دموکراسی آتن، که در حدود قرن پنجم قبل از میلاد در شهر-دولت آتن در یونان باستان ظهور کرد، یکی از اولین و تاثیرگذارترین نمونه‌های دموکراسی در تاریخ است. این سیستم حکومتی انقلابی بود که قدرت سیاسی را به شهروندان عادی داد و تأثیر عمیقی بر تفکر سیاسی و اجتماعی در طول تاریخ گذاشت. در اینجا برخی از نکات کلیدی در مورد دموکراسی آتن وجود دارد:
1. ریشه‌ها و منشأ: دموکراسی آتن در نتیجه تحولات سیاسی و اجتماعی در آتن در طول قرن ششم قبل از میلاد پدید آمد. این شهر در ابتدا تحت حکومت یک سلسله سلطنتی بود، اما پس از آن یک سیستم اولیگارشی (حکومت نخبگان) و سپس یک دموکراسی محدودتر به نام «دموکراسی آریستوکراتیک» را تجربه کرد. دموکراسی آتن به طور کامل پس از اصلاحات پریکلس در حدود 460 قبل از میلاد شکوفا شد.
2. شهروندی: دموکراسی آتن به شدت بر مفهوم شهروندی متکی بود. شهروندان آتن، به عنوان «آتنیان»، حق رای و مشارکت در امور سیاسی را داشتند. با این حال، شهروندی محدود به مردان بالغ آزاد متولد شده در آتن بود، به این معنی که زنان، بردگان و مهاجران از این حقوق محروم بودند. جمعیت شهروندان واجد شرایط رای دادن در حدود 30000 تا 60000 نفر تخمین زده می شد.
3. مجمع: مجمع آتن (اکلسیا) قلب دموکراسی آتن بود. این یک مجلس بود که در آن همه شهروندان واجد شرایط می توانستند شرکت کنند و مستقیماً در سیاست ها و تصمیمات مهم شهر دخالت کنند. مجمع در تپه پنیخوس در فضای باز برگزار می شد و در آن شهروندان در مورد طیف وسیعی از موضوعات، از جمله سیاست خارجی، قوانین، بودجه و جنگ بحث و رأی می دادند.
4. شورای پانصد نفره: شورای 500 نفره (بولی) نیز نقش مهمی در دموکراسی آتن داشت. این شورا متشکل از 500 شهروند بود که به طور تصادفی از میان ده قبیله آتن انتخاب می شدند. شورا مسئولیت آماده سازی دستور جلسه مجمع و نظارت بر امور روزمره دولت را بر عهده داشت.
5. دادگاه ها: سیستم قضایی آتن نیز دموکراتیک بود. شهروندان به طور تصادفی برای خدمت در هیئت منصفه انتخاب می شدند و در محاکمات شرکت می کردند. این سیستم به شهروندان عادی اجازه داد تا در اجرای عدالت نقش داشته باشند.
6. دموکراسی مستقیم: دموکراسی آتن نمونه ای از دموکراسی مستقیم بود، به این معنی که شهروندان مستقیماً در تصمیم گیری های سیاسی شرکت می کردند، نه اینکه فقط نمایندگان را انتخاب کنند. این امر به شهروندان قدرت قابل توجهی داد و به آنها اجازه داد تا در سرنوشت خود نقش داشته باشند.
7. رهبری: پریکلس، رهبر برجسته آتن در قرن پنجم قبل از میلاد، به طور گسترده ای با دموکراسی آتن مرتبط است. وی اصلاحات متعددی را برای تقویت دموکراسی
