اختصاصی طرفداری | از بحث و جدل‌های قدیمی فوتبال است.
آیا یک مربی موفق، بدون ثروت هنگفت رؤسا و سرمایه‌ای که در اختیار او گذاشته شده، به موفقیت دست می‌یافت؟
شکی نیست، مطمئناً زمانی که رئیس شما از نوشتن چک‌های لبریز از صفر برای در اختیار گرفتن بهترین بازیکنان ابایی ندارد، تصاحب جام‌های نقره‌ای از جوایز رقابت‌های داخلی و اروپایی برای جلا بخشیدن به قفسه‌های موزه باشگاه، بسیار آسان‌تر است.
چندی پیش مرجع آماری ترنسفر مارکت، طرح گرافیکی جالبی را منتشر کرد. این گرافیک آمار ١٠ مربی برجسته امروزه دنیای فوتبال را در طول دوران فعالیت آنها و هزینه‌هایی که در نقل‌وانتقالات صرف کرده‌اند را نشان می‌دهد.
میزان پولی که سرمربیان فوتبال اروپا برای تقویت ترکیب تیم‌هایشان هزینه کرده‌اند
با توجه به سوال مطرح شده آغازین متن، شاید بتوان این نظریه را کمی بیشتر زیر ذره‌بین برد. تعجبی هم نیست، در دنیای امروز فوتبال از میلیارد مانند نقل و نبات استفاده می‌شود. دوران دیگری است، خاطرم هست زمانی که در ١٩٧٩ برایان کلاف به عنوان اولین مربی تاریخ در انگلستان یک میلیون پوند برای ترور فرانسیس که چندی پیش درگذشت، پرداخت کرد، همه حیران مانده بودیم.
حیرت انگیز هم بود. این بزرگ‌ترین قمار کلاف در دوران مربیگری او بود. نه تنها تروور فرانسیس اولین بازیکن یک میلیون پوندی بریتانیا بود، بلکه ناتینگهام فارست به عنوان باشگاهی متوسط لقمه ای بزرگ‌تر از دهانش برداشته بود و رکوردی در نقل و انتقالات به ثبت رسید.
جالب است بدانید کلاف در آن دوران قاطعانه ادعا کرد؛ فارست در واقع 999.999 پوند برای فرانسیس پرداخت کرده است، در حالی که کل مخارج و مالیات این قرارداد به این معنی بود که هزینه نهایی حدود 1.15 میلیون پوند است. فرانسیس بعدها اظهار کرد:
برایان با رسانه‌ها بسیار باهوش و زیرکانه برخورد می‌کرد. او به راحتی تیتر اول روزنامه‌ها را از آن خود می‌کرد و برایش اهمیتی هم نداشت آنچه می‌گوید کاملاً درست است یا خیر.
به هر حال، این طرح گرافیکی نشان می‌دهد پپ گواردیولا سرمربی منچسترسیتی در طول دوران مربیگری درخشان خود، حدود ١. ٧٥ میلیارد پوند برای خرید بازیکنان جدید خرج کرده است و این شامل دوران حضور او در بارسلونا و بایرن مونیخ نیز می‌شود.
ژوزه مورینیو، سرمربی کنونی رم، با مبلغ 1.6 میلیارد پوند، از گواردیولا عقب نمانده است، در حالی که کارلو آنچلوتی، سرمربی رئال مادرید، 1.45 میلیارد پوند در این بلبشوی بازار نقل و انتقالات دنیای امروز فوتبال هزینه کرده است.
در واقع، هشت نفر از ١٠ مربی، بیش از یک میلیارد پوند در هزینه‌های نقل و انتقالات در طول مدت زمان کاری خود به عنوان مربی پول باشگاه را خرج کرده اند. از خریدهای مناسب و عالی تا خریدهای بد با مبالغ هنگفت! این ارقام به‌طور حتم در پنجره نقل و انتقالات ژانویه و تابستان آینده بطور حتم تغییر خواهد کرد. با بررسی این اطلاعات و مقایسه ان با تعداد جام‌های بدست آمده می‌توان میزان پول پرداختی برای هر جام را محاسبه کرد. در اینجا تمام جام‌های کسب شده توسط هر مربی، جام‌هایی مانند جام خیریه انگلستان و سوپرکاپ اسپانیا نیز گنجانده شده است.
این سنجش حقیقتا از روی تفنن انجام شده است. در دورانی دیگر، ارزش و بها و اهمیت و موفقیت (هر چیزی) بر مبنای پول امری ناخوشایند به حساب می آمد. روزگاری بود که موفقیت و پول در یک کاسه قرار نمی گرفت. اما در عصر دیگری زندگی می کنیم و دنیای فوتبال و نسخه موفقیت در آن با چک های سرسام آور پیچیده شده است.
از این رو چنانچه اشاره کردم، چطور می شود توانایی و استعداد اسامی مربیان اشاره شده را با یکدیگر مقایسه کرد. اصلا چند جام در طول هر فصل در دسترس است تا بتوان معیار اصلی را در این راستا قرار داد. در ورزشی جمعی چون فوتبال عوامل و عناصر دیگر بسیاری در موفقیت یک تیم نقش بازی می کند. بسیاری از بزرگان صحنه مانند آرسن ونگر در دوران نوی فوتبال در اروپا دست خالی ماندند ولی ارج و قرب و جایگاه آن ها نزد دوستداران واقعی فوتبال محفوظ است.
امیرحسین صدر؛ ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۳، آمستردام
با پیشتاز گروه شروع می‌کنیم:
پپ گواردیولا
| مجموع هزینه |
تعداد جوایز |
قیمت هر جام |
| 1.75 میلیارد پوند |
37 جام |
47.3 میلیون پوند |
شک و شبهه ای وجود نداشت که کدام مربی در این فهرست بیشترین جام ها را کسب کرده است. گواردیولا با بارسلونا، بایرن مونیخ و اکنون منچسترسیتی که به تازگی سه گانه را به دست آورده، موفقیت های قابل توجهی داشته است. با این وصف، او دائما با مبالغ هنگفتی حمایت شده است. البته در بارسلونا، هسته اصلی تیم درخشان او آکادمی تیم، لاماسیا بود. در طول سه سال در بایرن مخارج تا حد زیادی متواضعانه بود. اما از زمانی که گواردیولا به سیتی تحت حمایت شیخ های ثروتمند ابوظبی پیوست، برای ساختن یک تیم فاتح و قدرتمند با 1.27 میلیارد پوند مورد حمایت قرار گرفت.
کاری که گواردیولا با قاطعیت کامل انجام داد، تسلط کامل سیتی در فصول اخیر در انگلیس و در صحنه محبوب ترین لیگ جهان است و متعاقب آن کسب لیگ قهرمانان اروپا بود. هدف اصلی او و شیخ های حامی او. با کسب جایزه نهایی سیتی به اوج پرواز کرد. همه این ٣٧ جوایز، تنها با قیمت ٤٧.٣ میلیون پوند بدست آمده است. همانطور که مشهود است و پس از این خواهیم دید، ارزش و بهای یکایک این جام ها رقم مناسب و خوبی را نشان می دهد.
ژوزه مورینیو
| مجموع هزینه |
تعداد جوایز |
قیمت هر جام |
| 1.6 میلیارد پوند |
26 جام |
61.2 میلیون پوند |
هر طور که نگاه کنید، هوادار یا مخالف او باشید تفاوتی ندارد، مورینیو دوره حرفه‌ای درخشانی در مربیگری برخوردار بوده و این روند شاید ادامه هم داشته باشد، اگرچه گواردیولا در چند سال اخیر به طور قطعی از او در شمارش جام‌ها پیشی گرفته است.
باشگاه‌هایی که آقای خاص "Special One" برای آنها کار کرده است، مبلغ ۱.۶ میلیارد پوند برای خریدهای بازیکنان جدید او صرف کرده اند. علی‌الخصوص در دوران رهبری چلسی، او از میلیاردها دلار رومن آبراموویچ بهره برداری بی نظیری کرد. این دو با یکدیگر کار کردند تا چلسی را به عنوان یک نیرو و قطب قدرتمند در لیگ برتر تبدیل کنند؛ موفق هم شدند.
دوران حضور او در منچستریونایتد بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ احتمالاً اسف بارترین دوران در کارنامه عالی اوست؛ هزینه‌های گزاف ۸۹ میلیون پوندی برای پل پوگبا، ۷۵ میلیون برای روملو لوکاکو و ۴۷ میلیون برای فرد برزیلی فاجعه آمیزتر از یک خرید نه چندان خوب بنظر می‌رسد. تقریباً تمامی قمارهای مورینیو با شیاطین سرخ با باخت بدی مواجه شد.
به هر شکل، مورینیو در اکثر باشگاه‌هایی که در آن حضور داشته موفقیت نسبی داشته و به ازای مبلغی بیش از ۶۰ میلیون پوند، یک جام دیگر به قفسه افتخارات باشگاه هایی که در ان حضور داشته، افزوده است.
کارلو آنچلوتی
| مجموع هزینه |
تعداد جوایز |
قیمت هر جام |
| 1.45 میلیارد پوند |
26 جام |
55.7 میلیون پوند |
این مربی موفق ایتالیایی در هر کجایی که پا گذاشته، به موفقیت های زیادی دست یافته است، در میلان، چلسی، بایرن مونیخ یا دو دوره حضور در رئال مادرید. آنچلوتی به همان اندازه متخصص تمام عیار در اروپا است. تو چهار بار لیگ قهرمانان، بالاترین جایزه اصلی در رقابت های اروپایی را برده است. دوران او با رئال، هزینه های گزافی را به همراه داشته است؛ در اولین حضور او می توان به گرت بیل و هامس رودریگز، سپس اورلین شوآمنی و جود بلینگام در این دوره اشاره کرد.
اگر چه درباره خرید ٥٠ میلیون پوندی فرناندو تورس در چلسی کمتر صحبت شود، منطقی تر است. تعداد جام های او مشابه مورینیو است، اما آمار آن]لوتی نشان می دهد ارزش پول صرف شده، بهای بیشتری داشته است.
ماسیمیلیانو الگری
| مجموع هزینه |
تعداد جوایز |
قیمت هر جام |
| 1.2 میلیارد پوند |
13 جام |
92.3 میلیون پوند |
با معیارهای امروز تعجب اور است؛ الگری هرگز خارج از ایتالیا مربیگری نکرده است! اما مطمئناً در آنجا موفق بوده است؛ یک اسکودتو با میلان و پنج اسکودتو با یوونتوس. یووه در فوتبال ایتالیا دارای قدرت مالی بالایی است، همین امر باعث شد تا کریستیانو رونالدو را با ١٠٥ میلیون پوند از رئال مادرید در سال ٢٠١٨ به خدمت بگیرد. بازیکنانی مانند گونزالو هیگواین و دوشان ولاهوویچ نیز ارزان نبودند و رقم ولخرجی ٩٢.٣ میلیون پوندی الگری را نسبتاً افزایش دادند.
دیگو سیمئونه
| مجموع هزینه |
تعداد جوایز |
قیمت هر جام |
| 1.04 میلیارد پوند |
10 جام |
104 میلیون پوند |
سیمئونه در طول ١٢ سال حضور در اتلتیکو مادرید، تمام تلاش خود را کرده است، هم و غم خود را گذاشته تا بینی و صورت دو تیم بزرگ اسپانیا را خونین و مالین کند و این به چند عنوان قهرمانی لالیگا و همچنین دو شکست غمبار در فینال لیگ قهرمانان اروپا در برابر همشهری خود، رئال انجامید. درد و رنج این دو شکست را هیچکس فراموش نکرد.
حتی برای رسیدن به مقصود خود و سری میان سرهای بارسا و رئال، اتلتیکو بیش از یک میلیارد پوند هزینه کرد. و در این بین ژائو فلیکس با قیمت ١١٣ میلیون پوند گرانترین آن محسوب می‌شود. نتیجه کار با فلیکس مستعد اما ناموفق، مانند دو شکست در لیگ قهرمانان مقابل رئال غمبار بود! این بدان معناست، سیمئونه در طول دوران مربیگری خود به ازای هر قطعه نقره بدست آمده، بیش از ١٠٠ میلیون پوند هزینه کرده است.
مانوئل پیگرینی
| مجموع هزینه |
تعداد جوایز |
قیمت هر جام |
| 103 میلیارد پوند |
11 جام |
93.7 میلیون پوند |
پیگرینی بیش از هر چیز به خاطر کسب دومین قهرمانی منچسترسیتی در لیگ برتر در سال ٢٠١٤ و همچنین دو قهرمانی لیگ کاپ شناخته می شود، اما او قبل از آن در آمریکای جنوبی جوایز زیادی به دست آورده بود. در این فهرست منتخب، او یکی دیگر از نفراتی است که بیش از یک میلیارد خرج کرده است.
مشهورترین و تاریخ سازترین انتقال آن زمان در تاریخ فوتبال شهره عام و خاص است. خرید کریستیانو رونالدو از یونایتد به رئال مادرید با مبلغ ٨٠ میلیون پوند در سال ٢٠٠٩، تنها چند هفته پس از انتصاب او به عنوان مربی، از تاریخی ترین خرید و فروش های تمامی تاریخ فوتبال و تاثیرات تاریخی آن همتایی ندارد. زمانیکه معنای ال کلاسیکو، ال کلاسیکو بود. دورانی که جهان فوتبال را خیره می کرد.
البته سیاست کهکشانی "Galactico" در برنابئو به این معنی است، تصمیمات خرید بازیکن و امضای قرارداد با روسای بالای سر مربی در دفاتر مدیران گرفته می شود و مربیان نقش زیادی ایفا نمی کنند. آش کشک خاله است و باید با آن کنار آمد. اما کریستیانو رونالدوی پرتغالی حقیقتا آش دهن سوزی بود، و در اوج خود، ارزوی هر مربی‌ای که می شناسید. برای پیگرینی این سیاست مناسب و دلخواهی نبود از این رو مدت زیادی در مادرید دوام نیاورد. این جمله به یاد ماندنی او را هرگز فراموش نکردم:
ارکستری با ١٠ گیتاریست خبره و بدون پیانیست، خوشایند نیست.
قیمت هر قطعه از جام های پلگرینی ٩٣.٧ میلیون پوند بود.
توماس توخل
| مجموع هزینه |
تعداد جوایز |
قیمت هر جام |
| 1.02 میلیارد پوند |
10 جام |
102 میلیون پوند |
توخل به عنوان یک مبتکر تاکتیکی خوب و جوان تا حد انتظار موفق بوده است، قهرمانی در لیگ قهرمانان اروپا با چلسی و دو قهرمانی لیگ در پاری سن ژرمن. بخش عظیمی از مبلغ یک میلیارد پوندی او به خرید معرکه کیلیان امباپه در سال ٢٠١٨ برای پاری سن ژرمن با قیمت ١٦٦ میلیون پوند بازمی گردد.
اما توخل سرمربی چلسی بود زمانی که آنها در سال ٢٠٢١، ٩٧.٥ میلیون پوند برای روملو لوکاکو پرداخت کردند! او هنوز در استمفورد بریج بود، زمانی که تاد بولی سال گذشته یک میلیارد پوند سرمایه گذاری خود را آغاز کرد. اکنون سرمربی بایرن مونیخ است و فقط ١٠٠ میلیون پوند برای کاپیتان تیم ملی انگلستان، هری کین خرج کرده است! بدون شک توخل مربی دست و دلباز و ولخرجی است و به ازای هر جایزه، ١٠٠ میلیون پوند را به قمار گذاشته است.
آنتونیو کونته
| مجموع هزینه |
تعداد جوایز |
قیمت هر جام |
| 1.01 میلیارد پوند |
9 جام |
112.2 میلیون پوند |
شاید با ننه من غریبم بازی در تاتنهام، کونته موفق به کسب هیچ جامی نشد ولی این سرمربی ایتالیایی سابقه برجسته ای دارد. او با یوونتوس، چلسی و اینترمیلان قهرمان لیگ شده است. او یکی دیگر از مردانی است که یک میلیارد پوند خرج کرده است. عمده این پول زمانی کبود که کنترل چلسی را در دست داشت، جایی که او با بازیکنانی مانند آلوارو موراتا، تیمو باکایوکو و میشی باتشوایی قرارداد امضا کرد.
اما گران ترین خرید او نامی آشنا است، بازیکن خوبی که گویی در هیچ تیمی چرخش نمی گردد. روملو لوکاکو در سال ٢٠١٨ با ٦٨ میلیون پوند از منچستریونایتد به اینتر رفت. البته دو سال بعد با سود قابل توجهی به چلسی فروخته شد. جام های کونته با بهای ۱۱۲ میلیون پوند برای یکایک آن چه بدست آورده بسیار گران قیمت بنظر می رسد.
مائوریسیو پوچتینو
| مجموع هزینه |
تعداد جوایز |
قیمت هر جام |
| 989 میلیون پوند |
3 جام |
329.7 میلیون پوند |
زمانی میلیون ابهتی داشت، دیگر نه! پوچتینو در نزدیکی‌های مرز میلیارد است!
خرج و دخلش با هم نمی‌خواند و این بهانه ای برای مضحکه او است، اما فراموش نکنید که پوچتینو قهرمان لیگ ۱، کوپا دو فرانس و سوپرکاپ فرانسه با پاری سن ژرمن شده است.
گرانترین خرید او در اسپرز در خط میانی بود. تانگوی اندومبله با قیمت ۵۵ میلیون به علاوه مخارج اضافی، اما تاثیر و موفقیت زیادی نداشت. در پاری سن ژرمن برای اشرف حکیمی، مدافع راست ۵۱.۳ میلیون پوند هزینه کرد. اما اگر بخواهیم مخارج او را بر روی یک نمودار ترسیم کنیم، سیر صعودی عظیم در پایان، نشان دهنده مبالغ هنگفتی است که پوچتینو با حمایت تاد بولی در تابستان امسال خرج کرده است.
مویسس کایسدو، با ۱۱۵ میلیون پوند، گرانترین است. مبالغ پرداختی برای رومئو لاویا، کریستوفر انکونکو (قراردادی که قبل از ورود پوچتینو برایش توافق شده بود) و کول پالمر نیز چشمگیر است. پوچتینو بدجوری نیاز به پیروزی و کسب جام در رقابت‌های مختلف دارد تا نسبت خیره کننده ۳۲۹.۷ میلیون پوندی خود را به ازای هر جام پایین بیاورد.
یورگن کلوپ
| مجموع هزینه |
تعداد جوایز |
قیمت هر جام |
| 971 میلیون پوند |
12 جام |
81 میلیون پوند |
همه می‌دانیم؛ یورگن کلوپ در آلمان با بوروسیا دورتموند موفق بود و این در لیورپول ادامه پیدا کرد، جایی که او ششمین لیگ قهرمانان اروپا را برای قرمزهای مرسی ساید به ارمغان آورد و به قحطی ۳۰ ساله قهرمانی لیگ پایان داد.
تمام خریدهای گران قیمت او در آنفیلد انجام شده است. با قدرت مالی کمتر و محدودتر، قرمزها در سال های اخیر تلاش کرده اند تا با منچسترسیتی همگام شوند. خرید بی نظیر ویرجیل فن دایک با ۷۵ میلیون پوند و سپس داروین نونیز با مبلغ ۶۴ میلیون پوند، گرانترین خریدهای او محسوب می شوند. در یک قدمی ۱ میلیارد پوندی در دوران مربیگری خود قرار دارد. رقم ۸۱ میلیون برای هرجام تعادل مناسبی را در برابر دیگر مربیان موفق نشان می دهد
به طور حتم حمایت مالی صاحبان باشگاه، زندگی یک مربی را آسوده‌تر می‌سازد. ولی معیار و ارزش‌گذاری مربیان، بازیکنان و در نهایت باشگاه‌ها بر پایه جوایز تصاحب شده، شایسته و منطقی نیست!
گواردیولا از برجسته ترین مربیان تاریخ به حساب می آید، بحثی نیست. اما پوچتینو با توجه به صرف مبالغ سرسام آور جایگاه مناسبی در این سیاهه ندارد، در حالی‌که مربی قهاری است، دستاوردش در ساوتهمپتون پیش از آنکه حتی قادر به تکلم انگلیسی باشد، قابل ستایش است.
چنانچه مثلاً بدون حمایت بی‌پایان مالی، کسی مانند "دزربی" در برایتون غوغا کرده و حتی مادرید به او چشم دوخته است، بی‌آنکه حتی جامی برای ارائه داشته باشد. هریک از مربیان اشاره شده و صدها نام دیگر جزئی از بافت گل‌های قالی زیبا و عظیمی هستند؛ هر چند کوچک، هر چند کم رنگ. نگاهم به آن گل‌های ریز و پر طراوت بهاری است، به ژابی آلونسو در لورکوزن که در آغاز راه است… چنانچه اشاره داشتم، این نوع آمار و ارقام فقط و فقط نوعی سرگرمی به‌شمار می‌رود و به هیچ وجه معیاری برای خوبی یا بدی، موفقیت یا عدم موفقیت نیست!
چطور می‌توان زحمات بیلسا در لیدز یونایتد و آن بازگشت تاریخی را نادیده گرفت، حتی اگر قهرمانی در چمپیونشیپ به‌حساب آید. شور و امیدی و باوری که کلوپ در آغاز کار با لیورپول در دل هواداران جوانه زد قیمتی ندارد، جایی که مرد آلمانی به حیطه شنکلی در رابطه با تماشاگران پا گذاشت. قهرمانی رانیری در لیگ برتر با لسترسیتی از زیباترین قصه‌های شیرین تاریخ معاصر فوتبال است و عظمت آن بیش از صدها جام است، جایی که غیرممکن، ممکن شد و نام او را در فولکلور فوتبال ابدی کرد.
در دیگر عرصه‌ها نیز حکایت مشابه‌ای جاری است. فیلم‌های شاهکاری که به کسب اسکار یا نخل یا شیر طلا نائل نشده‌اند. کتاب‌های معرکه‌ای که خواننده و فروش چندانی نداشته‌اند. آثار معرکه نقاشی که در زیرزمین‌ها خاک می‌خورند و آفرینندگان آنان خون! و آثار فوق‌العاده موسیقی که در کهکشان اینترنت صدای اصوات و سازها و آوازشان به گوش کسی نمی‌رسد. سراپاگوشم، برای اصوات و ملودی‌های ناشنیده!
و «نگاهم آنجاست»؛ به شاهکارهای نادیده، به کتاب‌های خوانده نشده، به آثار خاک خورده فراموش شده و گل‌های بهاری ریز و کم‌رنگ آن قالی که رنگ خواهند گرفت و رشد خواهند کرد، زیبا و زیباتر، بزرگ و بزرگ‌تر، پر عطر باطراوت و تازه!
فقط و فقط به قول سهراب خان؛ چشم‌ها را باید شست جور دیگر باید دید...
