دیدگاه سرنوشت، که به عنوان جبرگرایی نیز شناخته می شود، استدلال می کند که تمام رویدادها، از جمله افکار و اعمال انسان، به طور قطعی توسط عوامل گذشته و شرایط موجود تعیین می شوند. این دیدگاه بیان می کند که آینده به طور کامل از طریق زنجیره ای از علل و معلول ها تعیین شده است و هیچ جایگاهی برای اراده آزاد وجود ندارد. طبق این دیدگاه، تمام تصمیمات و اقدامات ما از قبل توسط عوامل خارج از کنترل ما تعیین شده است، چه آنها عوامل ژنتیکی، محیطی یا هر دو باشند.
از سوی دیگر، دیدگاه اراده آزاد استدلال می کند که افراد دارای توانایی واقعی برای انتخاب و تصمیم گیری مستقل هستند. این دیدگاه بیان می کند که ما به عنوان عوامل اخلاقی، قادر به انتخاب گزینه ها، ارزیابی عواقب و عمل بر اساس اراده خود هستیم. اراده آزاد به ما اجازه می دهد تا به طور خلاقانه و مبتکرانه عمل کنیم و مسئولیت اعمال و تصمیمات خود را بر عهده بگیریم.
در اینجا برخی از دیدگاه ها در مورد این موضوع ارائه شده است:
1. جبرگرایی سخت: این دیدگاه شدیدترین شکل جبرگرایی است که استدلال می کند که همه رویدادها، از جمله افکار و اعمال ما، به طور قطعی توسط قوانین فیزیکی جهان تعیین می شوند. در این دیدگاه، اراده آزاد یک توهم است، زیرا هر کاری که ما انجام می دهیم، نتیجه اجتناب ناپذیر نیروهای فیزیکی و شیمیایی است که بر ذهن و بدن ما تاثیر می گذارند.
2. جبرگرایی نرم: این دیدگاه ملایم تر است و استدلال می کند که در حالی که عوامل مختلف بر تصمیمات و اعمال ما تأثیر می گذارند، هنوز هم در برخی از سطوح اراده آزاد وجود دارد. ممکن است عوامل تعیین کننده ای وجود داشته باشد، اما آنها به ما اجازه می دهند تا در محدوده ای از انتخاب ها عمل کنیم. این دیدگاه ممکن است شامل عوامل ژنتیکی، محیطی و اجتماعی باشد که بر ما تأثیر می گذارند، اما هنوز هم به ما اجازه می دهند تا در محدوده ای از آزادی عمل کنیم.
3. اراده آزاد متافیزیکی: این دیدگاه استدلال می کند که اراده آزاد یک واقعیت اساسی و بنیادی جهان است. طبق این دیدگاه، افراد دارای توانایی ذاتی برای انتخاب و تصمیم گیری مستقل هستند، و این انتخاب ها بر اساس عوامل متافیزیکی فراتر از علل فیزیکی و شیمیایی است.
