مولانا جلال الدین بلخی معروف به رومی در اشعار خود درباره ی زبان ترکی و احتمالا اصالت ترک خود چنین گفته :
---
مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۴۳۹ :
چه رومی چهرگان دارم چه ترکان نهان دارم
چه عیب است ار هلاوو (هلاگوخان) را نمی‌دانم نمی‌دانم
هلاوو را بپرس آخر از آن ترکان حیران کن
کز آن حیرت هلا او را نمی‌دانم نمی‌دانم
رها کن حرف هندو را ببین ترکان معنی را
من آن ترکم که هندو را نمی‌دانم نمی‌دانم
--
مولانا » دیوان شمس » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۱۱۸۶ :
بیگانه مگیرید مرا زین کویم
در کوی شما خانهٔ خود می‌جویم
دشمن نیم ارچند که دشمن رویم
اصلم ترک است اگرچه هندی گویم
--
مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۵۵۳ :
خمش کن کز ملامت او بدان ماند که می‌گوید
زبان تو نمی‌دانم که من ترکم تو هندویی
--
مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۴۷۸ :
ترک توی ز هندوان چهره ترک کم طلب
ز آنک نداد هند را صورت ترک ، تنگری ( تنگری نام خدای مردم ترک تبار یا همان تانری )
--
مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۳۰۹ :
گفتم: ز کجایی تو؟ تسخر زد و گفت: ای جان
نیمیم ز ترکستان نیمیم ز فرغانه = فرغانه منطقه ای در آسیای مرکزی قرار داشت.
--
مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۲۳۳ :
ای ترک ماه چهره چه گردد که صبح تو
آیی به حجره من و گویی که گل برو
تو ماه ترکی و من اگر ترک نیستم
دانم من این قدر که به ترکی است آب سو
---
منظور از اینکه سو به زبان ترکی میشود آب این است که شمس تبریزی مانند ماه مردم ترک زبان است و مولانا هم مثل سو هست که انعکاس ماه در آب را نشان میدهد.
