پیش بینی ها در مورد پایان جهان و چگونگی این اتفاق یک خبر جدید نیست و سال‌هاست نقل محافل جامعه شناسی است. در زمان حال ما در آستانه فروپاشی اجتماعی نیستیم؛ اما برای یک بار هم که شده، دلایلی برای نگرانی در این مورد داریم. حداقل بر اساس آنچه که در مورد تمدن های سقوط کرده گذشته می‌دانیم، این اتفاق وحشتناک همانند آنچه در فیلم ها نشان داده می‌شود نخواهد بود، با این حال طبیعی است که اگر این حادثه رُخ دهد شاهد جهانی خواهیم بود که هیچ شباهتی با امروز ندارد. چندان عجیب نیست که بدانیم گروهی از مردم خود را آماده هر گونه حادثه‌ای کرده‌اند مثلاً یک خزانهٔ جهانیِ به نام بذر سوالبارد در کشور نروژ ایجاد شده که وظیفه نگهداری از تمامی بذرهای گیاهی موجود در جهان را برعهده دارد و تا کنون بیش از 4.5 میلیون بذر را در خود ذخیره کرده است این بذرها برای شرایط اضطراری نگهداری می‌شوند..
چرا ممکن است تمدن غرب سقوط کند؟
نمایی از حوادث تلخ دو دهه اخیر
چندین هزار سال است که انسان‌ها با تشکیل جامعه، تمدن‌های مختلفی را در طول تاریخ ایجاد کردند و به دلایل مختلف پس از چند قرن آن تمدن رو به زوال رفت و در نهایت تنها در صفحات تاریخ نشانی از آنها باقی ماند. مدرن‌ترین و آخرین تمدن بشری که از قرون وسطی پایه گذاری شد، تمدن غربی است که ابتدا در آمریکا، فرانسه و انگلیس و سپس بر اکثر کشورهای جهان سایه افکنده که از آن به عنوان تمدن غربی یاد می‌شود.
امروزه برخی از نشانه ها شامل تقسیمات سیاسی جدید، چالش‌های زیست محیطی، ظهور هوش مصنوعی و افزایش بی سابقه میلیاردرها تنها تعدادی از دلایلی است که باعث شده فکر فروپاشی اجتماعی در ذهن‌ها ایجاد شود. این فروپاشی می تواند در ابعاد مختلفی همچون بُعد مالی، سیاسی، اجتماعی و یا فرهنگی رخ دهد. آیا می توانیم فروپاشی اجتماعی را متوقف کنیم؟ شاید. اما آیا من و شما می‌توانیم؟ قطعا خیر، تنها دولت‌ها و ثروتمندان و افراد قدرتمند جهان می‌توانند از بروز این فاجعه جلوگیری کنند.
دلیل اول: نقطه اوج
وقتی طبیعت را عصبانی کنیم
بیایید با واقعیت کنار بیایم، دولت‌های بزرگ، ثروتمندان و سرمایه داران بزرگ جهان در طول چند دهه گذشته برای کسب منافع بیشتر خود، با تصمیمات خود سبب تغییرات آب و هوایی و گرمایش کره زمین شدند اگر این گرم شدن کره زمین به حد غیر قابل کنترل برسد، ممکن است به یک نقطه بدون بازگشت برسیم. اگر به اطراف خود نگاه کنید هشدارهای در طبیعت اطراف خود می‌بیند. سیل‌های عظیم، جنگل زدایی، آتش سوزی گسترده، زمین لرزه، طوفان و گردباد همیشه در این جهان وجود داشته‌اند؛ اما متاسفانه در دهه اخیر این حوادث بسیار بیشتر، بزرگتر و ترسناک‌تر از گذشته اتفاق می‌افتد این مقدار از بلایای طبیعی نشانه خوبی نیست. اما آیا مسیله تنها محیط زیست است؟ نه ما هوش مصنوعی را ایجاد کردیم.
دلیل دوم: یک تهدید هوشمند
وقتی ترمیناتور را ساختیم
ظهور ماشین‌های هوشمند دیگر یک فیلم علمی تخیلی نیست. پیشرفت سریع هوش مصنوعی آنهم به صورت کنترل نشده می تواند پایان تمدن را رقم بزند. شاید این تهدید برای افرادی که با فیلم‌هایی همچون ماتریکس و ترمیناتور بزرگ شدهاند کمی جدی‌تر باشد. به هر حال ما به اینجا رسیدیم، هوش مصنوعی را ساختیم و به شکل ترسناکی امکانات آن را گسترش می‌دهیم. بسیاری از دانشمندان در این زمینه هشدار داده‌اند؛ اما کسب منافع مادی برای گروهی در اولویت اول قرار دارد و همچنین بسیاری از شرکت های بزرگ تکنولوژی از جمله مایکروسافت و گوگل برای عقب نیفتادن از رقبا تصمیم گرفتند وارد این حوزه شوند. خیلی دور نیست زمانی که یک تراشه دارای هوش مصنوعی بی نقص در درون یک ربات انسان نما قرار بگیرد. هر چند این تکنولوژی یک گام بزرگ در زمینه علم است اما به این دلیل که این هوش مصنوعی معمولا دارای محدودیت زمانی همانند ما نیستند، اگر از کنترل خارج شوند شاهد جهانی خواهیم بود که چیزی از جهان ماتریکس کم نخواهد داشت. اگر این دو مورد گفته شده باعث نابودی ما نشود، باز هم نگران باشید چون هنوز سیاستمداران را دارید.
دلیل سوم: مسائل اجتماعی و سیاستمداران ناکارآمد
نابودی به سبک انقلاب‌ها
تضادهای اجتماعی و سیاسی کشورهای مختلف و همچنین حاکمان و سیاستمداران زورگو و زیادی‌خواه باعث شده که هر کدام از کشورها برای دفاع از خود سلاح‌هایی تهیه کند که بدترین آنها سلاح هسته‌ای است که یک سلاح کشتار جمعی به حساب می‌آید و علاوه بر نابودی موجودات زنده، طبیعت و محیطی که در آن منفجر می‌شود برای همیشه تغییر می‌کند. حالا تصور کنید چند کشور دشمن همزمان به منافع کشور مقابل حمله هسته‌ای انجام دهد. قطعا آنروز باید پایان جهان باشد. همچنین فخر فروشی ثروتمندان در شبکه‌های اجتماعی باعث شده طبقات متوسط و ضعیف جامعه دچار یأس و ناامیدی و سرخوردگی شوند و این خشم قطعا روزی گریبان آن جامعه را خواهد گرفت. امروزه در جامعه غربی سقوط یک دولت می‌تواند همانند دومینو به دیگر کشورها سرایت کند و در نهایت باعث فروپاشی جامعه شود. حالا که با دلایل فروپاشی جامعه آشنا شدیم ببینیم این حادثه چگونه رخ می‌دهد؟
چگونه یک جامعه و تمدن نابود می‌شود؟
اگر طرفدار هنر هفتم باشید پس حتما مشاهده کرده‌اید که این اتفاق در فیلم‌ها و سریال‌ها یک حادثه یک شبه است. با این حال، مطابق واقعیت و دانسته‌های تاریخی این اتفاق وحشتناک یک روند تدریجی است همانند نابودی روم باستان یا حتی پادشاهی ایران باستان که در نهایت پس از صدها سال فرو ریختند. خوشحال نباشید؛ این بدان معنا نیست که ما صدها سال صبر خواهیم کرد، زیرا بسیاری معتقدند که این روند تدریجی از سال‌ها پیش برای ما شروع شده است. تورم، مالیات بالا، افزایش خشونت‌های اجتماعی، رشد بیش از حد جمعیت، گسترش اختلافات عقیده‌ای و فردی در جامعه، پیروز شدن افراد سلبریتی در انتخابات اکراین، برزیل، کرواسی و آمریکا بجای افراد متخصص، عدم محبوبیت بسیاری از شغل های واجب همچون کشاورزی و از همه مهم‌تر از بین رفتن طبقه متوسط جامعه به سبب افزایش هزینه‌ها تنها چند دلیل واضح و روشن است که زوال جامعه جهانی را نشان می‌دهد. از آنجایی که ما در یک جامعه جهانی زندگی می کنیم و کشورها بیش از همه تاریخ به یکدیگر وابسته هستند، می توان فرض کرد که اگر حادثه‌ای در یک کشور اتفاقی بیفتد، ضرر و زیان آن به صورت زنجیروار بقیه کشورها نیز وارد می‌شود. سوال دیگری وجود دارد این فروپاشی اجتماعی چه عواقبی در پی دارد؟
چیزهایی که بی ارزش می‌شوند
بسیاری از افرادی که اعتقاد دارند روزی جامعه از هم خواهد پاشید و در یک کلام قیامت می‌شود به این فکر می‌کنند که در آن روز چگونه از خود مراقبت کنند و به چه وسایلی نیاز دارند. مواد غذایی کنسرو شده، چراغ قوه، کیت کمکهای اولیه و داروها مهم‌ترین آنها هستند اما در اینجا می‌خواهیم این روز قیامت را از زاویه دیگری ببینیم. میلیاردها شی و وسیله در اطراف ما وجود دارد که بعضی از آنها بسیار ارزشمند و کمیاب هستند و سبب برتری صاحبان آن نسبت به بقیه می‌شود قطعا با فروپاشی جامعه این وسایل، ارزش خود را از دست می‌دهند. بیاید با هم نگاهی داشته باشیم به بعضی از این موارد. اولین چیزی که در این لیست وجود دارد پول است.
پول کاغذی و کارت‌های اعتباری
پول وسیله، شیء و یا هر چیزی ست که انسان‌ها در تبادل خدمات و کالاها و در راستای رفع نیازها و خواسته‌های خود از آن استفاده می‌کنند. سال‌هاست که انسان‌ها از پول‌های کاغذی یا پول بدون پشتوانه استفاده می‌کنند. اگر جامعه نابود شود احتمالا پول بلافاصله بی ارزش می شود. چرا؟ چون پشتوانه اصلی پول بانک‌ها، جامعه و دولت هستند و تا زمانی که جامعه یک ارز جدید تأسیس کند، تجارت به صورت کالا به کالا و مبادله با نقره و طلا انجام می‌شود. کارت های اعتباری، فیزیکی و مجازی بر اساس اعتبار و ارزش پول کاغذی ایجاد شدهاند و بنابر این اینها نیز به سرنوشت پول تبدیل می‌شوند. در این مورد غذا، آب و هوا ارزش بسیار بیشتری نسبت به چند تکه کاغذ خواهد داشت.
خداحافظی با ارتباطات و وسایل الکتریکی
گزافه گویی نیست اگر بگوییم تمدن ما بر روی شبکه‌های برق بنا نهاده شده است. در حال حاضر تمام امکانات و وسایل کوچک و بزرگ که زندگی ما را راحت تر کرده است با برق کار می‌کند. شبکه های برق در سراسر شهرهای تمامی کشورهای جهان گسترش یافته و همچنین خطوط تلفن ثابت و تلفن های همراه به دنبال آن کشیده شده است. این خطوط باعث شکل گیری ارتباطات مدرن شده است. صدها هزار نفر در سراسر جهان به صورت یک جامعه سازمان یافته وظیفه مراقبت از این شبکه‌ها را بر عهده دارند. حالا تصور کنید جامعه نابود شود این افراد دلیلی نمی‌بینند که جان خود را به خطر بیندازند، پس چه خواهد شد؟ قطعا مدتی طول خواهد کشید تا این شبکه دچار اشکال شود اما به محض وقوع مشکل تمامی ارتباطات و امکانات رفاهی حاضر از بین خواهد رفت. ما قادر به تلفن زدن، تلگراف زدن و نامه رسانی نخواهیم بود و تمامی وسایل الکترونیکی پس از مدتی از کار خواهد افتاد.
اینترنت
حتما تا کنون تجربه این را داشته‌اید که در طی یک بارندگی، طوفان یا زلزله تقریبا قوی سیستم تلفن و اینترنت از دسترس خارج شدند. توجه کنید که این حوادث نسبت به چیزی که ما در مورد آن صحبت می‌کنیم بسیار کوچک هستند و همچنین پس از وقوع این حوادث معمولا دولت‌ها و خود جامعه با همکاری هم سعی در بازسازی و راه‌اندازی مجدد آن دارند. حالا تصور کنید جامعه از بین برود تقریبا باید همه چیز را تمام شده دانست به دلیل اینکه اینترنت بیشتر از همه نیاز به پشتیبانی دارد پس اولین چیزی که در این زمینه از بین خواهد رفت اینترنت است؛ با ناپدید شدن اینترنت، رسانه های اجتماعی و امثال آنها همه از بین می روند. این زیان بزرگی است به خصوص اینکه می‌دانیم امروزه اینترنت و کاربردهای آن نقش مهمی در زندگی ما برای برقراری ارتباط و... دارد. هنگامی که اینترنت نابود شود، شبکه های اجتماعی، Google Maps، اشتراک های سرویس های مختلف همچون نتفلیکس و همه چیزهای کوچکی که امروز از آن استفاده می‌کنیم از بین خواهند رفت.
دولت
بدون در نظر گرفتن تفکرات سیاسی، مهم‌ترین چیزی که جامعه را کنترل می‌کند و آن را به جلو سوق می‌دهد دولت است. دولت‌ها با ساختار منظم می‌توانند زندگی انسان‌ها را به بهشت و یا در صورت ناکارآمدی به جهنم تبدیل کنند با این حال در هر صورت وجود دولت ضرر و زیان کمتری نسبت به هرج و مرج و جامعه بدون کنترل دارد. در طول تاریخ، دولت‌ها به شکل‌های مختلفی تغییر کرده اند، اگر روزی جامعه نابود شود ما احتمالا تغییرات بیشتری را شاهد خواهیم بود. از آنجا که فروپاشی دولت بسیار محتمل است و به دنبال آن خشونت‌های فردی در جامعه گسترش پیدا می‌کند ما در این شرایط برای داشتن زندگی بهتر باید به اخلاق و عقل خود تکیه کنیم تا ما را راهنمایی کند. آشوب‌های خیابانی، خشونت‌هایی فردی، دزدی و گسترش اختلافات اجتماعی تنها چند نمونه از عواقب یک جامعه بدون دولت است.
وسایلی که ارزش خود را از دست نمی‌دهند
تا اینجای کار بیشتر بحث ما در مورد مسایل ناامید کننده و ناراحت کننده بود؛ اما همانند زندگی ما که دارای دو وجه پستی و بلندی و شیرینی و تلخی است، نکات امیدوارکننده ای نیز وجود دارند که حتی در صورت نابودی جامعه ارزش خود را از دست نمی‌دهند در فهرست زیر نگاهی به تعدادی از این موارد داریم.
آب و غذا
موجود زنده در هر صورتی نیاز به تغذیه دارد هم آب و هم غذا؛ بدون این دو مورد یک موجود زنده تنها چند روز دوام خواهد داشت و سرانجام تسلیم خواهد شد. کیفیت و نوع آب و غذا در هر دوره زمانی متفاوت بوده اما کارایی آن ثابت و بدون تغییر مانده است. در تمام طول تاریخ هرگز پیش نیامده که این دو ارزش خود را از دست بدهند و قطعا با ایجاد بحران حتی ارزش آنها افزایش پیدا می‌کند و به یک مسیله حیاتی تبدیل می‌شود.
کتاب
نگارش یک هنر است و انسان از زمانی که با این هنر آشنا شد سعی کرد تجربیات، افکار و یا اعمال خود را ثبت کند. حالا تفاوتی ندارد این ثبت کردن به صورت نقاشی بر روی دیواره‌های غار ها باشد یا نوشتن بر روی کاغذهای پاپیروس و یا چاپ و تایپ یک متن به وسیله کامپیوتر. کتاب‌ها حاصل تفکرات و تجربیات نویسندگان است که می‌تواند برای آموزش، یادآوری، ثبت و ضبط و یا هشدار به آیندگان مورد استفاده قرار بگیرد. از همه‌ی اینها مهم‌تر یک وسیله سرگرمی است که تنها نیاز آن داشتن سواد و نور کافی برای خواندن است و اگر در دوره‌ای زندگی کنیم که اینترنت، موبایل، تلویزیون و سایر امکانات تفریحی از ما گرفته شود داشتن یک کتاب باعث افزایش دانش و سرگرم شدن ما می‌شوند.
طلا و نقره
ارزش و اعتبار این دست اشیا نه به دلیل شرایط جامعه بلکه بخاطر کمیاب بودن آنهاست در نتیجه هر شرایطی که پیش بیاید نه تنها ارزش و اعتبار آنها کاهش پیدا نمی‌کند بلکه جامعه جدید بر پایه آنها معاملات خود را انجام می‌دهند. طلا، نقره و الماس تنها بخش محدودی از این اقلام هستند. در طول تاریخ بارها شاهد نابودی واحد پولی یک کشور یا بی ارزش شدن نفت، چوب، حیوانات مختلف و سایر اقلامی که روزگاری به عنوان پول استفاده می‌شدند بوده‌ایم در این موارد خود مردم این وسایل را دور می‌انداختند چون هزینه نگهداری آنها بسیار بیشتر ارزش ذاتی آنها بود اما حتی یک مورد هم در تاریخ مدرن نمی‌بینید که فردی طلا و جواهرات خود را دور بیندازد.
