اینکاها
اینکا یک امپراتوری در آمریکای جنوبی بود. این امپراتوری در بیشترین پهناوری خود، کشورهای امروزی پرو، اکوادور، بولیوی، و بخش‌هایی از آرژانتین، شیلی و کلمبیا را دربرمی‌گرفت. شهر کوزکو پایتخت آن به‌شمار می‌آمد.
امپراتوری اینکاها از این جهت منحصر به فرد بود که فاقد بسیاری از ویژگی های مرتبط با تمدن در دنیای قدیم بود زیرا که اینکاها توانستند "یکی از بزرگترین ایالت های امپراتوری در تاریخ بشر" را بدون استفاده از چرخ، حیوانات کشنده، دانش آهن یا فولاد و یا حتی سیستم نوشتاری بسازند. از ویژگی‌های بارز امپراتوری اینکاها می‌توان به معماری بنای آن ، به‌ویژه سنگ‌کاری، شبکه جاده‌ای گسترده که به تمام گوشه‌های امپراتوری می‌رسد، منسوجات ظریف بافته شده ، استفاده از رشته‌های گره‌دار برای نگهداری سوابق و ارتباطات، کشاورزی اشاره کرد. نوآوری ها و تولید در محیطی دشوار و سازمان و مدیریت به مردم و نیروی کارشان دامن می زد یا به آنها تحمیل می کرد
جمعیت
جمعیت افرادی که در اوج شکوه امپراتوری زندگی می کردند نامشخص است، با تخمین ها بین 4 تا 37 میلیون نفر و اکثر برآوردهای جمعیت در محدوده 6 تا 14 میلیون نفر است. علیرغم این واقعیت که اینکاها سوابق سرشماری عالی را با استفاده از خود نگه می داشتند ، دانش نحوه خواندن آنها از بین رفت زیرا تقریباً همه آنها به مرور زمان از بین رفتند و یا توسط اسپانیایی ها از بین رفتند.
دین اینکاها
این دین یک سنت مبتنی بر چندخدایی بود که ریشه در باورها و عقاید بومیان کهن تر آمریکای جنوبی داشت که با گذر زمان تکمیل شد.
هر منطقه از امپراتوری آیین جداگانه خود را داشته‌است.
هانان پاچا ، قلمرو آسمانی در آسمان که متشکل از خدایان خورشید، ماه، ستارگان، رنگین کمان و رعد و برق بود.
اوخو پاچا ، قلمرو درونی زمین که مادر زمین و اجداد و قهرمانان اینکا یا سایر ایلوس ها را شامل بودند.
کی پاچا ، قلمرو بیرونی زمین، جایی که انسان ها در آن زندگی می کنند که به عنوان قلمرو واسطه ای بین هانان پاچا و اوخو پاچا در نظر گرفته می شد .
تولیدات
تونیک (جامه ای ساخته شده از پشم ویکونا و پنبه) ، اونکو (لباس مردانه شبیه تونیک بود. این یک لباس بالاتنه تا زانو بود)،فلزات گرانبها،سرامیک ،منسوجات و کوکا که استفاده های زیادی برای گرسنگی ، رفع درد و بیهوشی در حین جراحی داشته است.
پزشکی
اینکاها اکتشافات زیادی در پزشکی انجام دادند. آنها جراحی موفقیت آمیز جمجمه را با بریدن سوراخ هایی در جمجمه برای کاهش تجمع مایع و التهاب ناشی از زخم های سر انجام دادند. بسیاری از جراحی های جمجمه که توسط جراحان اینکا انجام شد با موفقیت همراه بود. میزان بقا 80 تا 90 درصد بود، در مقایسه با حدود 30 درصد قبل از زمان اینکاها. به گفته وقایع نگار برنابه کوبو، آنها همچنین دانش عمیقی از گیاه درمانی داشتند و سربازان اسپانیایی به دستان یک جراح بومی بیش از یک پزانجامید.شک که آنها را همراهی می کرد اعتماد داشتند.
پایان شکوه و عظمت
درزمان پادشاهی هواسکار شورشی از طرف برادرش سرگرفت و پس از کمک گرفتن از پادشاهی اسپانیا پیروز شد و بخاطر تضعیف کشور با جنگ داخلی ، اسپانیا از فرصت به خوبی استفاده کردند و در سال های اول پیروزی های خوبی بدست آوردند بااین حال تصرف کامل سی سال به طول انجامید.
