آندری تارکوفسکی فیلمساز روسی بود که به طور گسترده به عنوان یکی از تاثیرگذارترین کارگردانان تاریخ سینما شناخته می شود. فیلم‌های تارکوفسکی که به‌خاطر مضامین معنوی و متافیزیکی‌اش شناخته می‌شوند، به دلیل عمق عمیق فلسفی و سبک بصری شاعرانه‌شان مورد تحسین قرار می‌گیرند. وی در 4 آوریل 1932 در زاوراژیه روسیه به دنیا آمد و در 29 دسامبر 1986 در پاریس فرانسه چشم از جهان فروبست.
### اوایل زندگی و شغل
تارکوفسکی در محیطی غنی از نظر فرهنگی بزرگ شد که پدرش شاعر و مادرش محقق ادبی بود. او ابتدا موسیقی و عربی خواند و سپس در موسسه دولتی فیلمبرداری (VGIK) در مسکو ثبت نام کرد و در آنجا زیر نظر کارگردان تأثیرگذار میخائیل روم تحصیل کرد. فیلم دیپلم او، "غلتک بخار و ویولن" (1961)، استعداد در حال ظهور او را به نمایش گذاشت و زمینه را برای صدای متمایز سینمایی او فراهم کرد.
### کارهای مهم
- کودکی ایوان (1962): اولین فیلم بلند تارکوفسکی، این درام جنگی به بررسی تأثیر جنگ بر یک پسر جوان می‌پردازد. این فیلم برنده شیر طلایی جشنواره فیلم ونیز شد و تارکوفسکی را به عنوان یک صدای جدید و مهم در سینما معرفی کرد.
- آندری روبلف (1966): حماسه ای تاریخی درباره زندگی نقاش نمادهای روسی قرن پانزدهم، این فیلم به موضوعات هنر، ایمان و روح انسان می پردازد. در اتحاد جماهیر شوروی با سانسور مواجه شد اما اکنون یکی از شاهکارهای تارکوفسکی محسوب می شود.
- سولاریس (1972): اقتباسی از رمان علمی تخیلی استانیسلاو لم، این فیلم مضامین حافظه، انسانیت، و ناشناخته‌ها را بررسی می‌کند و نقطه مقابلی فلسفی را با داستان‌های علمی تخیلی اکشن‌تر زمان خود ارائه می‌دهد.
- آینه (1975): فیلمی بسیار شخصی و غیرخطی، «آینه» خاطرات، رویاها و رویدادهای تاریخی را در هم می آمیزد و زندگی خود تارکوفسکی و تجربه گسترده تری از روسیه را منعکس می کند. به خاطر تصاویر شاعرانه و طنین عاطفی اش مورد توجه است.
- استاکر (1979): فیلم علمی تخیلی فلسفی درباره سفری به یک "منطقه" اسرارآمیز که در آن عمیق‌ترین خواسته‌های فرد محقق می‌شود. این به دلیل تنش جوی و مضامین عمیق وجودی خود مشهور است.
- دلتنگی (1983): اولین فیلم تارکوفسکی که خارج از اتحاد جماهیر شوروی ساخته شد، موضوعات تبعید، اشتیاق، و جستجوی معنوی را بررسی می‌کند و احساسات او را در مورد آوارگی منعکس می‌کند.
- فداکاری (1986): آخرین فیلم تارکوفسکی که در سوئد ساخته شده است، تأملی در مورد فداکاری، ایمان و رستگاری است که به خاطر جلوه های بصری خیره کننده و تحقیقات عمیق فلسفی اش شناخته شده است.
### سبک فیلمسازی
سبک فیلمسازی آندری تارکوفسکی با عمق معنوی، تحقیق فلسفی و زبان بصری شاعرانه آن مشخص می شود. عناصر کلیدی سبک او عبارتند از:
- برداشت‌های طولانی و سرعت آهسته: تارکوفسکی به دلیل استفاده از برداشت‌های طولانی و بدون وقفه که به بیننده اجازه می‌دهد عمیقاً در فضای فیلم غوطه ور شود و در مورد مضامین آن تأمل کند، شهرت دارد.
- سمبولیسم و استعاره: فیلم‌های او سرشار از تصاویر و استعاره‌های نمادین است که اغلب مضامین ایمان، حافظه و گذر زمان را بررسی می‌کنند. آب، آتش و طبیعت اغلب به عنوان نقوش تکرار شونده ظاهر می شوند.
- روایت‌های غیرخطی: تارکوفسکی اغلب از داستان‌سرایی غیرخطی استفاده می‌کرد، رویاها، خاطرات و واقعیت را در هم می‌آمیخت تا یک ساختار روایتی لایه‌لایه و پیچیده ایجاد کند.
- مضامین معنوی و وجودی: فیلم‌های او اغلب به بررسی پرسش‌های عمیق فلسفی و معنوی می‌پردازند، در ماهیت هستی، جستجوی معنا، و شرایط انسانی تحقیق می‌کنند.
- شعر بصری: فیلم‌های تارکوفسکی به‌خاطر ترکیب‌بندی‌های بصری خیره‌کننده‌شان، که اغلب شبیه نقاشی‌های متحرک هستند، شهرت دارند. او از عناصر طبیعی استفاده کرد و میزانسن را با دقت طراحی کرد تا تجربه ای متفکرانه و غوطه ور ایجاد کند.
- صدا و موسیقی: او از صدا و موسیقی به طور متفکرانه استفاده کرد و از آنها برای تقویت عمق احساسی و جوی فیلم‌هایش استفاده کرد و اغلب با آهنگساز ادوارد آرتمیف همکاری می‌کرد.
تأثیر تارکوفسکی بسیار فراتر از سینمای روسیه است و بر فیلمسازان سراسر جهان از جمله لارس فون تریر، ترنس مالیک و کریستوفر نولان تأثیر گذاشته است. آثار او برای کسانی که به تلاقی فیلم و فلسفه علاقه مند هستند سنگ محک باقی می ماند و رویکردی عمیقاً درونگرا و مراقبه به داستان سرایی ارائه می دهد که همچنان در بین مخاطبان و فیلمسازان طنین انداز می شود.
