|
در اواسط ۶۰۰ سال قبل از میلاد کوروش هخامنشی با هموطنای خود از پارس(فارس امروزی) به حکومت ماد ها حمله کرد و آسیاگ پادشاه مادها رو شکست داد و قدرتمند ترین حکومت اون دوران رو ساخت،حکومتی که از مقدونیه از شرق و مرز های چین از غرب وسعت داشت.
مشخص بود برای همچین سرزمین بزرگی به سیستم اداری ماهرانه و بدون نقص نیاز هست، چیزی که کوروش و داریوش هخامنشی به درستی رعایت کردن.
با اینکه کوروش بزرگ بهترین حکومت ایران رو شروع کرد و یک رهبر قوی قدرتمند بزرگ و کاریزماتیک بود جانشین های اون یعنی داریوش و کمبوجیه هم نقش بزرگی در سرپا نگه داشتن حکومت هخامنشی داشتن.
کمبوجیه بعد از کوروش باعث ساخته شدن چند جنبه و بُعد شدن سیستم اداری بزرگ حکومتی شد. مثل ساخت سیستم سفیرها و بخش های اطلاعاتی و جاسوسی. کمبوجیه در سال ۵۶۵ قبل از میلاد فرستاده‌ای برای پادشاه های عرب فرستاد و خواستار اجازه دادن برای گذر از منطقه حکومت اونها داشت.با اینکه ممکنه برای کشور های دیگه فرستاده های معمولی دیگه ای هم فرستاده باشه اما کتابی در مورد این موضوع نباشه یا اگه هم باشه مغول ها اون رو آتیش زدن
پس کمبوجیه با تاسیس اولین سفارت های جهان یکی از تاثیرگذارترین پادشاه‌ها در روابط دیپلماتیک شد.
قبل از این لشکر کشیدنا به مصر کمبوجیه در مورد قوی بودن و عظیم الجثه بودن اتیوپی ها شنیده بود. اون در مورد اون ها کنجکاو بود برای همین جاسوس هایی رو برای جمع کردن اطلاعات و یادگرفتن فرهنگ اونها به اونجا فرستاد اما پادشاه اتیوپی ها فهمید که آنها جاسوسن و آنها رو اخراج کرد.
درسال ۵۲۲ قبل از میلاد کمبوجیه از دنیا رفت و جانشین اون داریوش بزرگ، یک رهبر به تمام معنا و یک نابغه بود. اون سیستم اداری حکومت هخامنشی رو دوباره بازسازی کرد. داریوش جاده امپراتوری پارس رو که تموم ساتراپی‌ها رو به شوش میرسوند، بزرگتر کرد. مشهور ترین جاده اون زمان جاده‌ی پادشاهی بود که شوش رو به به شهر غربی ساردیس در آناتولی متصل میکرد.
هردوت یونانی جاده های ایران رو اینطوری توصیف میکنه:
این جاده ها عالی و بی نقص ساخته شده و با دقت از اون ها محافظت شده.
ایرانی ها با این جاده اولین خدمات پستی رو ایجاد کردن؛ سوارهایی که آموزش دیده بودن با اسب های خیلی سریع، پیام‌های حکومتی و حتی پیام های مردم رو در سراسر ایران ارسال میکردن
به گفته هردوت نامه هایی که مسافرا در ۹۰ روز انتقال میدادن چاپار های ایرانی در ۵ روز طی میکردن
داریوش همینطور امور مالی ایران رو اصلاح کرد،دراون زمان مالیاتی ثابت برای مردم در نظر گرفت
علاوه بر مالیات و راه‌سازی سیستم خاصی برای معامله ساخته شد، ضرب سکه‌ها جایگزین معامله کالا به کالا شد.
سکه های طلا برای اهداف سیاسی و نظامی و اداری از سکه طلا و نقره، و از سکه های مس و بقیه فلز ها برای معامله های تجاری و اقتصادی استفاده میشد.
همچنین داریوش راه هایی برای برقراری ارتباط دولت های محلی با مرکز حکومت ایجاد کرد تا باعث یکپارچگی حکومت بشه
دین زرتشت
تعالیم زرتشت در شکل رفتار نیک به ۴ پایه اساسی بود.این ۴ پایه متشکل از خانه،طایفه،منطقه و سرزمین بود.
با اومدن این ۴ پایه حکومت پادشاهی پیچیده شد بخاطر همین دولت قصد داشت خدماتی عمومی که نیک باشن و زندگی مردم رو بهبود ببخشن.
انجام کار نیک به دو بخش تقسیم شد خوب و بد که در دین زرتشت، بد نماد بی ایمان بودن به خدا هست و خوب نشون دهنده اعتقاد به خداوند یگانه بود.
حکومت هخامنشی نیاز به سیستم اداری بهتری از نوع خود داشت. پس سیستمی ۵ طبقه‌ای ساخته شد که
1_پادشاه در صدر بود و به تموم طبقات دسترسی داشت و حکومت میکرد و حرف اون قانون حساب میشد
2_وزرا و مشاوران فرمانده های نظامی کسایی که کمک بزرگی به تصمیمات پادشاه داشتند و شاه به حرف اون ها گوش میکرد
3_ساتراپ ها کسایی که باید به استان ها نظم میدادن و نقش شهردار رو ایفا میکردن.ساتراپ ها از بهترین های پارس بودن. وظیفساتراپ ها حفظ نظم و قانون،جمع کردن مالیات و آماده کردن سرباز و نیرو بود . ساتراپ های قابل اعتماد از وظیفه و امتیاز های بیشتری برخوردار بود ولی ساتراپ های سرکش مثل مصریا از قابلیت کمتری برخوردار بودن.
4_چهارمین طبقه منشی های شاه بودن که کلام اونها حکم شاه بود و اگر دستور قتل یا اعدام کسیو میدادن بی چون و چرا باید به اون دستور عمل میکردن.منشی ها آدم های قابل اعتمادی بودن
5_در آخر هم زیر دستهای ساتراپ ها این طبقه نه تنها از مادها و هخامنشی‌ها بلکه از مردم عادی هم استخدام میشدن
حکومت هخامنشی برعکس عاشوری‌ها آدم های متمدنی بودن. رفتار کوروش کبیر درمقابل یهودی ها نمونه خوبی برای درست بودن این فرضیه‌س.وقتی کوروش کبیر درسال ۵۳۹ قبل از میلاد بابل رو فتح کرد به یهودی ها اجازه زندگی در سرزمین خودشون رو داد و پول اون هارو تامین کرد
دراواخر این دوره حکومت فسادمالی زیاد شد و مالیات بیشتری از مردم گرفتن
در سال ۳۳۴ قبل از میلاد اسکندر حکومت هخامنشی رو شکست داد و ایران رو فتح کرد ولی سیستم اداری ماهرانه‌ی هخامنشی رو از بین نبرد و این سیستم ادامه پیدا کرد.
حتی بعد از فتح اعراب هم این سیستم از بین نرفت همینطور زبان پارسی حتی در دوره اعراب هم ادامه داشت
این سیستم و زبان نشون دهنده عظمت ایران بود و همین باعث شد حکومتی پایبند و بزرگی در قدیم داشته باشیم.
|
