دفاع در مقابل حمله، کنش در برابر واکنش، مالکیت توپ در مقابل عدم مالکیت. اینها کلیشه‌هایی هستند که عموماً بحث‌های طولانی را ایجاد می‌کنند، در حالی که می توان سبک های متضاد را همانند نور مقابل تاریکی متصور شد؛ در این یادداشت از تقابل نور و تاریکی من چیزی برایتان نخواهم گفت بلکه در میان تاریکی برای شما مردی را معرفی میکنم که جنون نباختن را با خود به یدک می کشد.
پارک اتوبوس
مقابل فوتبال زیبا که سال های نه چندان دور آن را با مالکیت توپ زینت می‌دادند، مردی با جنون نباختن سنت شکنی را آغاز کرد و آنرا با نامیدن پارک هواپیما به اوج خود رساند. با اینکه معتقدم به تعداد مربیان فوتبال روش های دفاعی در این صنعت می توان یافت، ولی روش های آقای خاص عصر جدیدی را رقم زد ؛ تاریخ را اگر بخوانید ۹ سال نباختن در بازهای خانگی را در کارنامه یک فرد می توانید بیابید.
او که هنگام هدایت چلسی تیم حریف (تاتنهام) را محکوم به پارک اتوبوس می کند؛ پس از شکست بارسلونا در نیمه نهایی لیگ قهرمانان سال 2010، استعاره خود را در کنفرانس مطبوعاتی به سطح دیگری رساند:
ما در بارسلونا برنده بازی شدیم، اما همه از برد بارسلونا صحبت می کنند و می گویند اتوبوس را مقابل دروازه پارک کرده ایم. در حالی که اتوبوس قرار ندادیم، بلکه هواپیما پارک کردیم و این کار را به دو دلیل انجام دادیم. اول اینکه ما فقط 10 بازیکن در اختیار داشتیم و دوم اینکه آن‌ها را 3-1 در سن سیرو بدون پارک کردن اتوبوس یا هواپیما شکست دادیم.
من از دوران دوم ژوزه مورینیو از چلسی داستان فنی خود را آغاز میکنم؛ در حالی که بنیتس قهرمانی اروپا را با چلسی به چنگ آورد، واقعیت های داخل و خارج از زمین چندان خوشایند بنظر نمی رسیدند. برای مثال جان تری 34 ساله دیگر باید نیمکت نشین می شد ، حتی کار به درگیری کاپیتان انگلیسی با مربی نیز کشیده شد؛ ولی با گذشت زمان آقای خاص همانند فرشته ای برای نجات جان تری و آبی پوشان پایتخت به لندن رسید.
مربی محبوب جان تری برگشته بود تا دوران جدیدی را رقم بزند، اما میراث رسیده از بنیتس برای آقای خاص او را چندان راضی نمی کرد. هنگام بررسی موشکافانه آمار چلسی، از ابتدا معلوم شد که در چلسی هافبک قدرتمندی همانند ژابی آلونسو یا ماکله له برای مورینیو وجود نداشت زیرا خصوصیات اوبی میکل در توزیع توپ و یک صفحه محافظ خواسته های فلسفه وارونه آقای خاص را برآورده نمی کرد؛ از طرفی چالوبا نیز چندان باتجربه بنظر نمیرسید و در نهایت اسین نیز پس از مصدومیت درخشش قبل را نداشت.
شکل سمت راست تعداد شوت های دریافتی چلسی زیر نظر رافائل را نشان می دهد، که از 462 شوت دقیقا 44 شوت در منطقه زون 14 به ثمر رسیده است
به قول آقای خاص فلسفه من با ابزارهایم شکل می گیرد. برای درک این جمله، تکه هایی از دیدار چلسی با اتلتیکو مادرید و لیورپول در یک فصل را با مرور می‌کنیم.
سیموئنه که در اصل یکی از تقلیدکنندگان و ستایشگران آقای خاص بحساب می آید در نیمه نهایی لیگ قهرمانان با تیم مردی روبرو می شد که چند سال قبل در تمرینات تیم اینتر او حاضر شد تا کسب تجربه کند؛ با این حال برنده سه گانه در ایتالیا، با چلسی پا به سن گذاشته اش در خط میانی بر خلاف اتلتیکو مادرید استحکام آنچنانی را نمی‌توانست احساس کند؛ بنابراین در دور رفت ژوزه در غیاب هازارد و نمانیا ماتیچ پرهیز از جنگ در میانه میدان با هافبک های اتلتیکو مادرید را به یک اصل تبدیل کرد.
بازیکنان چلسی و نحوه چیدمان آن‌ها در دیدار دور رفت.
دو تیم با انداختن توپ به میدان دیگری چندان بازی تماشاگر پسندی را به نمایش نگذاشتند، حتی چلسی تنها با 30 درصد مالکیت بازی را به اتمام رساند، با این حال تیم برتر میدان متعلق به آبی های لندنی بود که البته شاید تاریک و منفی بنظر برسد.
صرفا شاید زیبایی در جایی است که بدون تصاحب توپ تیم لندنی نود دقیقه با فشار روانی توانست در اسپانیا به دفاع بپردازد؛ در حالی که مدافعان کناری اتلتیکو مادرید افراد خلاقی برای نفوذ به مناطق مرکزی نبودند، بنابراین ارسال از جناحین اولویت تیم اسپانیایی شد که در آخر بازی با 43 سانتر بدون احتساب کرنر و ضربات ایستگاهی اتلتیکو مادرید هیچ گلی را نتوانست به ثمر برساند.
تغییر جایگاه میکل از خط هافبک به خط دفاعی همواره سیستم آبی پوشان را از 6-3-1 به 7-2-1 تغییر می داد.
مردی همچون میکل در لحظات معین جایگاه خود را با نشستن در عمق یا پیوستن به خط میانی تغییر می داد شگرد خاصی را به خط دفاعی چلسی اضافه می کرد که به موجب آن چلسی:
- چلسی به این شکل درگیری های فیزیکی میانه میدان را دور زده بود و اغلب هافبک های اتلتیکو مادرید نمی‌توانستند از میانه میدان جلوتر بیایند.
- نیم فضا ها برای حریف تقریبا غیرقابل دسترس بنظر می‌رسید و حریف برای استفاده از عرض زمین جهت سانتر های متعدد با مشکل بزرگی روبرو شده بود.
- ایجاد تراکم بازیکنان خودی در داخل محوطه جریمه نیز شانس چلسی برای پیروزی در دوئل های دفاعی را افزایش می داد.
بنابراین یک دفاع افراطی از دقایق نخست مقابل فینالیسیتی که رئال مادرید را نیز به زحمت انداخت توانست امیدهای چلسی را تا بازی برگشت زنده نگه دارد، اما بازی برگشت در لندن چلسی نتیجه را واگذار کرد اینجا. البته حذف آن‌ها با درخشش یک قهرمان بلژیکی سابق چلسی که در فصل بعد به لندن برگشت رقم خورد. اگر چه سیموئنه در یک فینالی جنجالی و نفس گیر نتیجه را به رئال مادرید واگذار کرد، ولی کورتوا توانست با رئال مادرید قهرمانی لیگ قهرمانان اروپا را تجربه کند.
ماجرا برای چلسی در لیگ برتر انگلیس با ظهور مردی به نام ماتیچ کاملا متفاوت رقم خورد بنظر می رسید؛ هافبک تهاجمی سابق بنفیکا بعنوان ماکله له جدید نام گرفت بطوریکه با آغاز هنرنمایی او در میانه میدان، چلسی با همان مدافعان کهن سال خود نیز بازی دیگری را به نمایش گذاشت.
آقای خاص غیرممکن بنظر می‌رسید مردی که توانست مقابل تاپ فور 16 امتیاز کسب کند مقابل لیورپول با دابل پیوت میکل و ماتیچ از دقیقه نخست پرسینگ را از یک سوم دفاعی لیورپول تا هنگامی که به گل برسد ادامه داد.
پس از ایجاد برتری نیمه دوم پیدا کردن کلید تاکتیکی آبی پوشان برای تیمی همچون لیورپول نیز آسان بنظر نمیرسید چرا که بازی دفاعی بالاتر از تاکتیک قدرت ذهنی می طلبد قدرتی که چلسی با آقای خاص آنرا در دوره اول نیز یدک می‌کشید.
ماتیچ ژانویه به ترکیب چلسی اضافه شد و بخاطر بازی در بنفیکا به ترکیب لیگ قهرمانان اروپا راهی نشد.
کوشتینیا بازیکن سابق آقای خاص راجب او می‌گوید:
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های ایده مورینیو که من نیز از آن حمایت میکنم، این بود که تیم رقیب باید خودش را تغییر دهد و شما باید هویت خود را حفظ کنید. البته او اطلاعات دقیقی در ابتدای هفته در مورد تیمی که با آن بازی داشتیم و به طور دقیق‌‌تر درباره بازیکنی که به منطقه بازی ما نزدیک‌تر بود، به ما ارائه می‌داد. سبک بازی آن بازیکن چطور است؟ آیا کارت‌های زیادی می‌گیرد؟ چه حرکاتی انجام می‌دهد؟ این مفاهیم در آن زمان برای خیلی از ما جدید، اما بسیار مفید بود و این به آن معنا بود که ما برای هر دیداری خیلی آماده‌تر بودیم.
اصول آقای خاص متضاد با بزرگانی همچون ساکی نیست، بلکه همانند مربی صاحب سبک ایتالیایی او تاکید می کند چگونه می توانیم حریف را کنترل کنیم و چگونه می توانیم فضا های مهم را از آن خود کنیم ؛ در این بین جنون نباختن مربی پرتغالی اهمیتی به بزرگی تیم یا بازیکنان نمی دهد که شاید برای بسیاری از هواداران خوشایند بنظر نمی رسد.
میراث رو به انقراض
مردی که ماکله له خود را در چلسی پیدا کرده بود هدایت منچستریونایتد را در فصل 2017/2016 بر عهده گرفت؛ بار دیگر قصه تکراری و نبود یک هافبک دفاعی برای منچستریونایتد سیستم مرد پرتغالی را دست خوش تغییر کرد بطوریکه در دیدار با لیورپول آقای خاص با سیستم 1-3-7 و استفاده از فلینی در خط هافبک لیورپول کلوپ را ناکام گذاشت.
مایکل کریک در پایان فصل جاری، کفش هایش را خواهد آویخت.
تحلیلگر پیش فصل منچستریونایتد با نگاهی به داده های Stats Bomb قبل از آغاز فصل 2017/2018 طی مقاله ای ادعا می کند که کریک بعنوان یک تکه سنگ مقابل خط دفاعی نمی تواند نقش موثری را ایفا کند، عدم تحرک مناسب او هررا را به زحمت انداخته است. هر چند هافبک اسپانیایی فصل خود را به بهترین شکل ممکن تمام کرد، ولی وجود میانه میدان به تقویت نیاز دارد.
یک هافبک دفاعی و چه کسی بهتر از یار قدیمی که تجربه لیگ برتر انگلیس را با خود یدک می کشید؛ با خریدن ماتیچ از چلسی و جلوگیری از انتقال لوکاکو به چلسی بنظر می رسید که جنگ روانی آقای خاص با کونته در تابستان نیز ادامه دارد، اما اینبار در بازار نقل و انتقالات جوکر معروف کار بزرگی را انجام داد. بحران مصدومیت در چلسی خصوصا در خط هافبک باعث شد تا سال بعد آنتونیو کونته با یک دردسر بزرگ مواجه شود؛ به خبری که از دیلی میرور منتشر شد توجه کنید:
آنتونیو کونته در چلسی با بحران هافبک روبه‌رو شده است. بعد از مصدومیت طولانی مدت انگولو کانته که در تیم ملی فرانسه مصدوم شد، درینک واتر بازیکن جدیدی این تیم لندنی نیز در تمرینات مصدوم نشد تا هنوز نتواند اولین بازی رسمی خود را با چلسی انجام دهد. بدبیاری‌های چلسی ادامه یافت و تیمو باکایوکو در بازی رم نیز به فهرست مصدومان چلسی اضافه شد تا کونته با یک چالش جدی برای انتخاب ۱۱ بازیکن اصلی مواجه شود. در بازی با رم در لیگ قهرمانان، داوید لوئیز که مدافع میانی است، در پست هافبک به بازی گرفته شد و به احتمال زیاد در دیدار این هفته چلسی و واتفورد نیز بار دیگر این بازیکن در پست غیرتخصصی خود به میدان خواهد رفت. در این بین معلوم نیست چرا چلسی حاضر به فروش نمانیا ماتیچ به تیم رقیب یعنی مچستریونایتد و کونته فکری به حال تقویت تیمش در خط هافبک نداشت.
فعالیت های دفاعی چلسی در سال 2017/2016 بعنوان قهرمان لیگ نشان می‌دهد آن‌ها خط دفاعی و خط هافبک خوبی برای عدم عبور حریفان داشتند در حالی که در فصل 2017/2018 با تغییر جایگاه لوئیز دیگر خبری از استحکام در خط دفاعی و میانی وجود نداشت
توجه داشته باشید هر چقدر سمت چپ تصویر سیاه تر و سمت راست قرمز تر باشد، یعنی تیم شما با اعمال فشار توانسته است فعالیت های دفاعی را دور تر از دروازه اعمال کند و کار برای نفوذ به میدان تیم مدنظر سخت است؛ در حالی که کونته با خط میانی کانته و ماتیچ یکی از فوق العاده ترین خط میانی های لیگ انگلیس را یدک می کشید و کار برای خط دفاعی آسان نیز شده بود، اما فصل 2017/2018 با تمایل همکاری هافبک صربستانی با مورینیو باعث جدایی او از جمع آبی پوشان شد.
اصول آقای خاص مخالف با مربیان بزرگ همچون ساکی نیست، بلکه همانند مربی ایتالیایی او تلاش می کند تا به تیم های خود بیاموزد چگونه فضا را کنترل کنند و چگونه حریف را نیز کنترل کنند.
الماسی از گذشته [ماتیچ ]
مایکل کاکس، تاکتیک نویس مشهور دنیای فوتبال، نمانیا ماتیچ را به عنوان یک بازیکن پست 6 در جمع بازیکنان موسوم به «All-rounder» در این پست قرار می دهد. یعنی بازیکنانی که می توانند در هر 3 نقش این پست به میدان روند. رزومه فنی ماتیچ بعنوان هافبک تهاجمی سابق بنفیکا و هافبک میانی کونته و هافبک دفاعی آقای خاص مهر تاییدی را به نوشته های مایکل می زند.
گرگ جانسون، تاکتیک نویس معروف، ماتیچ را در نقش «Holding midfielder» در سیستم 3-3-4 بازیکن موفقی قلمداد می کند. جایی که او می تواند در جلوی 4 مدافع یونایتد قرار گیرد و جلو تر از او پوگبا و هررا با آزادی عمل بیشتری رو به جلو حرکت کنند. علی الخصوص پوگبا که فصل گذشته بارها از ضرورت آزادسازی اش در خط میانی یونایتد صحبت کرده بودم.
داستان آقای خاص با ماتیچ در چلسی با زوج ماتیچ کنار میکل و داوید لوئیز شروع شد سپس در فصلی که موفق به کسب قهرمانی شدند ، فابرگاس بعنوان زوج هجومی کنار ماتیچ صربستانی در دابل پیوت نقش آفرینی کرد، اما در منچستریونایتد با وجود ویروس فرانسوی گفته های جانسون بیشتر دیده شد.
نمونه ای از عدم تطبیق زوج ماتیچ و پوگبا در بازی آرسنال و منچستر یونایتد.
دخیا با 16 سیو موفق آرسنال را ناکام گذاشت ولی خط هافبک و مدافعان میانی باعث به خطر انداختن دروازه بان اسپانیایی بودند، بنابراین آقای خاصی که خواستار جذب مدافع میانی و خروج پوگبا بخاطر عدم شرکت در کار دفاعی ( برخلاف تیم ملی ) شده بود توانست مقابل تاپ سیکس موفقیت های بزرگی را کسب کند هر چند جنون نباختن او را با اتوبوس یاد می کنند، اما نتایج کسب شده منچستریونایتد پس از هزینه های گزاف در خط دفاعی و هافبک نشان دهنده حقایق پنهان زیادی است.
دیدار تاتنهام _ رم ؛ ماتیچ با اضافه شدن به خط دفاعی به ایبانز و اسپیناتزولا اجازه می دهد تا راحت تر از عرض زمین دفاع کنند.
ماتیچ با پرسینگ همزمان چهار بازیکن چلسی با خونسردی هر چه تمام توپ را به جیمز می رساند.
میراث آقای خاص مردی است که به زیبایی و با زمان بندی دقیق می داند چه زمانی چگونه عمل کند، در تصویر دوم ماتیچ زمانی به سمت ناحیه قرمز گام بر می‌دارد که مگوایر صاحب توپ می شود و فضا همچنان برای خارج شدن تیم از پرسینگ هست؛ در حالی که مشابه چنین صحنه ای فرد مقابل پرسینگ تیم لسترسیتی باعث هدیه دادن توپ به بازیکنان حریف شد.
بازی فصل قبل منچستریونایتد فرد در صحنه مشابه ماتیچ با احاطه سه بازیکن چلسی براحتی توپ را از دست می دهد.
Turnovers_ پارامتری برای سنجش چرخش توپ که در بخش مالکیتی حرف اول را می زند.
Pressure_ پارامتری که نشان می دهد بازیکن در طول نود دقیقه چند بار حریف را تحت فشار قرار می دهد.
Pressure regains_ پارامتری که به بررسی فشارهای وارد شده تنها در مدت پنج ثانیه می‌پردازد.
ماتیچ در سن 31 سالگی با اینکه از نظر آماری مشابه دکلان رایس در فصل 2019/2020 است، تنها 12 بازی فرصت بازی پیدا کرد که به شدت از نظر قطع توپ و تکل زنی افت فاحشی را نسبت به دوران چلسی و حتی حضور آقای خاص در منچستریونایتد تجربه کرد.
Counter attack shots_ شوت های دریافتی تاتنهام هنگام ضد حملات زیر نظر آقای خاص و پوچتینو حقیقتی جز خلا هافبک دفاعی در این تیم را مشخص نمی کرد.
بنظر شما آیا مورینیو مرد مناسبی را توانست برای هافبک دفاعی تاتنهام انتخاب کند یا خیر؟ پاسخ این سوال حداقل راجب جانشین ماتیچ در منچستریونایتد منفی است.
پایان این قسمت از یادداشت را با تکه ای مصاحبه آقای خاص پس از دیدار منچستریونایتد مقابل سویا پایان می دهم.
می دانید چند بازیکن یونایتد، فصل گذشته تیم را ترک کردند؟ ببینید آن ها کجا بازی می کنند، چگونه بازی می کنند و آیا اصلا بازی می کنند. این یعنی میراث فوتبال و روزی که من از تیم بروم، مربی بعدی منچستریونایتد بازیکنانی همچون لوکاکو، ماتیچ و دخیا خواهد داشت که از چندین سال قبل در تیم بوده اند.
منبع: Stats Bomb, Sky Sports, Ultimouomo
