازهای امروزی مثل سينتی سايزر وجود نداشته. بچه های گروه برای ايجاد این صداها حتی کارهای آکروبایتک می کردن مثلأ نوار رو از داخل حلقه بيرون می کشيدن می چرخوندن دور يک ميله بعد برش می گردوندن تو یک حلقه دیگه در یک دستگاه ضبط دیگه.
اینجوری صدای گيتاری که داشتن ضبط می کردن رو تغییر میدادن و یک جور اکو بهش اضافه می کردن که خارج از توان دستگاههای ضبط سی، چهل سال پيش بوده.
به اين خاطر برای خيلی ها حرفه که پينک فلويد غير از گیتار و درام و ارگ برقی از چه سازها و وسايلی استفاده می کرده.
• گروه آريان سوال کرده که پينک فلويد با آلات موسيقی مختلف تا چه حد کارهای آزمايشی می کردند؟
ما با آلات موسيقی کار آزمايشی نمی کرديم. ما خيلی دير با سينتی سايزر (دستگاه مولد صدا) آشنا شديم. اما در استوديوهای ضبط صدا کارهای آزمايشی زيادی کرديم و به آزمايش با اکوستيک توجه داشتيم. از اين لحاظ کمی شبيه گروه بيتل ها بوديم. ما تحت تاثير مردی به نام ران گيسر بوديم که تو خانه اش يک استوديو داشت و ما رو با روش های مختلف ضبط موسيقی آشنا کرد.
فکر نمی کنم که هيچ يک از اعضای پينک فلويد به استفاده از سازهای ويژه علاقه داشت. در آن زمان جلوه های صوتی را به طور عمومی با دست کاری نوار و نه با ساز انجام می داديم؛ آواهايی که اين روزها مشابهش روی هر سينتی سايزر خوبی نصب شده است. برخی از آواها هم اصلا با نوار ايجاد نشده بودند بلکه مثلا با يک دستگاه توليد باد - که در استوديو" ای ام آی" بود - توليد کرده بوديم.
• به نظر شما آثار پينک فلويد تا چه حد بر نگرش جوانان تاثيرگذار بوده است، چون بعضی از خوانندگان و شنوندگان بخش فارسی بی بی سی می گن، موسيقی پينک فلويد براشون يک حالت عرفانی داره! و آنها رو به بعد ديگه ای از وجود می برد. آنها همچنين می گن موسيقی پينک فلويد همواره غيرتجاری بوده است؟
واژه تجاری کمی گمراه کننده است. وقتی توليدی در سطح جهانی عرضه بشه خودبخود وارد مقوله تجاری شده. بنابراين گرچه ما در ابتدا يک گروه زيرزمينی بوديم وقتی کارمان رو در سطح جهانی ارائه داديم در واقع تجاری شديم و فروش زيادی داشتيم.
اما يکی از نکته های مهم اين بود که موضوع اشعار پينک فلويد و سبک نوشتاری راجر واترز به تدريج جدی تر شد و برخلاف تصنيف های گروه های پاپ - که عموما به عشق و عاشقی سنين نوجوانی می پردازند - بود. و در مورد موسيقی پيک فلويد بگم زمانی که در استوديو سرگرم ساختن آهنگ بوديم اولين هدف ما رسيدن به کمال هنری بود بنابراين اصولا اين حس را نداشتيم که به يک بعد ديگر از زمان و مکان رفته ايم.
• خودتون موقع ساختن موسيقی از خود بی خود نمی شدين؟
تنها زمانی که احتمال اين تجربه که شبيه حس پروازه بود هنگام اجرای زنده کنسرتها بود.
• آلبوم The Wall در اواخر دهه هفتاد ميلادی منتشر شد و شهرت جهانی پيدا کرد. بعضی ها تو ايران فکر می کنن که تا حدی هم به دوران انقلاب مربوط بوده .چه تحولات سياسی انگيزه اصلی آن بوده است؟
همزمانی انتشار آن با رخداد انقلاب اسلامی ايران هيچ ارتباطی نداشت همان طور که هيچ ارتباطی هم با نوعی پيش بينی فروپاشی ديوار برلين نداشت. موضوع اين ديواری که ازش حرف می زنيم ، فاصله ميان مردم و سدهايی که بين افکار متفاوت وجود داره، بود. پس می تونيم آن رو به هر حائلی که در زندگی وجود داره بسط بديم بديم. اين ويژگی هر تصور و مفهوم کلی هست که می تونه با هر واقعه ای مرتبط بشه.
• ايميل های زيادی دريافت کرده ايم که پرسيده اند چرا راجر واترز از گروه پينک فلويد رفت؟
اعضای يک گروه تا زمانی به همکاری ادامه می دن که احساس کنن ، می تونند با وجود هم خلاقتر باشن. راجر واترز به اين نتيجه رسيد که در خارج از گروه می تونه خلاقيت بيشتری داشته باشه. اين که يکی از اعضا تصميم به ترک گروه می گيره ، غيرعادی نيست.
اما جدا شدن "سی د برت- sid barret" فرق داشت. ما هنوز هم نمی دانيم دقيقا انگيزه او از کناره گيری از پينک فلويد چی بود. از ديد ما او در نهايت با اين تصميم صدمه خورد. البته پيش از بيرون رفتنش از گروه ديگه از گروه فاصله گرفته بود و يک حالت بی تفاوت پيدا کرده بود.البته من و راجر، ديويد و ريک در ارتباط هستم اما همه ما می دونيم که بهتره" سی د" رو به حال خودش بگذاريم.
• آيا در آينده کار ديگری از پينک فلويد خواهيم شنيد؟
کار هنری گروه پينک فلويد تمام نشده درسته که ديويد گفته که فعلا کاری نخواهد کرد اما پايان پينک فلويد را هم اعلام نکرده. همه چيز بسته به ديويد گيلموره چون اگر او تمايل به کار داشته باشه، من و ريک حاضر هستيم بازهم موسيقی پينک فلويد بسازيم.
(پايان گفتگو)
