در سال ۳۳۰ قبل از میلاد، تنگه کوهستانی دربند پارس شاهد نبرد سرنوشتسازی بین آریوبرزن، سردار ایرانی هخامنشی، و اسکندر مقدونی بود. این تنگه، که در منطقهای کوهستانی در جغرافیای کنونی کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است، یک گذرگاه استراتژیک بود که ارتباط بین ساحل خلیج فارس و قسمتهای داخلی پارس را کنترل میکرد.
آریوبرزن، با ۲۵ هزار سپاهی، این تنگه را اشغال کرد و منتظر بود تا اسکندر و سپاهیانش وارد آن شوند. هنگامی که اسکندر به دروازهها رسید، آریوبرزن و همراهانش از بالای تنگه سنگهای بزرگی را به سمت آنان پرتاب کردند، که باعث کشته شدن تعدادی از سربازان مقدونی و عقبنشینی بقیه شد.
اسکندر، با کمک یک چوپان یا کشاورز محلی، راهی برای دور زدن تنگه پیدا کرد و موفق شد نیروهای آریوبرزن را محاصره کند. در این نبرد، تمام قوای پارسی کشته شدند، اما آریوبرزن و چند تن از سوارکاران او موفق به فرار شدند.
مکان دقیق این تنگه هنوز مورد بحث است، اما برخی از تنگههای احتمالی شامل تنگ تکاب، تنگ پیرزال، تنگ سولک، تنگ مهریان، تنگاری، و تنگ تامرادی هستند. برخی از محققان معتقدند که نبرد در تنگههای شهرستان بویراحمد رخ داده است، در حالی که منابع خارجی ایدههای دیگری را مطرح میکنند.
این نبرد، که به عنوان "نبرد دروازه پارس" یا "نبرد دروازه ایرانی" شناخته میشود، یکی از مهمترین رویدادهای تاریخ ایران است، زیرا مسیر جنگ را تغییر داد و به سقوط پادشاهی هخامنشی منجر شد.