ماجرای «حق پخش تلویزیونی» در ورزش و به ویژه در فوتبال تبدیل به کلاف سردرگمی شده که کشیدن آن به هر سو، سردرگمی بیشتری در پی دارد؛ الان بیش از 4 سال است که جمله ای تکراری از سوی مسئولان فدراسیون فوتبال شنیده می شود که اجازه ورود دوربین های صدا و سیما به ورزشگاه ها را نمی دهند. «تهدید» دم دستی ترین گزینه ای بوده که همواره برای گرفتن حق طبیعی فوتبال از صدا وسیما به کار رفته است. تهدیدی که در نهایت عملی شد.
در شرایطی که فوتبال حرفه ای در دنیا بخش اعظمی از درآمد خود را از طریق حق پخش و اسپانسرینگ تامین می کند تیم های ایرانی هنوز در خم کوچه اول مانده اند؛ عرف در ساز و کار حرفه ای بر این است که بیش از 60 درصد هزینه تیم ها از طریق حق پخش تلویزیونی تامین می شود و ما بقی این هزینه هم از طریق اسپانسر، نقل و انتقال و سایر موارد. حالا تصور این موضوع که تیم های ایرانی از داشتن بیش از نیمی از سهم طبیعی شان محروم مانده اند دورنمای کمرنگی از فاجعه ای که آنها را تهدید می کند به دست می دهد.
تلویزیون با این بهانه تامل برانگیز که تحت امر مقام معظم رهبری فعالیت می کند از پرداختن حق پخش بازی ها طفره می رود و در واقع پخش رایگان این بازی ها را حق خود می داند؛ موردی که پیش تر علی مطهری نیز در گفت و گوی کوتاهی که با «ایسنا» داشت به آن اشاره کرده بود. البته از زمانی که AFC بحث محرومیت تیم های ایرانی از حضور در بازی های لیگ قهرمانان آسیا را مطرح کرد رویکرد کمی عوض شد و صدا و سیما برای حفظ ظاهر هم که شد حاضر به پرداخت حق پخش تلویزیونی شد.
این پذیرش هم در نوع خود جالب توجه بود؛ اهالی صدا و سیما قراردادی صوری امضا کردند و زمانی که پای پرداخت به میان آمد دوباره بهانه گیری ها شروع شد. در واقع آن قرارداد طوری تنظیم شده بود تا بهانه AFC برطرف شد والا در عمل پولی دست فدراسیون را نگرفت. با فشار بیشتر سرانجام صدا وسیما قراردادی 3 ساله با فدراسیون فوتبال منعقد کرد که در واقع اگر این کار را نمی کرد سنگین تر بود!
سه سال 45 میلیارد تومان!
در عمل این مبلغ از پولی که صدا وسیما در این مدت به جیب زده است بسیار ناچیز است و حتی در مقایسه با پیشنهاد تلویزیون ها خارجی بسیار ناچیزتر؛ همان سه سال پیش شبکه تلویزیونی «الجزیره» برای خرید حق پخش تلویزیونی فوتبال ایران مبلغ 150 میلیارد تومان پیشنهاد داد. این در حالی است که به گفته عزیز محمدی " آن مبلغ تازه قرار بود به دلار هم پرداخت شود."
آیا پای وزارت اطلاعات در میان است؟
شایعه ای که همان زمان مطرح شد این بود که وزارت اطلاعات به اهالی فدراسیون فوتبال هشدار داده است که اجازه مذاکره با هیچ تلویزیون خارجی را ندارند؛ خبری که نه هرگز تایید شد و نه کسی آن را به طور قطع تکذیب کرد. در واقع دولت که بخش قابل توجهی از هزینه های صدا و سیما را متقبل می شود به خوبی می داند که رخت بستن فوتبال از شبکه های ملی می تواند چه ضرر بزرگی روی دستش بگذارد و طبیعی است که اجازه ندهد پای تلویزیون خصوصی به میان بیاید.
البته عزیز محمدی یکی از آن افرادی است که پای وزارت اطلاعات را از این موضوع بیرون می کشد: «تلویزیون تحت اداره دولت است و طبیعی است که اگر تلویزیونی هم بخواهد حق پخش را بخرد باید با دولت وارد مذاکره شود. طبیعی است که دولت هم اجازه ندهد حق پخش از کشور خارج شود. صدا و سیما هم هر ساله برایش تعریف بودجه می شود و برای آگهی هایی که در می آورد حساب و کتاب دارد. در واقع از این طریق هزینه های خودش را پرداخت می کند. حالا این وسط مطرح کردن این موضوع که وزارت اطلاعات پشت این موراد باشد خیلی صحیح نیست چون اصلا قرار نیست منفعتی از این موضوع به این نهاد برسد».
به رغم این صحبت ها باید فلش بکی به سال گذشته زد، جایی که مدیران عامل تیم های بزرگ کشورمان در جلسه ای برای گرفتن حق پخش تلویزیونی وارد شور شدند و حتی رویانیان در آن جلسه به صراحت اعلام کرد اگر لازم باشد نزد وزیر اطلاعات هم خواهد رفت. اگر پای این نهاد در این پرونده آن قدر باز نشده مطرح شدن رفتن مدیرعاملین باشگاه فوتبال به نزد وزیر اطلاعات چه مفهومی خواهد داشت؟
اختلافی چند ده میلیادری!
علی کفاشیان ظاهرا برنامه اش را طوری چیده که حق پخش تلویزیونی را 100 میلیارد تومان ببندد؛ تا همین جا نزدیک به 60 میلیارد تومان بیشتر از پولی که تا به حال صدا وسیما برای فوتبال پرداخت کرده است. عزیز محمدی، رییس اتحادیه لیگ هم می گوید در نامه ای که به لاریجانی نوشته درخواست تخصیص بودجه ای 130 میلیارد تومانی برای این موضوع داده است و تقریبا نزدیک به 90 میلیارد تومان بیش تر از هزینه های پیشین.
حالا فرض محال اینکه با این رقم ها موافقت هم شود.
یعنی حتی اگر 100 یا 130 میلیارد تومان هم صدا و سیما به فدراسیون فوتبال بپردازد باز هم این رقم در مقیاس کلی و البته پیشنهادات تلویزیون های خصوصی ناچیز است. اما نباید فراموش کرد که با پذیرش این موضوع حداقل می توان جهش بزرگی در ماجرای حق پخش تلویزیونی برای فوتبال متصور بود. این در حالی است که شنیده می شود صدا وسیما حاضر نیست بیش از 60 میلیارد تومان هزینه کند و بعید به نظر می رسد که گره این کلاف سردرگم به این زودی ها باز شود.
