مطلب ارسالی کاربران
بیماری هلندی چیست؟ مرضی بلای اقتصاد کشور ها
هر چیزی که روند طبیعی خود را ادامه می دهد در چرخه حیاتش دچار مریضی و مانع هوایی می شود که روند آن را مورد اختلال قرار می دهد مانند بدن انسان و ویروس ها یا گیاهان و افت ها اقتصاد همه همواره در روند صعودی قرار ندارد گاهی بیماری در آن یک کشور را تحت تاثیر خود قرار می دهد.
_x24p.jpg)
| بیماری هلندی چیست؟ |
|
اصطلاح بيماری هلندی براي اولين بار در مجله اكونوميست لندن در نوامبر 1977 مطرح شد و در واقع عنوان مقاله‌ای بود كه در آن تأثير درآمدهای ارزی حاصل از كشف و صـادرات گاز طبيعی در هلند بـر اقتـصاد ايـن كـشور بررسـی شـده بود. به دنبال كشف گاز طبيعي در هلند، ايـن كـشور كـه واردكننـده سـنتی گـاز بـود بـه صادركننده آن تبديل شد در نتيجه، عوايد ارزی خارجي هنگفتی نصيب كشور هلند شد. در نتیجه اين رخداد، قيمت‌ها و نـرخ ارز واقعی افزايش پيدا كرد. در نتيجه، توليدكنندگان و صادركنندگان هلندی قدرت رقابت پذيری خود را از دست دادند و سهم تولیدشان از بازار جهانی کاهش یافت. رشد اقتصادی در اين كـشور، پس از این اتفاقات بـه شـدت كـاهش پیدا کرد.
.رشد نرخ تورم سبب تنزل ارزش پول داخلی در برابر ارز مذکور می شود و به تضعیف ارزش پول آن ملت می انجامد.
کاهش ارزش پول داخلی به معنی گرانتر شدن تولیدات کشور در بازارهای بین المللی است و سبب می شود تا کشور موردبررسی قدرت رقابت خود را از دست دهد و به تدریج بازار صادراتی این کشور که در اثر رشد درآمد نفتی صعود کرده بود وضعیت متزلزل و بی ثباتی پیدا کند.
افزایش نقدینگی در اقتصاد سبب می شود تا در اولین گام نرخ تورم در کشور بیشتر شود . افزایش تورم روی قیمت تمام کالاهای مصرفی و سرمایه ای تاثیر می گذارد. در این شرایط دولتها اقدام به تسهیل واردات می کنند تا از طریق افزایش عرضه رشد قیمتها را کنترل کنند. این سیاست برای مدتی می تواند مانع از رشد بی سابقه قیمت برخی از کالاها شود ولی بدون شک قیمت کالاهایی از قبیل زمین و مسکن که امکان واردات برای آنها وجود ندارد رشد فزاینده ای خواهند داشت.این فرایند در علم اقتصاد” اثر مصرفی” نامیده می شود.
اگر در کشور سیستم نرخ ارز شناوروجود داشته باشد ، افزایش عرضه پول سبب افزایش ارزش اسمی پول کشور می شود ولی ارزش واقعی آن همچنان تضعیف می شود و در نهایت وضعیتی مشابه وضعیت توصیف شده در بالا در اقتصاد ایجاد می شود.
از طرف دیگر در شرایطی که کشور برای بهره گیری از درآمد کلان ناشی از صادرات منابع نفتی این حوزه را توسعه می دهد حجم زیادی از منابع تولید از قبیل سرمایه و نیروی کار در این بخش مشغول می شوند و حضور آنها در صنایع دیگر کم می شود. به تدریج تمرکز منابع تولیدی در حوزه نفت و صادرات آن به حدی می شود که فعالیت در دیگر صنایع رنگ می بازد و آن صنایع یا در حد تامین نیازهای اولیه کشور کار می کنند یا اینکه به تدریج تعطیل می شوند.
این وضعیت اقتصادی که ” اثر جابجایی منابع” نامیده می شود در کنار ” اثر مصرفی” زمینه را برای کاهش عملکرد صنایع تولیدی و تضعیف صنعتی کشور مذکور فراهم می کند.
|
چگونه بیماری هلندی را درمان کنیم ؟
اگرچه بیماری هلندی در مدت کوتاهی خود را نشان می دهد و در فاصله چند سال زیر ساختهای اقتصادی یک کشور را ویران می کند ولی حل کردن آن پروسه ای زمان بر است. برای اینکه بیماری هلندی در اقتصاد ایجاد نشود یا اینکه مشکل حل شود باید از دو راه استفاده کرد: اول:کاهش نرخ تنزل ارزش پول دوم : افزایش قدرت رقابت بخشهای تولیدی.
برای کاهش نرخ تنزل ارزش پول یک کشور و ممانعت از تضعیف بخش تولیدی بهترین راه استرایلیزه کردن افزایش درآمد در اقتصاد که از راه ممانعت از ورود یکباره درآمدهای نفتی به اقتصاد امکان پذیر است.
برای تحقق این برنامه باید دولتمردان درآمدهای ناشی از صادرات نفت را به تدریج وارد اقتصاد کنند تا علاوه بر مشخص بودن رشد درآمد و اقتصاد کشور بخشی از این درآمد برای نسلهای اآینده سرمایه گذاری شود.
یکی از راههای صحیح استفاده از این درآمدها سرمایه گذاری در توسعه زیر ساختهای صنعتی ، بهداشتی ، درمانی و آموزشی است که نه تنها باعث افزایش نقدینگی و رشد تورم نمی شود بلکه زمینه توسعه اقتصادی و ایجاد تنوع در اقتصاد در سالهای آینده را فراهم می کند. |
جمع بندی
بیماری هلندی در اثر شوک‌های نفتی به وجود می آید و باعث افزایش تقاضای کالاها و خدمات در کشورهای صادر کننده نفت و تورم در آنها می‌شود. این تقاضاهای مازاد اگر برای کالاهای مصرفی پیش بیایند، با واردات رفع می‌شوند و افزایش قیمت آنها دست کم در کوتاه مدت قابل کاهش است اما، بخشهای غیرقابل مبادله مانند مسکن و ملک، به دلیل اینکه نمی‌توان آنها را از کشوری وارد کرد، دچار شوک قیمتی خواهند شد. یکی از دلایل رشد قیمت مسکن در ایران در طول زمان همین مساله است.
