به نام خدا
امروز میخواهیم نگاهی به شب یلدا ملقب به شب چله نگاهی بندازیم
۱ .هندوانه
هندوانه نماد سلامت، طول عمر و شادابی است. باور ایرانیان قدیم بر این بود که خوردن هندوانه در شب یلدا باعث می‌شود فرد در برابر سرمای زمستان مقاوم باشد.
نقش در سفره یلدا:
هندوانه با رنگ قرمز و طعم خنکش، اصلی‌ترین عضو سفره یلدا است. معمولاً به شکل‌های مختلفی مثل قاچ، توپک یا تزئین‌شده در سفره قرار می‌گیرد.
۲. انار
مفهوم:
انار نماد باروری، برکت، عشق و شادی است. دانه‌های قرمز انار مانند یاقوت‌هایی زیبا به روشنایی و گرمای زندگی اشاره دارند.
نقش در سفره یلدا:
این میوه به عنوان یکی از پایه‌های اصلی سفره یلدا، گاهی همراه با گل انار یا حتی به صورت آب انار سرو می‌شود.
۳. آجیل و خشکبار
مفهوم:
آجیل و خشکبار، نماد فراوانی، برکت و رزق و روزی است. استفاده از مغز‌ها و میوه‌های خشک، نشان‌دهنده هنر ذخیره‌سازی ایرانیان برای فصل‌های سرد سال است.
نقش در سفره یلدا:
آجیل‌های یلدایی معمولاً شامل گردو، پسته، بادام، فندق، توت خشک و انجیر است که به زیبایی در ظرف‌های سنتی چیده می‌شود.
۴. نور و شمع
مفهوم:
نور و روشنایی شمع نماد پیروزی روشنایی بر تاریکی است. این عنصر یادآور فلسفه یلداست که روز‌های بلندتر و روشن‌تر زمستانی را نوید می‌دهد.
نقش در سفره یلدا:
شمع‌ها و چراغ‌های کوچک در کنار میوه‌ها و آجیل‌ها، جلوه‌ای گرم و دل‌نشین به سفره می‌دهند.
۵. قرآن و دیوان حافظ
مفهوم:
قرآن نماد برکت و امنیت، و دیوان حافظ نماد فرهنگ و ادب ایرانی است. فال گرفتن با حافظ نیز نمادی از امید و دلگرمی در شب یلدا محسوب می‌شود.
نقش در سفره یلدا:
معمولاً در کنار میوه‌ها و خوراکی‌ها، قرآن یا دیوان حافظ قرار می‌گیرد تا شب یلدا به مراسمی معنوی‌تر تبدیل شود.
۶. خورشید و روشنایی
مفهوم:
شب یلدا از لحاظ مفهومی نماد پایان تاریکی و شروع روشنایی است. خورشید، که روز بعد به تدریج روزها را بلندتر می‌کند، نماد پیروزی نور بر ظلمت و امید به آینده است.
نقش در باورها:
این مفهوم در سفره یلدا به شکل خوراکی‌های قرمز رنگ مثل انار و هندوانه و همچنین روشنایی شمع‌ها نمایان است.
۷. کدو و لبو
مفهوم:
کدو و لبو نماد گرما و انرژی در سرمای زمستان هستند.
نقش در سفره یلدا:
این خوراکی‌ها، که به صورت پخته یا شیرین‌شده آماده می‌شوند، بخش خوشمزه و رنگین سفره یلدا را تشکیل می‌دهند.
۸. رنگ قرمز
مفهوم:
رنگ قرمز که در میوه‌هایی مثل هندوانه و انار یا خوراکی‌هایی مثل لبو دیده می‌شود، نماد گرما، عشق و زندگی است.
نقش در سفره یلدا:
رنگ قرمز به عنوان رنگ غالب در تزئینات سفره یلدا استفاده می‌شود و به آن حالتی پرانرژی و شاد می‌دهد.
۹. سفره یلدا
مفهوم:
سفره یلدا خود نمادی از اتحاد و همبستگی خانواده است. خانواده‌ها دور این سفره جمع می‌شوند تا با هم بودن را جشن بگیرند.
تزئینات سفره:
از رومیزی‌های سنتی، ظروف قدیمی و چیدمان‌های متنوع برای زیبایی و اصالت سفره استفاده می‌شود.
۱۰. شعرخوانی و قصه‌گویی
مفهوم:
این سنت قدیمی یادآور انتقال فرهنگ و ارزش‌ها از نسل‌های قدیمی به جدید است.
نقش در یلدا:
خواندن اشعار حافظ، قصه‌گویی توسط بزرگ‌تر‌های خانواده، و نقل حکایت‌های قدیمی، لحظات شیرینی را در این شب ایجاد می‌کند.
نمادهای شب یلدا نشان‌دهنده امید، عشق، فراوانی و پیوند میان انسان‌ها و طبیعت هستند. این عناصر باعث می‌شوند یلدا فقط یک شب طولانی نباشد، بلکه جشن زندگی و نور باشد.
دانستی های شب یلدا
شب یلدا چیست، نمادهای شب یلدا و توضیحاتی خواندنی در مورد جشن یلدا
شب یلدا که زمین آماده تاج گذاری زمستان می شود، شبی است که از مدت ها پیش هیاهویی در کوچه و بازار به راه می اندازد و مردم برای تدارک این جشن باستانی آماده می شوند. به پاس جشن یلدا، بساط شادی در خانه ها برپا می شود و از دل یلدا می توان شاهد تمام خوشی ها بود.
رهسپار کردن پاییز، پس از گذراندن طولانی ترین شب سال، جشن یلدا را به نمادی از امید به روشنایی و گذشتن از سیاهی بدل می کند و نیاکان ما این آیین زیبا را برای ما به یادگار گذاشته اند تا بهانه ایی باشد برای درکنار هم جمع شدن و قدر یکدیگر و قدر لحظه ها را دانستن.
همراه ما در مجله دلگرم دانستنی های جشن شب یلدا را بدانید و به پیشواز این جشن سرشار از شادی بروید.
در شب یلدا چه اتفاق نجومی رخ می دهد؟
در شبی که یلدا می خوانیمش، خورشید در بیشترین فاصله با مدار سماوی قرار می گیرد و همین اتفاق باعث می شود طولانی ترین شب سال رخ دهد. البته این طولانی بودن تنها یک دقیقه با دیگر شب ها تفاوت دارد.
طولانی ترین و کوتاه ترین شب یلدا در ایران
همانطور که می دانید طول شب ها به موقعیت جغرافیایی منطقه بستگی دارد و جالب است که بدانید طولانی ترین شب یلدا مربوط به ماکو ( در شمال غربی ایران) است که 14/5 ساعت است و کوتاه ترین شب یلدا برای چابهار ( در جنوب شرقی ایران ) است که 13/5 ساعت است.
شب یلدا از دیدی تاریخی
شب یلدا و برپایی آیین جشن یلدا، از رسوم کهن ایرانیان بوده است و شواهد حاکی از آن است که جشن شب یلدا از زمان داریوش یکم ( از سال 502 قبل از میلاد) در تقویم رسمی ایرانیان باستان ثبت شده است.
جالب است بدانید جشن باستانی شب یلدا، از سال 1388 در فهرست میراث معنوی کشور قرار گرفته است. باشد که پاسداران این فرهنگ دیرین و حافظان این آیین باشکوه باشیم.
بخش ویژه شب یلدا: حضرت حافظ
شب یلدا مبارک، خلاصه فلسفه شب یلدا و دانستنی هایی جالب در مورد جشن یلدا
واجبات همیشگی سفره یلدا و جشن یلدا دیوان حافظ بوده است. از گذشته های دور، از اصلی ترین رسوم جشن یلدا حافظ خوانی و گرفتن فال حافظ بوده که دوست داران حافظ به واسطه آن احوال آینده خود را جویا می شدند
خوشمزه های ویژه جشن شب یلدا
شب یلدا، از جمله معدود شب هایی است که اعضای خانواده ها دور یکدیگر جمع می شوند برای خلق خاطراتی به یاد ماندنی که یکی از رسوم ویژه شب یلدا، غذا ها و سایر خوراکی های شب یلدا است که با هم مرور می کنیم.
غذاهای مخصوص شب یلدا
هر شهر و فرهنگی غذای ویژه ای را برای جشن شب یلدا در نظر می گیرند. سبزی پلو با ماهی، انارپلو، زرشک پلو، کلم پلوی شیرازی و ... همه و همه رنگ ویژه ای به این شب می دهند و لذت با هم بودن را چندین برابر می کنند.
شب یلدا مبارک، خلاصه فلسفه شب یلدا و دانستنی هایی جالب در مورد جشن یلدا
مراسم جشن شب یلدا از زبان علی اکبر دهخدا
علی‌اکبر دهخدا مراسم شب یلدا را این‌گونه توصیف می کند:
شب چله بلندترین شب سال است که ایرانیان آن را از دیرباز مبارک می‌دانستند. در این شب ایرانیان با گردآمدن دور آتش، رقص و پای کوبی یلدا را جشن می‌گرفتند. آنگاه سفره‌ای فراخ و گشاده می‌گسترانیدند که روی آن آتشدان، عطردان و خوراکی‌های گوناگون از جمله خوراکی‌های فصلی و خوردنی‌های غیر نوشیدنی مانند نان، شیرینی، حلوا و گوشت قربانی بود.
چرا شب یلدا، جشنی عزیز و یادگاری ارزشمند است؟؟
شب یلدا تنها بخاطر طولانی تر شدن فاصله زمانی غروب آفتاب 30 آذر تا طلوع آفتاب اول ماه دی برگزار نمی گردد؛ بلکه معانی و مفاهیم فراوانی دارد. در یلدا، این جشن باستانی، آغاز طولان تر شدن روزها را جشن می گیریم که به ما یاد آور می شود که حتی طولانی ترین شب سال هم به صبح می انجامد و لحظات تاریک تا ابد باقی نمی مانند.
جشن شب یلدا، در حقیقت نمادی از امید به فردا و آینده روشن است که در کنار هم می توانیم قدر لحظه ها را بیشتر بدانیم و با در کنار هم بودن برای لحظاتی هم شده از دغدغه های روزمره زندگی دور شویم و در کنار عزیزان مان لحظاتی سرشار از شادی را سپری کنیم.
یلدا از کجا اومده و چرا انار و هندوانه باید شب یلدا حتما باشه؟
شب یلدا یا شب چله طولانی ترین شب ساله و بر اساس فرهنگ ایرانی شب یلدا شب تولد میترا یا خدای خورشیده. این شب از نظر ایرانیان باستان شب نحسی بوده، چون علاوه بر سرمای سخت زمستون، اهریمن تاریکی حمله میکرده و این حمله باعث طولانی تر شدن شب میشد. برای همینم ایرانیان برای دفع بلا و نحوست تا طلوع خورشید بیدار میموندند و دور آتیش (که از خانواده خورشیده) شادی میکردن و سفره می انداختند تا خورشید روحیه بگیره و پیروز بشه و تا طلوع خورشید منتظر می موندن و پیروزی نور بر تاریکی را جشن میگرفتن.
کرمانیها معتقد بودن قارون در این شب به شکل یه هیزم شکن در خونه ها را میزنه و به اونا هیزم میده. این هیزمها بعدا به شمش طلا تبدیل میشن و بنابراین کسی نباید خواب بمونه. چون برکت از دستش میروه! این رسم یادآور بابانوئل در کریسمس هم هست. یلدای ایرانی و کریسمس از یک مایه سرچشمه گرفته و جالب اینکه شب یلدا درست همون شب تولد حضرت مسیح یعنی بیست و پنجم دسامبره.
چرا انار توی شب یلدا واجبه؟ انار در آیین ایرانی درختی مقدسه و در قرآن و تورات هم بارها اسمش اومده. انار مظهر باروری و فراوانیه و گفته میشه که الهه عشق با دستای خودش انار را در زمین کاشت و عشق به شکل اناره. ایرانی ها انار را میوه آبستنی میدونستن و حتی در زیارتگاه ها درخت انار میکاشتند و میکارند. در مسیحیت هم انار نماد جاودانگیه و حضرت عیسی را به شکل کودکی که انار توی دستش بود تصویر میکردن. حتی مسیحی ها انار را نماد عفاف میدونستن. در قدیم وقتی برای عروس و دامادی کادو میبردن روی ظروف سفالی عکس انار بود که در واقع برای این عروس داماد آرزوی زایش و فرزند میکردن.
جالب اینکه در جنوب خراسان میگن وقتی انار را میخورید نباید حتی یه دونه ی اون بر زمین بیافته. چون معتقدند از هر انار، یه دونه ی اون متعلق به بهشته و چه بسا دونه ای که می افته همون دونه ی بهشتی باشه.
هندوانه هم یکی از ارکان سفره شب یلداست! که همیشه به شیوه های جذابی تزیین میشه، اما چرا هندوانه؟ هندوانه یادآور گرمای تابستان و حرارته. باور بر این بود که، اگر مقداری هندوانه در شب یلدا بخورید در سراسر زمستان طولانی، سرما و بیماری سراغتون نمیاد. که واقعا هندوانه خیلی خاصیت داره و نمیذاره کسی سرما بخوره!
یلداتون پیشاپیش مبارک
