دنیای مارمولک ها موجودات عجیب و غریب ریز و درشتی را در خود جای داده است، برخی از آن ها به اندازه مارمولک های کوچکی هستند که همگی آن ها را می شناسیم و برخی دیگر به ترسناکی و بزرگی یک اژدها به نام کومودو هستند.
اژدهای کومودو یکی از گونه های بزرگ متعلق به خانواده مارمولک ها است که امروزه تنها تعداد معدودی از آن در مجمع الجزایر اندونزی زندگی می کنند. این اژدها که تا جنگ جهانی اول ناشناخته مانده بود از میلیون ها سال گذشته در انزوای جزایر این ناحیه زندگی می کرده و به مرور زمان هیکل بزرگ تری پیدا کرده است.
در این مطلب کوکا قصد داریم درباره این خزنده ترسناک صحبت کنیم و با سبک زندگی، تغذیه و مشخصات ظاهری و رفتاری آن آشنا شویم، با کوکا همراه باشید.
مشخصات ظاهری اژدهای کومودو
انتظار ما این است مارمولکی که نام اژدها را از آن خود کرده به عنوان بزرگ ترین مارمولک دنیا نیز شناخته شده باشد، البته که این طور است!
اژدهای کومودو خزنده غول پیکری است که با طول حدود 3 متر و وزن حدود 150 کیلوگرم نه تنها در جایگاه بزرگ ترین مارمولک دنیا قرار گرفته بلکه تهاجمی ترین آن ها نیز محسوب می شود.
این مارمولک به قدری قدرتمند است که می تواند طعمه های با اندازه چندین برابر بزرگ تر از خود را شکار کند و بدن ستبر و دراز با ارتفاع کم، پاهای عضلانی و دم چند کاره ای که برای مبارزه و همچنین ایستادن روی پاهای عقبی از آن ها کمک می گیرد از خصوصیات منحصر به فردش می باشد.
اژدهای کومودو پنجه های بلند، تیز و منحنی شکل دارد که اغلب برای حفاری کردن از آن ها استفاده می کند و پوستش قهوه ای مایل به خاکستری می باشد که از فلس های کوچک پوشیده شده است.
سر کومودو نسبت به بدنش کوچک است اما فک قوی و دهان بزرگی در خود جای داده که از باکتری های کشنده و غدد سمی پر شده است.
اگرچه اژدهای کومودو از بینایی خوبی برخوردار است اما برای شکار و پیدا کردن غذا به حس بویایی قوی اش متکی می باشد. زبان دراز این حیوان می تواند ذرات موجود در هوا را چشیده و با این کار بوی طعمه های زنده و لاشه ها را از فاصله 8 کیلومتری تشخیص دهد.
خصوصیات رفتاری اژدهای کومودو
اژدهای کومودو یک شکارچی قدرتمند است که در منطقه ای که وسعت آن به اندازه اش بستگی دارد پرسه می زند. کومودوهای بالغ معمولا روزانه مسافتی حدود 2 کیلومتر طی می کنند.
این حیوان به عنوان شناگر حرفه ای شناخته شده و می تواند مسیر نسبتا طولانی بین جزیره ها را شنا کند.
اژدهای کومودو به شدت منزوی است و تنها در بعضی شرایط با هم نوعانش دیده می شود، یکی از این موقعیت ها هنگام خوردن شکار است که معمولا تعدادی اژدها دور یک شکار جمع شده و کوچکترها مجبور هستند کنار بروند تا بزرگترها غذا بخورند.
اژدهای کومودو هنگام شکار حیوانات بزرگ می تواند ساعت ها در پوشش های گیاهی پنهان شود و از پوست قهوه ای اش برای استتار بهره ببرد. این خزنده هنگام حمله سرعت و قدرت باور نکردنی دارد و در اکثر حملاتش موفق است.
در مواردی که طعمه زخمی فرار می کند سمی که با گاز گرفته شدن وارد بدنش شده گوشتش را آلوده می کند و حیوان طی 24 ساعت جان خود را از دست می دهد.
محل زندگی اژدهای کومودو
اگرچه بسیاری از جزایر اندونزی زمانی سکونت گاه اژدهای کومودو بودند اما زیستگاه فعلی این حیوان تنها به پنج جزیره کومودو، رینتجا، گیلیمونتانگ، پادار و نوک غربی فلورس محدود شده است.
اژدهای کومودو بیشتر در مناطق جنگلی باز، دشت های ساوانه خشک و دامنه های تپه ای زندگی می کند اما می تواند در بستر خشک رودخانه ها نیز ساکن شود.
غذای اژدهای کومودو
کومودو خزنده ای گوشتخوار است که برای زنده ماندن در محیط طبیعی خود معمولا حیوانات بزرگ را شکار می کند. اژدهای بالغ می تواند حیوانات بسیار بزرگ تر از خود را بکشد و حتی اگر در در این کار موفق نشود شکار را کیلومترها دنبال می کند تا در نهایت در اثر مسمومیت ناشی از سم گاز کشنده اش از پا در بیاید.
پستانداران بزرگ مانند خوک ها، بزها، گوزن ها و حتی اسب ها و بوفالوهای آبی قسمت عمده ای از رژیم غذایی کومودو را تشکیل می دهند که همگی توسط انسان به این جزایر آورده شده اند. با این حال کومودو از شکار حیوانات کوچک تر مانند مارها، مارمولک ها و پرندگان نیز ابایی ندارد.
دندان های اژدهای کومودو تیز و دندانه دار هستند که یعنی این حیوان قادر به جویدن نیست بلکه تکه هایی از لاشه را دریده و پشت دندان های خود می اندازد تا با کمک عضلات انعطاف پذیر گردنش آن ها را ببلعد.
به نظر می رسد به مرور زمان و با انقراض پستانداران عظیم الجثه در جزایر محل سکونت اژدهای کومودو، منابع غذایی بیشتری در اختیار این حیوان بوده و جثه اش بزرگ و بزرگ تر شده است.
دشمن اژدهای کومودو
از آن جا که اژدهای کومودو شکارچی غالب در محیط است کومودوهای بالغ هیچ گونه دشمن یا شکارچی طبیعی در زیستگاه های بومی خود ندارند. با این حال به نظر می رسد کوچکترها آسیب پذیرتر بوده و برای در امان ماندن از کومودوهای بالغ، روزهای اول زندگی خود را بالای درختان می گذرانند.
متاسفانه از زمان ورود انسان به این جزایر، شکار بی رویه این حیوان شروع شده و از بین رفتن زیستگاه های طبیعی به دلیل کشاورزی و جنگل زدایی باعث شده جمعیتش تا حد زیادی کاهش پیدا کند.
فعالیت های آتشفشانی در جزایر اندونزی نیز جان و زندگی کومودوها را تهدید می کند زیرا به نوبه خود باعث کاهش منابع غذایی در منطقه شده و کاهش جمعیت اژدها را به دنبال دارد.
زاد و ولد اژدهای کومودو
این اژدهای منزوی در فصل جفت گیری معمولا کنار هم نوعانش دیده می شود، در ماه سپتامبر کومودوهای نر که در یک منطقه زندگی می کنند با ایستادن روی پاهای عقب با هم مبارزه می کنند و سعی می کنند برای جفت گیری با ماده های محلی پیروز شوند.
بعد از جفت گیری، کومودوی ماده حداکثر 25 تخم داخل گودالی که در ماسه های نرم حفاری کرده می گذارد. بعد از 8 تا 9 ماه بچه ها از تخم بیرون می آیند، آن ها از همان ابتدا مستقل هستند و روی بدن خود نوارهای کرم رنگی دارند که به مرور زمان از بین می رود.
بچه کومودو برای در امان ماندن از هم نوعان خود روی درختان زندگی می کند تا زمانی که بزرگ تر شود و بتواند روی زمین از خودش دفاع کند.
طول عمر اژدهای کومودو
طول عمر اژدهای کومودو به طور متوسط حدود 30 سال می باشد.
خطر انقراض اژدهای کومودو
امروزه جمعیت اژدهای کومودو به دلیل شکار بی رویه، از بین رفتن زیستگاه ها و تهدیدهای طبیعی بسیار کاهش یافته و این حیوان به عنوان گونه آسیب پذیر دسته بندی شده که در آینده نزدیک با خطر انقراض روبرو می شود.
در حال حاضر تنها تعداد معدودی کومودو – احتمالا بین 3 هزار تا 5 هزار اژدها – در جنگل ها و مناطق آتشفشانی جزایر اندونزی پرسه می زنند.
حقایق جالب درباره اژدهای کومودواگرچه کومودو میلیون ها سال است در مجمع الجزایر اندونزی زندگی می کند اما در جهان نا شناخته بود تا این که حدود یک قرن پیش خلبانی که پس از سقوط هواپیمای خود به جزیره کومودو شنا کرد این خزنده را به جهان معرفی کرد.اژدهای کومودو حدود پنجاه نوع باکتری سمی در بزاق دهان خود دارد که باعث آلودگی زخم های ناشی از گاز این خزنده می شود اما تحقیقات اخیر نشان داده علت واقعی موفقیت اژدها در مسموم کردن طعمه هایش احتمالا غده های سمی داخل دهانش می باشد.کومودو یکی از انسان خواران دنیا است، دیده شده در طبیعت به کمین انسان ها نشسته، حتی آن ها را گاز گرفته و تعقیب کرده تا از پا در آیند.شواهد فسیلی نشان داده اژدهای کومودو احتمالا بومی استرالیا می باشد، در شرق استرالیا فسیل های زیادی کشف شده که قدمت آن ها به حدود 4 میلیون سال تا 300 هزار سال پیش می رسد و بسیار شبیه اژدهای کومودوی امروزی می باشند.طول بدن اژدهای کومودو می تواند به اندازه یک ماشین کوچک برسد و دم بلندش نقش زیادی در این مسئله دارد. دم این حیوان به اندازه بدنش است و به قدری محکم است که می تواند یک گوزن را زمین بزند.این حیوان در هر وعده غذایی می تواند به اندازه 80 درصد وزن بدنش غذا بخورد.اژدهای کومودو همیشه غذای تازه شکار نمی کند بلکه بسیاری از اوقات از لاشه ها تغذیه می کند،حتی دیده شده گاهی به قبور انسان های تازه دفن شده حمله می کند. مردم برای جلوگیری از این مسئله قبر عزیزان خود را با سنگ های زیاد می پوشانند.کومودوی ماده می تواند بدون حضور یک کومودوی نر بارور شده و تخم بگذارد. به این پدیده بکر زایی گفته می شود که در هفتاد گونه از موجودات دنیا رخ می دهد.
