🔵حاشیه های منوچهر اسماعیلی:
.
🚫قهر با بهروز وثوقی
اوایل دهه پنجاه شیطنت ژورنالیستی یکی از خبرنگاران در گفتگو با منوچهر اسماعیلی به کشوندن جمله ای با این مضمون از زبونش منجر شد که: بهروز مدیون منه!! تیتر شدن این گفته همانا و پاسخ آتشین بهروز همانا....بهروزوثوقی چون خودش پیش از بازیگری دوبلور بود تکرار عملکردش در آثاری مثل قیصر، داش آکل، خاک و رضاموتوری رو محتاج اسماعیلی نمیدونست و خیلی تند جوابشو داد در نتیجه دیگه اسماعیلی حاضر نشد جای بهروز حرف بزنه و فیلمای مهمی مثل کندو رسید به جلیلوند و در گوزنها و تنگسیرم خود بهروز صحبت کرد؛
حتی پادرمیونی کیمیایی برای دعوت از اسماعیلی برای دوبله فرامرز قریبیان در گوزنها به جایی نرسید چون اسماعیلی حاضر نبود کنار بهروز بنشینه....تا اینکه علی حاتمی وارد شد و بالاخره این دوتا رو آشتی داد و گفت "مجید ظروفچی سوته دلان بدون صدای اسماعیلی ممکن نیست" اسماعیلی و وثوقی در برابر اتوریته زنده یاد حاتمی کوتاه اومدن و این غائله ختم به خیر شد.
.
🚫 دستمزدهای نجومی
اسماعیلی همواره بالاترین دستمزدو میگرفت و این مسئله حساسیت برانگیز بود به ویژه بعد 57 که سیاستهای ضدسرمایه داری و ضدبازار آزاد عرصه رو بیشتر بهش تنگ کرد در نتیجه در دهه شصت دوبار ممنوع الکار شد یکبار به شرط همکاری با حوزه هنری و دوبله آثار باصطلاح انقلابی مثل فیلمای مخملباف مجوز گرفت و دفعه دوم با رایزنی سازندگان هزاردستان....از جمله کاراکترای معروفی که در این بازه اسماعیلی بدلیل محرومیت نتونست به جاشون حرف بزنه نمکی مهدی فخیم زاده بود؛
اسماعیلی سیاستش این بود آثاری که میپسندید با دستمزد کمتر دوبله میکرد و برای آثاری که دلپسندش نبودن دستمزد زیاد طلب میکرد فی المثل برای سریال معصومیت از دست رفته چنان دستمزد زیادی خواست که میرباقری بهش برخورد!! البته گاهی هم با دستمزدهای کلان در کارایی مثل معمای شاه حاضر میشد...
.
🚫حواشی دوبله «هزاردستان»
دوبلاژ هزاردستان به اندازه ساخت خود سریال ماجرا داشت...اسماعیلی به جرم دستمزد زیاد ممنوع الکار بود با رایزنی تهیه کنندگان سریال ممنوع الکاری اسماعیلی برطرف شد ولی حق مدیریت دوبلاژ نداشت (استاد از همون مقطع بالکل مدیریت دوبلاژو کنار گذاشت و طی سه دهه اخیر تنها دوبله معدود فیلمهای محبوب خودشو مدیریت کرده مثل در گرمای شب و دکتراسترنج لاو)
در نتیجه اسم استاد علی کسمایی بعنوان نمادین در تیتراژ به عنوان مدیر دوبلاژ اومد ولی در واقع خود علی حاتمی با دو یار همیشگیش (طهماسب و اسماعیلی) دوبلاژو مدیریت کردن...
در هزاردستان با تصمیم علی حاتمی قرار شد سه چهره سرشناس توسط اسماعیلی دوبله بشن؛
در این بین جمشید مشایخی از خداش بود همیشه اسماعیلی جاش حرف بزنه (این دلبستگی تا اونجا بود که سر قیصر با وجود اینکه کیمیایی و اسماعیلی ابتدا مخالف بودن و قرار بود محمود نوربخش جای کاراکتر خاندایی حرف بزنه خود مشایخی اصرار کرد صدای اسماعیلی روش بیاد) ولی دو بازیگر اصلی دیگه که قرار بود اسماعیلی جاشون حرف بزنه حسابی حاشیه ساختن؛
عزت الله انتظامی همیشه از دوبلاژ شاکی بود و به ویژه از اسماعیلی ابراز نارضایتی میکرد. جالب اینجاست انتظامی فقط یه صدا غیر از خودشو برای نقشاش میپسندید اونم جلیلوند بود که فقط یکبار قسمتش شد ولی همیشه با صدای اسماعیلی روی خودش مشکل داشت در نتیجه وقتی فهمید علی حاتمی برای خان مظفرهزاردستانم اسماعیلی رو در نظر داره عملن قهر کرد و هرجا نشست ازش بدگفت...
واکنش محمدعلی کشاورز خیلی بدتر بود؛ چرا که به زعم خودش برای نقش شعبون استخونی خیلی زحمت کشیده بود میخواست خودش حرف بزنه که حاتمی نذاشت و وقتی بالا سر اسماعیلی در استدیو رفت نزدیک بود کار به درگیری فیزیکی بکشه تا جایی که حاتمی از استدیو بیرونش کرد و دیگه بهش اجازه ورود نداد، در نسخه حاضر سکانس ورود دارودسته شعبون به سینما راکورد صدای اسماعیلی به وضوح بهم ریخته و همخوانی نداره که ناشی از همین درگیری اون روز خاصه؛
جالبه برای فیلم مادر هم قرار بود عزت الله انتظامی بازی کنه که تا فهمید قراره بازم اسماعیلی اون نقشو دوبله کنه از کار کنار کشید و نقش نصیب کشاورزی شد که دیگه پذیرفته بود رو حرف حاتمی حرف نزنه!!
🚫چشم بهم چشمی اساتید
هر سه غول دوبله (اسماعیلی/ناظریان/جلیلوند) تقریبن بر سر همه ستاره های سینما رقابت داشتن؛
از معروف ترین موارد چالش بین اساتید فیلم محمد رسول الله بود، زمانی که این فیلم وارد ایران شد با توجه به جو انقلابی همه چشم به اکرانش داشتن و باید با بهترین کیفیت ممکن دوبله میشد؛ فیلم برای دوبله در اختیار اسماعیلی قرار گرفت و برای نقش ابوسفیان با ناظریان تماس گرفت و چنین جوابی شنید: آنتونی کوئینو که من میگن خودت کدومو میگی!؟ در حالیکه اسماعیلی نقش حمزه رو برای خودش در نظر گرفته بود...
ناظریان غیر حمزه حاضر به دوبله هیچ نقشی در فیلم نشد و ونقش ابوسفیان به نصرالله مدقالچی رسید که البته یکی از بهترین کاراشو ارائه کرد و غیبت ناظریان به چشم نیومد ولی ناظریان برای تلافی این فیلم وقتی نقش بعدی مذهبی آنتونی کوئین یعنی عمر مختار اومد زیر دستش و خودش نمیتونست آنتونی کوئین در نقش پیرمردو بگه در کمال تعجب حاضر به دادن نقش به اسماعیلی هم نشد و از احمدرسول زاده دعوت کرد تا با اسماعیلی تسویه حساب کنه!!
.
🔴مناقشه برانگیزهای منوچهر اسماعیلی:
.
◾همفری بوگارت/ گنجهای سیرامادره: یکی از دعواهای قدیمی دوبله بازا اینه که این نقشو مثل باقی بوگی ها حسین عرفانی میگفت بهتر بود یا خیر...
◾هیث لجر/ دارکنایت: پاییز87 وقتی خبر دوبله فیلم به مدیریت محمودقنبری منتشر شد همه چهارشاخ کنجکاو میشدن با دیدن اسم منوچهراسماعیلی جلوی شاه نقش جوکر!! نتیجه حد وسط نداشت همه یا عاشقش شدن و به چیره دستی استاد صحه گذاشتن یا شروع کردن به نقدش...
◾مورگان فریمن/نابخشوده و هفت: این موردم مثل همفری بوگارت دوگانه عرفانی اسماعیلی تامل برانگیزی داره...
◾دکتر استرنج لاو: شخصیت پردازی طنازانه استاد به جای سه کاراکتر پیترسلرز همواره منتقدانی داشته که به تنزل سطح اثر سترگ کوبریک متهمش کردن؛
◾سیلوستر استالونه: هماهنگی صدای استاد روی چهره استالونه به ویژه در رمبو اولین خون در تقابل با لحن شوخ و شنگ جلیلوند در راکی از دوقطبی های دنیای دوبله پارسیه...
.
❎ناامید کننده های منوچهر اسماعیلی:
.
➖هاردی / لورل هاردی: نخستین بار دهه هفتاد برای دوبله سری جدید لورل هاردی در فقدان مقبلی چشم امید همه به اسماعیلی دوخته شد که حاصل کار نه در حد هاردی بود نه در حد اسماعیلی!!
➖جیم کری/مجستیک: افتضاح بزرگی که از مدیردوبلاژی مثل خسروشاهی بعید بود...
➖جت لی/ ارباب جنگ: چنین شیطنت جلیلوندواری از اسماعیلی انتظار نمیرفت!!
➖آرنولد/ ترمیناتور 3: کار بقدری تو ذوق زد که مجدد با صدای عرفانی دوبله شد...
➖50سنت/ ست آپ: صدای اسماعیلی در یه بی مووی درپیت روی به نابازیگر درپیت چه میکرد الله اعلم!!
.
🔵سورپرایزهای منوچهر اسماعیلی:
.
✴رابرت دنیرو/سلطان کمدی: سال 78 بعد از قریب بیست سال دوبله فیلمی از رابرت دنیرو با هنرنمایی سلطان تیپ سازی رو نقش سلطان کمدی ماندگار شد...
✴هنری فاندا/روزی روزگاری در غرب: سپردن شاه نقش فرانک که خیلیا معتقد بودن باید ناصر تهماسب بگه، به اسماعیلی ریسک بزرگی بود که محمود قنبری انجام داد و به یکی از بهترین کارای استاد تبدیل شد..
✴استیو مک کویین/پاپیون: اسماعیلی تا قبل این فیلم هرگز جای استیو مک کویین حرف نزده بود ولی ماندگارتربن مک کویینو خلق کرد...
✴کله سیب زمینی/داستان اسباب بازی: این انگاره که اسماعیلی جدی و متفرعن اهل انیمیشن گویی نیست با این اجرای بانمک شکست و با آپ و رابین هود ادامه پیدا کرد...
✴تانوس/ اونجرز: حنجره سالخورده استاد در حسن ختام دنیای مارول سنگ تموم گذاشت...
.
⭕گمشده های منوچهر اسماعیلی:
.
✖مجموعه آثار فدریکو فلینی: اسماعیلی در دو فیلم شاخص و مهم 8.5و زندگی شیرین جای مارچلو ماسترویانی صحبت کرد بعلاوه آمارکورد که به مدیریت خسروشاهی دوبله شده....آثاری ذیقیمت و پرزحمت که احتمالن در گوشه آرشیو اسرارآمیز صداوسیما خاک میخورن؛
✖مهرهفتم: شاهکار برگمان که توسط ابراهیم گلستان به ایران وارد و دوبله شد؛ در فیلم گویا اسماعیلی جای فرشته مرگ با صدایی مشابه صدای روح پدر هملت صحبت کرده، این دوبله افسانه ای که فروغ فرخزاد و پرویز بهرام دیگر گویندگانشن جویندگان زیادی داره...
✖ملکوت: سالها نایاب بودن این فیلم باعث شده یکی از درخشانترین اجراهای اسماعیلی در آثار ایرانی مهجور بمونه، با یکبار تماشای فیلم خنده های هولناک عزت الله انتظامی با صدای اسماعیلیو فراموش نخواهید کرد...
✖در گرمای شب (دوبله اول): دوبله اول این فیلم بعنوان کولاک دوصدایی اسماعیلی به جای راداستایگر و سیدنی پوآتیه معروفه که متاسفانه نسخه ازش نمونده، سی سال بعد اسماعیلی بدلیل علاقه شخصیش به فیلم مجدد دست بکار دوبله فیلم شد ولی به اذعان خودش کهولت حنجره توان جاه طلبیشو نداشت و هرگز به پای دوبله اول نرسید...
✖دوردنیا با جیب خالی: نکته این فیلم آوازخوانیهای اسماعیلی به چند زبان مختلفه که متاسفانه تنها دو قطعه ازش امروز در دسترسه....
✖آخرین تانگو در پاریس: یک پرده از فیلم برای تست و ارزیابی نقش مارلون براندو توسط اسماعیلی دوبله شده بود که بدلیل عدم صدور مجوز اکران فیلم منتفی شد، کاش امروز همون یک پرده یافت میشد...
.
🔴برترینهای منوچهر اسماعیلی:
.
▶10◀پدرخوانده دو: دوبله این فیلم یه پروژه 25 ساله بود!! سال 54 فیلم وارد ایران شد و در اختیار خسروشاهی قرارگرفت ولی پیش از شروع دوبله اعتصاب استدیو وارنر در ایران بدلیل اعتراض به افزایش تعرفه ها متوقفش کرد تا سه سال بعد که اینبار خورد به انقلاب تا اینکه در سال 79 بالاخره طلسم شکست و این فیلم با کیفیت عالی (البته بدون جلیلوندی که صداش به جای دنیرو میتونست عیار فیلمو اضافه کنه) دوبله شد و گویندگی اسماعیلی در نقش فرانک پانتانجلی به نحوی با صدای کاراکتر اصلی مو نمیزد که انگار خود مایکل گاتزو فارسی یاد گرفته و جای خودش حرف زده!!
▶9◀نیکسون: نقش آفرینی آنتونی هاپکینز در فیلمی پردیالوگ با صدای اسماعیلی جلوه مضاعف پیدا کرد...
▶8◀تعطیلات رمی: نقشهای درام گریگوری پک دوستداشتنی با صدای اسماعیلی عجین شده...اوجش تعطیلات رمی و عربسک؛
▶7◀بازی: دهه هفتاد در دوران رخوت و رکود دوبله پارسی مدیریت خسروشاهی و گویندگی اسماعیلی جای مایکل داگلاس در این فیلم درخشان پس از مدتها دوبله فاخرو احیا کرد...
▶6◀بن هور: یاللعجب از اجرای اسماعیلی جوون بیست ساله با اون قدرت!!
▶5◀دانتون: از قلل رفیع دوبله...ژراردپاردیو همواره از بهترینهای اسماعیلی بوده ترکیبی که در کنت مونت کریستو هم به اوج رسید؛
افسوس که استاد از دوبله دپاردیو به نقش ژانوالژان سریال بینوایان در اعتراض به جرح و تعدیل صداوسیما در متن انصراف داد وگرنه اوجی دیگر رقم میخورد...
▶4◀جاده: بریده بریده حرف زدنای زامپانو نمونه تسخیر نقش به معنای واقع تعبیر توسط اسماعیلیه...
▶3◀تاجر ونیزی: عصاره تمام تجربیات شکسپیری اسماعیلی (از جولیوس سزار و شاه لیر تا مکبث پولانسکی) با چاشنی لهجه عبری خاصی که روی آل پاچینو نشسته...
▶2◀مردی برای تمام فصول: سر تامس مور کاراکتر برازنده اسماعیلی در اوج پختگی...
▶1◀درسواوزالا: این ساخته آکیراکوروساوا شاید جزو شاهکاراش نباشه ولی دوبله فارسیش بیشک شاهکاره؛ مصداق متعالی هنر بودن دوبله...
بازآفرینی شخصیت درسو توسط اسماعیلی با لهجه ای منحصربفرد و خلق تکه کلام "کاپتان" از درام پردازی خود فیلم جلو میزنه....این اثر علاوه بر سوگلی بودن نزد خود استاد حتی سرسخت ترین مخالفای دوبله رو مجاب به تحسین و تاییدش بعنوان یک دستاورد هنری کرد...
تقدیم به اعجاز جاودان اسماعیلی بزرگ؛
شنوده‌ام که بسی خلق جان بداد و بمرد
ز ذوق و لذت آواز و نغمه داوود
شها نوای تو برعکس بانگ داوودست
کز آن بمرد و از این زنده می‌شود موجود
