سِر کریستوفر ادوارد نولان CBE (انگلیسی: Christopher Edward Nolan؛ زادهٔ ۳۰ ژوئیهٔ ۱۹۷۰) فیلم‌ساز بریتانیایی-آمریکایی است. او بابت ساخت بلاکباستر‌های هالیوودی با داستان‌گویی پیچیده مشهور است و فیلم‌سازی پیشتاز در سدهٔ بیست و یکم به‌شمار می‌رود. فیلم‌هایش بیش از شش میلیارد دلار در سطح جهانی فروش داشته و در میان پرفروش‌ترین کارگردان‌ها قرار گرفته‌است. نولان دریافت‌کنندهٔ افتخارات گوناگونی شامل دو جایزهٔ اسکار بوده‌است. او در ۲۰۱۵ از سوی مجلهٔ تایم، یکی از ۱۰۰ شخص تأثیرگذار جهان نام گرفت و در ۲۰۲۴، فلوشیپ بنیاد فیلم بریتانیا به او داده شد.
نولان از جوانی به فیلم‌سازی علاقه‌مند شد. او پس از تحصیل ادبیات انگلیسی در کالج دانشگاهی لندن، چند فیلم کوتاه و سپس نخستین فیلم بلندش، تعقیب (۱۹۹۸)، را ساخت. نولان با دومین فیلمش، یادگاری (۲۰۰۰)، که برای آن نامزد اسکار بهترین فیلم‌نامه غیراقتباسی شد، شهرت جهانی پیدا کرد. او با بی‌خوابی (۲۰۰۲) از فیلم‌سازی مستقل به فیلم‌سازی استودیویی روی آورد و با سه‌گانهٔ شوالیهٔ تاریکی (۲۰۰۵–۲۰۱۲)، پرستیژ (۲۰۰۶) و سرآغاز (۲۰۱۰) به موفقیت تجاری و هنری بیشتری دست یافت. آخرین مورد برای نولان نامزدی جوایزه اسکار بهترین فیلم و بهترین فیلم‌نامه را به همراه داشت. این روند با میان‌ستاره‌ای (۲۰۱۴)، دانکرک (۲۰۱۷) و تنت (۲۰۲۰) ادامه یافت. او برای دانکرک نخستین بار نامزد اسکار بهترین کارگردانی شد؛ نولان برای اوپنهایمر (۲۰۲۳) این جایزه را برنده شد.
کارهای نولان همواره در فهرست‌هایی از بهترین فیلم‌های زمان خود قرار می‌گیرند. فیلم‌هایش آمیزه‌ای از دیدگاه متافیزیکی هستند و به مضامین معرفت‌شناسی، اگزیستانسیالیسم، اصول اخلاقی بشر، تفسیر زمان و سرشت انعطاف‌پذیر حافظه و هویت شخصی می‌پردازند.[] آثار او با تصاویر و مفاهیم برگرفته از ریاضیات، ساختار روایی نامتعارف، جلوه‌های ویژه حقیقی، مناظر صوتی تجربی، تصویربرداری با قطع بزرگ و چشم‌اندازهای ماتریالیستی تلفیق شده‌است.] او مشترکاً چند فیلم با همکاری برادرش، جاناتان نولان، نویسندگی کرده و با همسرش، اما توماس، کمپانی تولیدی سینکاپی فیلمز را اداره می‌کند.
کریستوفر ادوارد نولان در ۳۰ ژوئیهٔ ۱۹۷۰ در وست‌مینستر، لندن به دنیا آمد. پدرش، برندن، مجری تبلیغاتی اهل بریتانیا بود که به‌عنوان مدیر نوآوری کار می‌کرد. مادرش، کریستینا، مهماندار هواپیمای آمریکایی اهل اوانستون، ایلینوی بود که بعداً به‌عنوان معلم زبان انگلیسی مشغول به کار شد. او یک برادر بزرگتر به‌نام متیو و یک برادر کوچکتر به نام جاناتان دارد که او نیز فیلم‌ساز است. این سه در لندن بزرگ شدند و تابستان خود را در اوانستون سپری می‌کردند. نولان تابعیت بریتانیایی و آمریکایی دارد.
نولان در حالی که بزرگ می‌شد، اساساً تحت تأثیر آثار ریدلی اسکات و فیلم‌های علمی تخیلی ۲۰۰۱: ادیسه فضایی (۱۹۶۸) و جنگ ستارگان (۱۹۷۷) قرار گرفت.[ او فیلم دوم را بارها تماشا می‌کرد و به‌طور مفصل دربارهٔ ساخت آن تحقیق می‌کرد.[ نولان از هفت سالگی شروع به ساخت فیلم کرد، در حالی که دوربین سوپر ۸ پدرش را قرض می‌گرفت و با اکشن فیگور‌هایش فیلم‌های کوتاه ضبط می‌کرد.۲] این فیلم‌ها شامل تجلیل انیمیشنی استاپ موشن به جنگ ستارگان بود که جنگ‌های فضایی نامیده می‌شد. او برادرش جاناتان را به‌عنوان بازیگر انتخاب کرد و از «رس، آرد، جعبه‌های تخم‌مرغ و دستمال توالت» صحنه‌هایی درست کرد.[] عموی او که در ناسا برای ساخت سیستم‌های هدایت موشک‌های آپولو کار کرده بود، چند فیلم خام از پرتاب موشک برای او فرستاد.[ او از ۱۱ سالگی آرزو داشت که فیلم‌سازی حرفه‌ای باشد. بین سال‌های ۱۹۸۱ و ۱۹۸۳، نولان در بارو هیلز، (یک مدرسه پیش‌دانشگاهی کاتولیک در ویبریج، ساری) ثبت‌نام کرد.[ نولان در سال‌های نوجوانی به همراه آدرین و روکو بلیچ فیلم‌سازی را آغاز کرد. نولان و روکو به‌طور مشترک فیلم سورئال ۸ میلی‌متری تارانتلا (۱۹۸۹) را کارگردانی کردند که در ایمیج یونین (جدول اکران ویدئو و فیلم مستقل در پی‌بی‌اس) به نمایش درآمد.
نولان در کالج هایلیبری و امپریال سرویس (مدرسه‌ای مستقل در هرتفورد هیث، هرتفوردشر) تحصیل کرد و بعداً به کالج دانشگاهی لندن رفت و ادبیات انگلیسی را خواند. در حالی که از تحصیلات سینمایی سنتی صرف نظر کرد، او کسب «مدرک تحصیلی در چیزی که نامربوط است» را دنبال کرد.[دلیل انتخاب این دانشگاه، واحدهای مجهز فیلم‌سازی‌اش بود.[] او در دوران دانشجویی رئیس انجمن فیلم دانشگاه بود[] و با دوست‌دخترش اما توماس، فیلم‌های ۳۵میلی‌متر نمایش می‌داد و با پول آن در تابستان، فیلم‌های ۱۶میلی‌متر می‌ساخت
فیلم‌شناسی
تعقیب (۱۹۹۸)
یادگاری (۲۰۰۰)
بی‌خوابی (۲۰۰۲)
بتمن آغاز می‌کند (۲۰۰۵)
پرستیژ (۲۰۰۶)
شوالیهٔ تاریکی (۲۰۰۸)
تلقین (۲۰۱۰)
شوالیهٔ تاریکی برمی‌خیزد (۲۰۱۲)
میان‌ستاره‌ای (۲۰۱۴)
دانکرک (۲۰۱۷)
تنت (۲۰۲۰)
اوپنهایمر (۲۰۲۳)
