باشگاههای استقلال و پرسپولیس که حدود یک دهه برای خصوصی‌سازی آنها تلاش شد، در نهایت 10 درصد سهام‌شان در زمستان سال گذشته از طریق فرابورس واگذار شد. طبق اعلام سازمان خصوصی‌سازی در این مرحله مبلغ 350 میلیارد تومان منابع برای باشگاه پرسپولیس و 359 میلیارد تومان برای باشگاه استقلال از محل پذیره‌نویسی و سلب حق تقدم به عمل آمد. بعد از این عرضه تصمیم گرفته شد بقیه سهام دو باشگاه بزرگ پایتخت به صورت بلوکی واگذار شود.
به گزارش طرفداری و به نقل از تسنیم، صبح روز گذشته (دوشنبه) «آگهی واگذاری بلوک 51 درصدی باشگاه پرسپولیس» از سوی سازمان خصوصی‌سازی منتشر و امروز اعلام شد که این اتفاق 7 اسفند رخ میدهد. این موضوع نشان میدهد که 51 درصد سهام این باشگاه پرهوادار قرار است به صورت یکجا به فروش برسد و احتمالاً یک شرکت خصوصی یا شبه خصوصی مالکیت 51 درصد سهام باشگاه را برعهده خواهد گرفت. این یعنی سهام کنترلی که نقش مدیریتی را در این باشگاه ایفا می‌کند به یک شخصیت حقوقی واگذار خواهد شد.
51 درصد سهام پرسپولیس به زبان ساده
طبق آگهی سازمان خصوصی‌سازی 51 درصد سهام باشگاه پرسپولیس که 5 میلیارد و 362 میلیون و 657 هزار و 650 سهم این باشگاه را شامل می‌شود، به ارزش کل پایه 27 هزار و 381 میلیارد و 729 میلیون و 960 هزار و 900 ریال (2738 میلیارد تومان) به صورت بلوکی عرضه خواهد شد. 20 درصد این مبلغ باید نقد و مابقی باید در اقساط 6 ساله (با فاصله هر قسط 6 ماه و مدت تنفس یک ساله) پرداخت شود.
با یک حساب سرانگشتی میتوان گفت که خریدار 51 درصد سهام پرسپولیس باید در ابتدا 540 میلیارد تومان هزینه کند و بعد از یک سال، هر 6 ماه (تا 6 سال آینده)، قسط 180 میلیارد تومانی را بپردازد. به عبارتی هر ماه قسط خرید 51 درصد سهام باشگاه پرسپولیس حدود 30 میلیارد تومان برای خریدار سهام آب خواهد خورد، یعنی سالی 360 میلیارد تومان. این رقم‌ها بدون در نظر گرفتن سودی است که معمولاً در عرضه سهام‌های اقساطی در نظر گرفته و منجر به بالارفتن رقم اقساط می‌شود.
باتوجه به هزینه‌های سرسام‌آور تیمداری در ایران و مخصوصاً برای تیم‌هایی که با هدف قهرمانی و حضور در لیگ قهرمانان آسیا بسته می‌شوند و البته میزان هزینه‌کرد این دست باشگاه‌ها در فصل جاری، میتوان گفت باشگاهی مثل پرسپولیس برای یک سال به حدود 500 میلیارد تومان پول نیاز دارد. این درحالی است که با وجود اقساط 360 میلیارد تومانی در سال (بدون درنظر گرفتن سود) اداره یک سال باشگاه پرسپولیس برای خریدار جدید، چیزی بیشتر از 800 میلیارد تومان آب خواهد خورد.
شرکت‌های خصوصی به میدان می‌آیند؟
این در حالی است که باشگاههای ایران از بسیاری از منابع درآمد‌زایی‌شان چون بلیت‌فروشی، حق پخش تلویزیونی، تبلیغات محیطی و غیره محروم هستند. کل درآمد‌زایی باشگاههای ایرانی در این شرایط به قرارداد‌های اسپانسری برمی‌گردد که آن هم چندان جوابگوی سیل هزینه‌های تیم نخواهد بود. از سوی دیگر بخشی که حاضر است این مبالغ سنگین را برای خرید سهام باشگاه پرسپولیس هزینه کند، به دنبال سود سرشار از این سرمایه‌گذاری کلان خواهد بود که با وجود شرایط کنونی فوتبال ایران خیلی بعید به نظر می‌رسد. به طور واضح‌تر یعنی بخش خصوصی‌ای که سالیانه قصد دارد حدود 800 میلیارد تومان هزینه کند، مطمئناً با این سرمایه‌گذاری به دنبال درآمد سالانه هزار یا هزار و پانصد میلیارد تومانی یا بیشتر خواهد بود که با شرایط فعلی فوتبال ایران بیشتر شبیه به یک شوخی است.
سنگ دیگری که جلوی پای یک شرکت تمام خصوصی برای خرید سهام باشگاههای استقلال و پرسپولیس وجود دارد این است که خرید 51 درصد سهام این باشگاه‌ها و مدیریت در آنها نیاز به شرایطی خاص دارد که طبیعتاً مشمول هر شرکتی نخواهد شد. حسین قربان‌زاده رئیس سازمان خصوصی‌سازی به این نکته اشاره و اعلام کرده است: «برای عرضه بلوکی سهام قاعدتاً باید اهلیت و صلاحیت خریداران را بسنجیم، زیرا این مسئله بسیار مهم است. صلاحیت‌های شخصیت‌های حقوقی توسط کارگروه پایش اهلیت در سازمان خصوصی‌سازی بررسی می‌شود و بعد از آن مزایده بلوک سهام انجام خواهد شد».
با این وضعیت میتوان گفت بعید است که یک بخش مستقل با این شرایط بتواند از پس اداره باشگاه پرسپولیس بربیاید و یا حتی بعید است برای خرید سهام 51 درصدی این باشگاه پا پیش بگذارد. بنابراین، پای شرکت‌های شبیه دولتی یا به اصلاح خصولتی به میان می‌آید. شرکت‌های بزرگی که در حوزه صنعت، پتروشیمی یا مخابرات و غیره فعالیت می‌کنند و زمانی مانند همین استقلال و پرسپولیس به عنوان شرکت‌های دولتی معرفی می‌شدند ولی بخشی از سهام آنها واگذار شده است.
هر سهمِ پایه بلوکی دو برابر بازار روز!
در این مرحله فروش هر سهم با قیمت پایه 5106 ریال در نظر گرفته شده است، آن هم در حالی که هر سهم این باشگاه در حال حاضر 2500 ریال در فرابورس معامله می‌شود، یعنی در سهام بلوکی تقریباً قیمت هر سهم دو برابر بازار کنونی عرضه خواهد شد. مبنای این قیمت گذاری هم مشخص نیست. در شرایطی که استقلال و پرسپولیس زیان‌ده هستند و سهم‌شان در بورس سقوط کرده باید پرسید که دلیل اعلام این رقم چه بوده است؟ استدلال و منطق اعلام این عدد چه بوده است؟
خوب و بدِ واگذاری بلوکی
فروش بلوکی سهام باشگاههای استقلال و پرسولیس می‌تواند تبعات مثبت و منفی را در پی داشته باشد. از یک طرف فروش بلوکی و کلی سهام می‌تواند یک مدیریت واحد را بالای سر آن مجموعه قرار دهد که برای آینده برنامه‌ریزی صحیح‌تری داشته باشد. ان درحالی است که در عرضه تک تک یا خرده سهام باشگاه نمی‌توان پیش‌بینی درستی داشت که باشگاه بالاخره مشخص است توسط چه کسی و با چه رویکردی اداره شود. هر چند در این شرایط نیز دو سهم از هیئت مدیره در اختیار دولت است و می‌تواند تأثیرگذار باشد.
از سوی دیگر با توجه به اینکه بعید به نظر می‌رسد یک شرکت تماماً خصوصی بتواند برای خرید 51 درصد سهام یک باشگاه بزرگ مثل پرسپولیس اقدام کند و اگر اقدام نیز کند، با وجود شرایط سختی که در بالا گفته شد، بعید است بتواند این باشگاه را به سرمنزل مقصود برساند، احتمال زیاد کار به یک شرکت نیمه دولتی سپرده می‌شود و این یعنی اداره باشگاه از وزارت ورزش گرفته و مستقیم یا غیر مستقیم به بخش دولتی دیگری یا وزارتخانه دیگری محول خواهد شد؛ بازهم احتمالاً این باشگاه‌ها با هزینه‌های دولتی اداره می‌شوند و آش همان آش و کاسه همان کاسه. در واقع با این شرایط در روی همان پاشنه خواهد چرخید چرا که همچنان خبری از تصویب قانون نظام باشگاهداری نیست و شرایط مناسبی برای ورود بخش خصوصی وجود ندارد.
