پیش از شروع مطلب، ذکر این نکته ضروری است که این مطلب، فقط از جنبه ورزشی به موضوع نگاه میکند.
طرفداری | دومین جام جهانی که در آسیا برگزار شد، برای تیمهای آسیایی فوقالعاده بود. تیمهای استرالیا، ژاپن و کره جنوبی کار بزرگی کردند و توانستند از گروههایی سخت به مرحله یکهشتم نهایی جام جهانی 2022 برسند. این برای اولین بار در تاریخ است که سه تیم آسیایی، 16 تیم برتر جام جهانی را تشکیل میدهند. این در حالی است که پیش از شروع جام، خیلیها فکر میکردند که ژاپن در گروه مرگ حذف خواهد شد، استرالیای بیستاره در گروهش آخر میشود و کره جنوبی هم مشخصا مقابل قدرتهایی چون پرتغال و اروگوئه حرفی برای گفتن نخواهد داشت. از سوی دیگر این انتظار وجود داشت که ایران با توجه به قرارگیری در یکی از سادهترین گروههای جام، بتواند برای اولین بار به جام جهانی 2022 برسد.
در جام جهانی 2014، ایران با کارلوس کی روش در حد بضاعتش کار کرد و در دو بازی ابتدایی مقابل نیجریه و آرژانتین، با توجه به بضاعتش به دفاع مطلق پرداخت که همین نتیجه به نسبت برای هواداران راضی کننده بود. در جام جهانی 2018 هم با توجه به حضور در گروه مرگ، تیم کی روش با کسب یک برد هرچند با بخت و اقبال، عملکرد قابل قبولی داشت. این تیم حتی در ثانیههای پایانی بازی با پرتغال، میتوانست به عنوان صدرنشین به یکهشتم نهایی برسد اما مهدی طارمی به راحتی موقعیت را هدر داد تا هواداران ایران در آن روزها حسرتی توامان با حس رضایت را تجربه کنند.
در جام جهانی 2022، تیم کی روش یک شکست تمامعیار را تجربه کرد. ایران با آمار منفی پیرترین تیم جام، تورنمنت را شروع کرد و همان ابتدای کار، شکستی فاجعهبار را مقابل انگلیس تجربه کرد. توجیهها برای باخت 6-2 این بود که خب، این تیم دو گل به انگلیس زد و انگلیس هم در طول مقدماتی جام جهانی در قاره اروپا کلا سه گل خورده بود؛ ضمن اینکه نیمه دوم بازی را هم 3-2 باختند. درآوردن نکات مثبت از باختی تحقیرآمیز واقعا هنر میخواهد! خود کی روش هم از این قاعده مستثنی نبود و با پررویی خاص خودش گفت ما از اول هم روی این بازی حساب نمیکردیم و بازی با انگلیس برای ما حکم تمرین داشت. او در ادامه برای توجیه رویکرد بزدلانه خودش، هواداران را مقصر باخت تیمش خواند.
برد 2-0 مقابل ولز، خلاف آنچیزی که بازتاب یافته واقعا یک شاهکار نبود. ولز تیمی است که به گفته سرمربیاش، راب پیج، نیمی از بازیکنانش در باشگاههای خودشان یار ثابت نیستند. نمونهاش آرون رمزی که به خاطر مصدومیتها و ناآمادگی چند باری برای سلامتی در فصل فوتبال بازی میکند و گرت بیل که وضعیتش مشخص است؛ کسی که رویکردش تمرکز روی گلف و فوتبال بازی کردن تفریحی در لسآنجلس است. بردن تیم درجه سه ولز که با خوششانسی و پیروزی مقابل تیمی جنگزده به جام جهانی رسید، شقالقمر نبود بلکه حداقل چیزی بود که کی روش پرادعا باید به آن میرسید. واکنشهای بازیکنان ایران بعد از این برد هم در نوع خودش دیدنی و عجیب بود؛ پرتاب کی روش روی دستها گویی که انگار قهرمان جهان شده!
بازی با آمریکا هم اوج نمایش روحیه بازنده کارلوس کی روش بود؛ او که میدانست آمریکا برای برد به بازی میآید، بازهم رویکردی تدافعی در پیش گرفت و چینش دفاعی «لوبلاک» را برگزید. کی روش در مسابقهای که برایش حکم مرگ و زندگی داشت، بازهم ریسکی کرد که نتیجهاش مشخص بود. تیمی که با رویکرد گل نخوردن به زمین برود و گل بخورد، شانس چندانی برای برگرداندن نتیجه ندارد و تجربه ثابت کرده محکوم به شکست است. یورگن کلینزمان که گفته بود رفتن روی اعصاب داور یکی از تکنیکهای بازیکنان ایرانی است، با انتقادات زیادی از جمله شخص کی روش مواجه شد اما حرف او خیلی هم بیراه نبود؛ مهدی طارمی در ثانیههای پایانی بازی التماس میکرد تا داور برخوردی که پنالتی نبود را پنالتی بگیرد.
بازهم برگشتیم به جمله کلیشهای و تکراری «چیزی از ارزشهای تیم کم نمیشود» اما از آن سو دیدیم که استرالیا، ژاپن و کره جنوبی چه کار کردند. ژاپن با وجود ارائه فوتبالی کاملا دفاعی، راه ضدحمله زدن را بلد بود و مقابل آلمان و اسپانیا، دو تیم قدرتمند جام جهانی پیروز شد. ژاپن در دو بازی با آلمان و اسپانیا، کمترین میزان مالکیت تاریخ جام جهانی به عنوان یک تیم برنده را داشت؛ این نشان میدهد خلاف رویکرد کی روش در هر سه جام جهانی، هاجیمه موریاسو راه حمله کردن را به شاگردانش یاد داده بود. کره جنوبی با وجود رقابتی پایاپای مقابل غنا و کره جنوبی، در آخرین بازیاش همه تلاشش را به کار گرفت و پرتغال، یکی از مدعیان اصلی جام جهانی 2022 را شکست داد. استرالیا هم با وجود باخت سنگین به فرانسه، روحیهاش را نباخت و دو برد اقتصادی مقابل دانمارک و تونس کسب کرد تا خلاف پیشبینی خیلی از تیمها و با وجود داشتن نسلی بیستاره از گروهش صعود کند.
ژاپن با بردن آلمان و اسپانیا برای دومین دوره متوالی و این بار به عنوان صدرنشین به یکهشتم نهایی رسید، کره جنوبی با شکست دادن پرتغال سومین صعودش به مرحله حذفی جام جهانی را جشن گرفت و استرالیا دومین حضورش در این مرحله از مسابقات را تجربه میکند. عربستان سعودی هم با وجود حذف شدنش، آرژانتین را شکست داد و نمایشهایی فراتر از انتظار ارائه کرد. آنوقت دلخوشی هواداران فوتبال ایران، قرارگیری در رتبه اول رنکینگ کذایی فیفا و باخت آبرومندانه به آرژانتین و اسپانیا و تساوی با پرتغال است. دلخوشی جدیدتر هم اینکه در این جام جهانی، ایران بالاتر از دانمارک و ولز قرار میگیرد. سقف آرزوهای ما، کف خاطرات آنهاست؛ ایران تیم اول آسیا نیست. فوتبال ایران برای پیشرفت و رقابت با بهترینهای آسیا، نیازمند اصلاحاتی گسترده است، از جمله تفکر حرفهای. اگرچه پیشبینی میشود کارلوس کی روش به عنوان سرمربی ایران به کارش ادامه دهد و دلایل این مسئله، به زودی مشخص خواهد شد.