اختصاصی طرفداری | ماه گذشته در این یادداشت به طور ویژه به بررسی رویکرد سرمربیان و تیم‌های مختلف رقابت‌های لیگ برتر انگلیس، به عنوان بهترین و فنی‌ترین لیگ دنیا، در بازی بدون توپ پرداختم. در این یادداشت نیز قصد دارم همین موضوع را این بار در رقابت‌های لالیگا از لحاظ فنی بین تیم‌ها و سرمربیان مختلف بررسی کنم.
لالیگا طی سالیان اخیر با ورود سرمربیان جدید با ایده‌های مدرن، گام‌های مهم‌تری را رو به جلو برداشته و در این فصل نیز ما شاهد هستیم که ایده‌های فنی مدرنی در میان سرمربیان و تیم‌های حاضر دیده می‌شود. این موضوع را در میان تمامی بیست تیم و سرمربیان حاضر به طور مفصل با معرفی، مطالعه و تحلیل یک نقشه فنی بسیار مهم بررسی می‌کنم و از این خواهم گفت که ایده‌های فنی کدام تیم‌ها و سرمربیان در بازی بدون توپ به فوتبال مدرن نزدیک‌تر است و کدام تیم‌ها می‌توانند آینده روشنی را با ادامه این رویه مخصوص به خود داشته باشند.
ابتدا باید نقشه فنی مهمی را در زمینه مطالعه بازی بدون توپ معرفی کنم. نقشه‌ای تقریبا مشابه آن چیزی که ماه گذشته در خصوص لیگ برتر انگلیس به آن پرداختم. به نقشه فنی زیر دقت کنید که مربوط به تمامی بیست تیم حاضر در رقابت‌های لالیگا می‌شود (نقشه فنی از کمپانی مرجع StatsBomb استخراج گردیده است). این نقشه چه چیزی را نشان می‌دهد؟ این نقشه به ما می‌گوید که حریفان هر یک از تیم‌ها، چه مقدار از کنش‌های مختلف خود را همراه با توپ در مناطق مختلف زمین، زیر فشار و پرس تیم مورد نظر انجام داده‌اند (بر حسب درصد و نسبت به میانگین لیگ). جهت حمله هر تیم مطابق روال معمول نقشه‌های فنی مختلف به این سبک، از چپ به راست است. هر چه مناطق مختلف زمین به رنگ قرمز نزدیک‌تر باشد، به این معنی است که حریفان تیم مورد نظر در آن مناطق درصد بیشتری از کنش‌هایشان را تحت فشار آن تیم انجام داده‌اند و در نقطه مقابل هر چه رنگ مناطق مختلف به سیاه نزدیک‌تر باشد، به این معنی است که حریفان تیم مورد نظر کنش‌هایشان را تحت فشار کمتری توانسته‌اند انجام دهند (نسبت به میانگین لیگ) که این مساله کیفیت کنش‌های آن‌ها را افزایش می‌دهد.
به عنوان مثال به نقشه اول از بالا سمت چپ که مربوط به تیم آلمریا می‌شود، دقت کنید. جهت حمله آلمریا از چپ به راست نقشه است. به منطقه‌ای از یک سوم تهاجمی آلمریا دقت کنید که با دایره زرد رنگ مشخص کرده‌ام و به طور کامل به رنگ قرمز درآمده است. این مساله نشان دهنده چه چیزی است؟ اینکه حریفان آلمریا در این منطقه از یک سوم تدافعی خودی درصد بیشتری از کنش‌هایشان را تحت فشار آلمریا انجام داده‌اند. مسئله‌ای که نشان می‌دهد آلمریا در این منطقه از بالای زمین، فشار و پرسینگ خوبی را انجام داده که کار را برای حریفانش دشوار کرده است. این مسئله برای تمامی مناطق زمین استوار است. هر چه مناطق مختلف به رنگ قرمز نزدیک‌تر باشد، به معنی فشار بیشتر آلمریا روی حریفان در آن مناطق است و هر چه رنگ‌ها به سیاه متمایل شود، در نقطه مقابل نشان می دهد که آلمریا در آن مناطق فشار کمتری را بدون توپ به حریف صاحب توپ وارد کرده است.
حالا پس از تعریف و توضیح مفصل این نقشه فنی بسیار مهم، به تحلیل آن در میان تیم‌ها و سرمربیان مختلف در این فصل از رقابت‌های لالیگا می‌پردازم. مسئله‌ای که به خوبی می‌تواند رویکرد هر سرمربی و تیم را مشخص می کند و به ما نشان دهد که کدام تیم‌ها بدون توپ، فوتبال مدرن‌تری را بازی می‌کنند:
1 - کار را با بارسلونا و رئال مادرید آغاز می‌کنم. مسئله‌ای که مهم‌ترین بخش از لالیگا در هر بحث فنی و غیر فنی محسوب می‌شود. در خصوص بازی بدون توپ از لحاظ فنی، همان‌طور که در نقشه می‌بینیم، بارسلونا فوتبال مدرن‌تر و پویاتری را به نمایش می‌گذارد و این مدرنی و پویایی تقریبا به اندازه بهترین تیم‌های دنیا در این زمینه است. همان‌طور که می‌بینید تمامی نیمه زمین حریف در نقشه فنی بارسلونا به رنگ قرمز شدید درآمده که نشان می‌دهد بارسلونا از بالا همواره بدون توپ فشار زیادی را به حریفان وارد می‌کند. درصد بالایی (نسبت به میانگین لیگ) از کنش‌های حریفان بارسلونا در نیمه زمین خودشان، زیر فشار و پرسینگ بارسلونا انجام شده که این مساله کیفیت فنی تیم ژاوی را بدون توپ نمایان می‌کند. نکته مهم درباره باسلونا این است که این تیم نه تنها در نیمه زمین حریف بدون توپ بسیار پویا است، که در نیمه زمین خودش نیز این پویایی را حفظ می‌کند. همان‌طور که می‌بینیم، ژاوی از بازیکنانش خواسته که علاوه بر پرسینگ از بالای زمین، در نیمه زمین خودی نیز عرصه را بر تمامی حریفان تنگ کنند و خیلی زود نسبت به بازیابی مالکیت توپ اقدام کنند.
در نقطه مقابل اما کارلو آنچلوتی بدون توپ مطابق رویکرد همیشگی‌اش، اعتدال بیشتری را چاشنی کار کرده است. می‌بینیم که در بخش‌هایی از بالای زمین آن‌ها عرصه را بر حریفان تنگ کرده و فشار از بالا را انتخاب کرده‌اند اما در مجموع آن‌ها بدون توپ، رویکرد تهاجمی نداشته‌اند و به حریفان اجازه داده‌اند تا کنش‌های خود را همراه با توپ تحت فشار کمتری نسبت به میانگین لیگ انجام دهند. مسئله‌ای که البته در خصوص رویکرد فنی آنچلوتی مطابق انتظار است. سرمربی ایتالیایی معمولا بدون توپ همواره این رویکرد را داشته و هیچ‌گاه مانند امثال پپ گواردیولا، یورگن کلوپ و یا میکل آرتتا عمل نکرده است. این رویکرد معمول آنچلوتی است، رویکردی که البته در فوتبال مدرن محلی از اعراب ندارد و تقریبا هیچ سرمربی مدرنی وجود ندارد که این روزها به دنبال فشار شدید از بالای زمین و یک سوم تهاجمی نباشد. رئال با این حال همچنان زیر نظر آنچلوتی این رویکرد را ادامه می‌دهد و در این فصل نیز امیدوار است بتواند با توجه به توانایی‌های خاص سرمربی ایتالیایی در مسائل روحی - روانی و انگیزشی، در کنار رویکردهای بازی همراه با توپ، به موفقیت برسد.
2 - رئال سوسیداد همراه با سرمربی بسیار ارزشمند خود، ایمانول آلگواسیل، بهترین و مدرن‌ترین تیم لالیگا و احتمالا یکی از دو یا سه تیم برتر دنیا در بازی بدون توپ است. می‌بینیم که به شکل هیجان انگیزی تقریبا تمامی مناطق زمین این تیم به رنگ قرمز پررنگ درآمده و بازیکنان سوسیداد نه فقط در بالای زمین، که در تمامی نقاط زمین بدون توپ، تیمی تهاجمی و مدرن هستند. فصل گذشته نیز در این یادداشت اشاره مختصری به کیفیت فنی سوسیداد در بازی بدون توپ داشتم و می‌بینیم که آن‌ها این فصل نیز به این روند خود زیر نظر آلگواسیل ادامه داده‌اند. سوسیداد یکی از تماشایی‌ترین تیم‌های این فصل رقابت‌های اروپایی از لحاظ فنی است و نوید این را می‌دهد که آلگواسیل رفته رفته بتواند خودش را به عنوان یکی از فنی‌ترین سرمربیان در سطح اول فوتبال دنیا جا بیندازد و روانه یک تیم مهم و بزرگ شود.
3 - لاس پالماس و رایو وایکانو دو تیم دیگر لالیگا هستند که سرمربیانشان افکاری مدرن و رو به جلو در بازی بدون توپ دارند. می‌بینیم که چگونه این دو تیم نیز علاوه بر بالای زمین، تقریبا در تمامی نقاط دیگر زمین نیز بدون توپ رویکردی تهاجمی داشته‌اند. هر دو تیم نیز در نیمه بالایی جدول قرار دارند که نشان می‌دهد این رویکرد مدرن در نهایت می‌تواند باعث موفقیت نیز در سطح تیم‌هایی همچون لاس پالماس و رایو وایکانو شود. فرانسیسکو، سرمربی اسپانیایی رایو، در واقع ادامه دهنده راه آندونی ایرائولا در فصل گذشته بوده است. ایرائولا نیز رویکردی مدرن در بازی بدون توپ داشت و توانست این فرهنگ را در رایو جا بیندازد و حالا شاهد هستیم که فرانسیسکو نیز این رویکرد را ادامه می‌دهد.
لاس پالماس نیز با گارسیا پیمینتا، سرمربی اسپانیایی خود، به روند رو به رشدش ادامه می‌دهد. آن‌ها فصل گذشته زیر نظر پیمینتا به مقام دوم رقابت‌های سگوندا دیویژن دست پیدا کردند و به لالیگا صعود کردند و حالا با روندی درخشان به عنوان تیم تازه صعود کرده، رتبه هشتم را به خود اختصاص داده‌اند. پیمینتا در حال پایه‌ریزی یک فوتبال مدرن در لاس پالماس و همچنین در حال مطرح کردن خود به عنوان یکی از آینده‌دار‌ترین مربیان اسپانیایی است. پیمینتا که چه در دوران بازی و چه در دوران مربی‌گری دست پرورده مکتب لاماسیا در بارسلونا است، امیدوار است تا بتواند با ادامه این روند رو به رشد، روزی به نیمکت بارسلونا دست پیدا کند.
4 - خیرونا به عنوان صدرنشین رقابت‌های لالیگا یکی از مهم‌ترین اتفاقات فصل فوتبال اروپا را تا اینجا رقم زده است. میشل، سرمربی اسپانیایی خیرونا، به روند رو به رشد خود در این تیم ادامه می‌دهد. آن‌ها البته از لحاظ بازی بدون توپ، به اندازه بهترین تیم‌های لالیگا که به آن‌ها اشاره کردم تا اینجا عمل نکرده‌اند، اما با این حال عملکردی متوسط رو به بالا در این خصوص داشته‌اند. می‌بینیم که آن‌ها در نیمه زمین حریف و در سمت راست، بیش‌ترین فشار را به حریفان وارد کرده‌اند و تقریبا به اندازه رئال مادرید و حتی کمی بیشتر، در بازی بدون توپ فعال عمل کرده‌اند. میشل نیز یکی از سرمربیان مستعد اسپانیایی است که این امید می‌رود در ادامه بتواند راهی تیم‌های مهم‌تر و بزرگ‌تر شود.
5 - رئال بتیس، گرانادا، ختافه و سویا، دیگر تیم‌هایی هستند که تا اینجا از لحاظ بازی بدون توپ، متوسط و یا کمی بهتر از متوسط عمل کرده‌اند. رویکرد این تیم‌ها در بخش‌هایی از بالای زمین تهاجمی بوده و نشان می‌دهد که سرمربیانشان ایده‌های خوبی دارند. با این حال این تیم‌ها برای رسیدن به سطح بهترین تیم‌های لالیگا از حیث بازی بدون توپ هنوز جای کار فنی زیادی دارند.
6 - دیگو سیمئونه همچنان همان دیگو سیمئونه همیشگی است. می‌بینیم که اوضاع در اتلتی از لحاظ فنی حین بازی بدون توپ هیچ تغییری نکرده. اتلتیکو مادرید همچنان از غیر فعال‌ترین تیم‌های لالیگا و حتی دنیا در بازی بدون توپ است. می‌بینیم که تقریبا در همه جای زمین، بازیکنان این تیم فشار چندانی را به حریفان در جهت بازپس‌گیری توپ وارد نمی‌کنند (نسبت به میانگین لیگ). با این حال آن‌ها همچون همیشه مثال نقضی در فوتبال مدرن محسوب می‌شوند. اتلتی زیر نظر سیمئونه احتمالا تنها تیم بزرگ و مهمی است که در بازی بدون توپ تا این اندازه غیر فعال است و در عین حال همچنان به موفقیت و حضور در رتبه‌های بالای جدول ادامه می‌دهد. باید دید حرکت دیگو سیمئونه در خلاف جهت جریان آب تا کجا در فوتبال مدرن با موفقیت ادامه پیدا می‌کند. به نظر می‌رسد دست کم تا زمانی که او در اتلتی باقی بماند، به علت فرهنگ جنگجویانه و خاصی که طی سالیان طولانی در این باشگاه نهادینه کرده، همچنان به موفقیت خود بر خلاف ترند‌های فوتبال مدرن ادامه دهد.
7 - سلتاویگو ضعیف‌ترین تیم لالیگا در بازی بدون توپ است. می‌بینیم که تمامی نقاط زمین در نقشه مربوط به این تیم به رنگ سیاه مطلق درآمده که نشان می‌دهد بازیکنان این تیم عملا تلاشی برای بازپس‌گیری توپ انجام نمی‌دهند. تعجب هم نمی‌کنیم که ببینیم آن‌ها هم اکنون در رتبه هجدهم و منطقه سقوط قرار گرفته‌اند. برای تیمی با سابقه سلتاویگو که فوتبال‌های درخشانی را طی سالیان مختلف از خود نشان داده، چنین فوتبالی بسیار ناراحت کننده است.
8 - والنسیا دیگر تیم بزرگ لالیگاست که بدون توپ رویکرد مدرنی ندارد. می‌بینیم که آن‌ها فقط در نیمه زمین خودی اقدام به تلاش و فشار در جهت بازپس‌گیری توپ می‌کنند که همین مسئله این تیم را تبدیل به تیمی تدافعی کرده است. والنسیا برای اینکه بار دیگر به جمع قدرت‌های لالیگا برگردد، باید رو به یک سرمربی مستعد و مدرن بیاورد که بتواند فرهنگ بازی بدون توپ را در ابتدا در این تیم نهادینه کند. روبن باراخا بر خلاف دوران بازی‌اش، نتوانسته به عنوان یک سرمربی عملکرد موفقی داشته باشد و رزومه پرباری نیز به عنوان سرمربی نتوانسته طی 10 سال اخیر برای خود دست و پا کند.
همان‌طور که در ابتدای یادداشت اشاره کردم، لالیگا با ورود سرمربیان جدید و مدرن، در حال حرکات مهمی رو به جلو از لحاظ فنی است. می‌بینیم که کیفیت تیم‌ها در فصل جاری در بازی بدون توپ افزایش پیدا کرده و به استانداردهای بهترین لیگ دنیا، لیگ برتر انگلیس، کمی نزدیک‌تر شده است. با این حال همچنان راه دور و درازی باقی مانده و انتظار می رود مربیان مستعدی همچون آلگواسیل، فرانسیسکو، پیمینتا و میشل، پرچم‌دار ادامه این راه باشند.
