برخی آمار‌های جهانی حاکی از آن است که سه شهر ترکیه، یعنی آنکارا، استانبول و ازمیر در صدر لیست جهانی شهر‌هایی قرار گرفته‌اند که در سال ۲۰۲۳ میلادی، بیشترین میزان افزایش نرخ اجاره و فروش مسکن را ثبت کرده‌اند. با این وجود قیمت مسکن در کشور ترکیه نسبت به ایران برای بعضی از شهروندان ایرانی معقول تر است. با توجه به مزایای خرید ملک در ترکیه و هم مرز بودن کشور ایران و ترکیه، چند سالی است که توجه ایرانیان بیشتر به سمت خرید ملک در ترکیه جلب شده است.
تا جایی که براساس گزارش‌های منتشر شده از سوی مرکز آمار ترکیه، در سال ۲۰۲۱ میلادی، شهروندان ایرانی با خرید ۱۰ هزار و ۵۶ خانه در ترکیه، به‌عنوان رکورددار بیشترین خریدار خارجی مسکن در ترکیه شناخته شدند. در سال ۲۰۲۳ هم ایرانیان با خرید ۴۳۰۰ خانه در ترکیه، رتبه دوم را در میان خریداران مسکن شهروندان خارجی در ترکیه کسب کردند.
قیمت آپارتمان در ترکیه در مقایسه با اروپا
قیمت مسکن ترکیه در ماه مارس 2023 به دنبال افزایش 141.5 درصدی نسبت به سال قبل در سال 2023، 132.8 درصد رشد کرد. از طرفی میانگین قیمت املاک و مستغلات در ترکیه به طور کلی هنوز 50 تا 60 درصد کمتر از قیمت املاک در اروپای شرقی و 80 تا 90 درصد از میانگین قیمت همتایان خود در اروپای غربی است. ترکیه در مقایسه با سایر کشورهای همسایه مدیترانه، فرصت‌های املاک و مستغلات بهتری را از نظر قیمت به سرمایه‌گذاران خارجی خود ارائه می‌دهد، علاوه بر آن بازده اجاره حدود 5.4 درصدی که در میان بالاترین‌ها در منطقه است.
تفاوت‌های خرید خانه در تهران و سایرشهرها
قیمت مسکن در ایران بیشتر از قیمت مسکن در ترکیه است. در یک مقایسه آماری بین شهرهای تهران و استانبول متوجه خواهید شد که قیمت ملک در شمال تهران تقریباً 4 تا 5 برابر یک منطقه خوب در استانبول است. قیمت خرید یک آپارتمان یک خوابه با امکانات رفاهی با توجه به نرخ لیر معادل 5 تا 7 میلیارد تومان است؛ اما یک آپارتمان با این شرایط در شمال تهران بیشتر از 5 برابر این مبلغ قیمت دارد.
در این مورد عبدالله مشکانی، کارشناس اقتصادی در مورد تفاوت خرید خانه در تهران و استانبول به تجارت‌نیوز گفت: «تفاوت خاصی بین خرید خانه در تهران و استانبول وجود ندارد و تنها مزیتی که می‌توان در این شهر حس کرد نبود تحریم است. کسی که می‌خواهد در بازار کار بین‌المللی حضور داشته باشد به‌دلیل تحریم‌ها در ایران امکان آن وجود ندارد، اما در استانبول این محدودیت‌ها نیست و می‌توان از نظام بانکی که به نظام بانکی جهانی وصل است، استفاده کرد. این موضوع در حوزه تجارت نیز می‌تواند کمک زیادی کند.»
مقایسه رشد قیمت خرید ملک در ترکیه و ایران
در سال‌های اخیر، بازار املاک ترکیه با نرخ رشد سریع‌تری نسبت به بازار ایران مواجه بوده است. دلایل این رشد شامل سیاست‌های حمایتی دولت ترکیه برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی، رونق گردشگری، و برنامه‌های توسعه شهری است. ترکیه با ارائه تسهیلات و مشوق‌هایی مانند شهروندی از طریق سرمایه‌گذاری، توانسته است سرمایه‌گذاران بسیاری را جذب کند.
در مقابل، بازار املاک ایران به دلیل چالش‌های اقتصادی، تحریم‌ها، و نوسانات شدید ارزی با محدودیت‌های بیشتری مواجه بوده است. هرچند بازار مسکن ایران به عنوان یک پناهگاه امن برای سرمایه‌گذاری شناخته می‌شود، اما رشد آن به شدت تحت تاثیر شرایط کلان اقتصادی و سیاسی کشور قرار دارد.
دو نکته مهم وجود دارد. نخست اینکه باید نرخ رشد بازار ملک در ایران و ترکیه را در طول دو سال بررسی کنیم و ببینیم که در این دو سال چقدر رشد داشته‌اند. فرضا در سال 2022 ، رشد ملک در ترکیه در برخی موارد بسیار بالا بوده و میانگین حدود ۱۵۰ درصد را تجربه کرده است، که بعضاً تا ۱۰۰ درصد فقط به رشد ارزی برمی‌گردد.
نکته دوم این است که در طول دو سال، چقدر ارزش پول ملی در هر دو کشور کاهش یافته است؟
با توجه به این نکات، مشخص است که در دوره دو ساله گذشته، کاهش ارزش پول ملی در ایران نسبت به ترکیه بیشتر بوده است، با این حال نرخ رشد بازار ملک در ایران در طول ده سال گذشته نسبت به ترکیه بیشتر بوده است.افرادی که در دو سال اخیر در ترکیه ملک خریدند، از ارزش افزوده و سود دلاری بهره‌مند شده‌اند، زیرا نرخ رشد ملک در ایران در دوره کوتاه مدت کاهش ارزش ریال را جبران نمی‌کند و مزیت ارزی به نفع سرمایه‌گذاران در ترکیه بوده است.
ترکیه یا ایران: کدام کشور برای سرمایه‌گذاری مناسب‌تر است؟
خرید ملک در ترکیه یا ایران هر دو می‌تواند به عنوان یک گزینه سرمایه‌گذاری مطرح شود، اما انتخاب نهایی به اهداف سرمایه‌گذار بستگی دارد:
ترکیه: برای کسانی که به دنبال سرمایه‌گذاری با بازدهی بالا و همچنین فرصت دریافت شهروندی هستند، ترکیه می‌تواند گزینه مناسبی باشد. بازار املاک ترکیه به دلیل سیاست‌های تشویقی دولت، افزایش تقاضای خارجی و رشد گردشگری، در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته است.
ایران: در مقابل، بازار املاک ایران برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال حفظ ارزش دارایی‌ها در داخل کشور هستند، یک گزینه قابل توجه باقی مانده است. با وجود شرایط اقتصادی و نوسانات ارز، بازار املاک ایران همچنان به عنوان یک پناهگاه امن برای سرمایه‌گذاری در داخل کشور شناخته می‌شود.
عوامل اصلی جذابیت ترکیه برای ایرانی‌ها
اقامت موقت: بر اساس قوانین ترکیه، خارجی‌ها می‌توانند با خرید ملک در این کشور، اقامت موقت دریافت کنند. این موضوع برای ایرانی‌هایی که به دنبال مهاجرت یا گزینه‌های اقامتی هستند، یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود.
سرمایه‌گذاری پرسود: بازار مسکن ترکیه به دلیل بازدهی بالا و رشد سریع، فرصت‌های خوبی برای سرمایه‌گذاری فراهم کرده است.
شرایط اقتصادی بهتر: تفاوت در سطح درآمد و قدرت خرید باعث شده است که خرید خانه در ترکیه برای ایرانی‌ها نسبتاً آسان‌تر باشد.
علی‌رغم بالاتر بودن قیمت مسکن در ترکیه، قدرت خرید بهتر، درآمد بالاتر، و امکان دریافت اقامت باعث شده‌اند که بازار مسکن این کشور برای ایرانی‌ها جذاب‌تر باشد. علاوه بر این، فرصت‌های سرمایه‌گذاری و رشد سریع بازار مسکن در ترکیه از دلایل اصلی این تمایل هستند.
