سه شنبه 17 نوامبر 2021 یک روز در تقویم بازی های ملی بود. به غیر از دیدارهای مهم مقدماتی جام جهانی، تیم های رده 165 و 152 رنکینگ فیفا در یک بازی دوستانه مقابل هم قرار گرفتند. این بازی در زمین بی طرف برگزار شد و استادیوم محل برگزاری در واقع یک زمین فوتبال نبود بلکه زمینی است که معمولا برای تمرین استفاده می شود. مطابق انتظار برای این بازی، تماشاگر خاصی هم حاضر نبود.
طرفداری | به گزارش اتلتیک، با وجود این که این بازی دوستانه میان دو تیم درجه چهار برگزار شد، بازهم یکی از قابل توجه ترین مسابقات این دوره از بازی های ملی به حساب می آید زیرا یکی از تیم های حاضر در این مسابقه، تیم ملی مردان افغانستان بود. این اولین بازی تیم ملی افغانستان پس از به قدرت رسیدن دوباره طالبان در این کشور بوده است. افغانستان در آنتالیای ترکیه، با نتیجه 1-0 موفق شد تیم ملی اندونزی را شکست دهد. این بازی به خودی خود هیچ اهمیتی نداشت اما برای انوش دستگیر، سرمربی تیم ملی افغانستان یک دنیا می ارزید. انوش دستگیر در مصاحبه با اتلتیک می گوید:
مردم افغانستان فقط از یک چیز خوشحال بودند و آن هم تیم ملی بود. بسیاری از هواداران به ما می گویند کشور از دست رفته اما تلاش کنید تیم ملی را حفظ کنید.
در کشوری که توسط یک گروه تندرو به نام طالبان اداره می شود و مردم مدام ترس جان شان را دارند، فوتبال معمولا در اولویت های زندگی مردم نیست. افغانستان همان کشوری است که مردم از فرط ناامیدی از زندگی در آن، به چرخ های هواپیمایی که در حال بلند شدن بود، چنگ زدند. یکی از آن ها زکی انوری، فوتبالیست 19 ساله ای بود که در رده های سنی افغانستان بازی کرده بود و پس از سقوط، جانش را از دست داد. با این حال گاهی اوقات فوتبال فراتر از منطق ظاهر می شود؛ با وجود ترس از جان، فوتبال همچنان برای برخی از افغانستانی ها مهم است و فهمیدنش چندان سخت نیست. دیدن بازی تیم ملی برای آن ها لذت بخش است. دستگیر در این باره گفته:
وقتی یک بار در ایران بازی می کردیم، بسیاری از پناه‌جویان افغان در ایران تلفن همراه خود را می فروختند تا بتوانند بلیت بازی و اتوبوس را بخرند تا برای تماشای مسابقه به تهران بیایند. مهم نبود که ببریم یا ببازیم؛ آن ها به ما می گفتند همین که تو در تیم هستی کافی است و این باعث افتخار ماست.
پیش از بازی با اندونزی، تیم ملی افغانستان دو پنجره فیفا برای بازی را از دست داد. مشکل برگزاری مسابقات فوتبال در افغانستان، امنیتی نیست. افغانستان غیر از چند بازی دوستانه مقابل پاکستان در سال 2013 و فلسطین در سال 2018 در کابل، تا به امروز یک بازی رسمی در کشورش نداشته و بازی های خانگی آن ها معمولا در تاجیکستان یا قطر برگزار شده است. در واقع مشکل میزبانی افغانستان، پول است. به خاطر مشکلات داخلی، حساب فدراسیون فوتبال افغانستان مسدود شده و این یعنی آن ها به سادگی نمی توانند در بازی ها حضور یابند. بازی تیم های افغانستان و اندونزی با کمک فیفا برگزار شد، گرچه این امیدواری وجود دارد تا پیش مسابقات مقدماتی جام ملت های آسیا در سال آینده که به خاطر شیوع ویروس کرونا به ژوئن 2022 موکول شده است، مشکلات بانکی فدراسیون فوتبال افغانستان حل شود.
انوش دستگیر، سرمربی تیم ملی افغانستان متولد 1989 در شهر کابل است. در همان سال خانواده دستگیر به خاطر جنگ داخلی افغانستان پس از خروج شوروی از این کشور، مجبور به مهاجرت شدند. اول خانواده دستگیر در پاکستان پناه‌جو شدند و سپس به هند رفتند. در نهایت دستگیر 11 ساله بود که آن ها در هلند سکونت یافتند. پس از ورود ایالات متحده به افغانستان جهت کمک به بازسازی این کشور، پدر انوش دستگیر به خانه خود در شمال ولایت پنجشیر برگشت. با این حال انوش جوان در هلند باقی ماند و در تیم فنلو در اردیویسه هلند بازی کرد. سپس یک مصدومیت سنگین زانو، دوران فوتبالش را به پایان رساند. در عوض او تصمیم گرفت فوتبالش را به عنوان مربی ادامه دهد. او با باشگاه نایمخن کار کرد و علاوه بر کار در تیم ملی افغانستان، به عنوان سرمربی تیم دسته پنجمی دونو در هلند فعالیت می کند. او همچنین دستیار اوتو فیستر، سرمربی آلمانی اسبق تیم ملی افغانستان بود. پس از جدایی فیستر در سال 2018، دستگیر سرمربی تیم ملی افغانستان شد.
وقتی هدایت تیم ملی به من سپرده شد، به رییس فدراسیون گفتم من کار متفاوتی انجام خواهم داد. من فقط مقابل تیم های کوچک برای شاد کردن هواداران بازی نمی کنم. من می خواهم تیم را رشد دهم و به همین خاطر نیاز است بازیکنان ما در تیم های قوی بازی کنند. شاید برای دو یا سه سال بازی هایمان را ببازیم. سپس تصمیم گرفتیم با تیم هایی بازی کنیم که رنکینگ شان در فیفا، 50 الی 80 رتبه از ما بالاتر بود.
این برنامه تیم ملی افغانستان به خاطر همه گیری کرونا به تعویق افتاد اما نتایج افغانستان تحت هدایت دستگیر قابل احترام بوده است. آن ها در هشت بازی خود در مرحله اول مقدماتی جام جهانی 2022 در قاره آسیا، یک برد و سه تساوی کسب کردند. هدف اصلی دستگیر این است که در مقدماتی جام ملت های آسیا، افغانستان موفق شود و بتواند برای اولین بار در تاریخ خود به جام ملت های آسیا برسد. در دوره اول حکمرانی طالبان در افغانستان، اغلب ورزش ها از جمله فوتبال ممنوع بودند. همچنین پیش از آن در پی جنگ با شوروی سابق طی سال های 1984 تا 2002، تیم ملی افغانستان در هیچ دیداری به میدان نرفت. در حال حاضر طالبان تغییر رویه داده و اجازه می دهد ورزش های تیمی مردان ادامه یابد، اگرچه طالبان ورزش را برای زنان افغانستان ممنوع کرده است. بازیکنان تیم ملی کریکت افغانستان اخیرا در جام جهانی بیست ملت حضور یافتند و البته فدراسیون فوتبال افغانستان در تماس با رهبران طالبان، اجازه بازی را کسب کرده است.
اگرچه این موضع حال حاضر آن هاست. طالبان به خاطر تعامل با رسانه ها و پیشرفت در زمینه روابط عمومی، مدعی است مواضع تندرویانه خود را کم تر کرده و اجازه برگزاری ورزش ها برای مردان را صادر کرده است. با این حال انوش دستگیر در خصوص تسلط طالبان در افغانستان و کنترل کشور به دست آن ها گفته:
شرایط ما الان خیلی خیلی بد است. همه بابت حضور طالبان، بسیار ناراحت و هراسان هستند زیرا فکر نمی کنم آن ها به حرف خود پایبند باشند. ما ایدئولوژی آن ها را می شناسیم و کاملا مشابه وضعیت بیست سال پیش است. طالبان موضعش را تغییری نداده اما الان باهوش رفتار می کند. آن ها می دانند که باید در رسانه ها چطور صحبت کنند.
بخواهیم اگر وسیع تر به قضیه نگاه کنیم، قوانین و سیاست های وضع شده توسط طالبان طوری است که مردم با ترس و لرز زندگی می کنند و صدور مجوز برای فوتبالیست های حرفه ای تقریبا بی اهمیت است اما کسی نمی داند که این موضع طالبان تا چه زمانی ثابت می ماند.
یک مسئله متفاوت دیگر نسبت به گذشته این است که هیچ یک از بازیکنان تیم ملی افغانستان ساکن کشورشان نیستند. دستگیر مایل است یک یا دو بازیکن جوان ذخیره از لیگ افغانستان در اختیار داشته باشد اما اکثر بازیکنان از گوشه کنار جهان کنار یکدیگر جمع می شوند. تیم ملی افغانستان برای بازی با بنگلادش در ژوئن 2021 متشکل از بازیکنانی بود که در 14 کشور مختلف از جمله سوئد، هند، هلند، استرالیا، بحرین و انگلیس ساکن بودند. نور حسین و مازیار کوهیار، دو بازیکن 24 ساله متولد افغانستان هستند که حالا در انگلیس سکونت دارند. این دو نفر به ترتیب در سنین پنج و دو سالگی، همراه با خانواده، کشورشان را از ترس جنگ ترک کردند. هر دو بازیکن به ترتیب در باشگاه های دسته ششمی دارتفورد و هرفورد انگلیس بازی می کنند. مازیار کوهیار در این باره در مصاحبه با سان می گوید:
طالبان پدر من را به عنوان دشمن خود می بیند و همه اعضای خانواده ام از جمله خودم در معرض خطر اعدام هستیم. ما فامیل هایی داریم که هم اکنون مخفیانه زندگی می کنند.
طالبان با صدور مجوز فعالیت تیم ملی فوتبال افغانستان خواست به دنیا بفهماند الان نسبت به گذشته متفاوت شده اما دستگیر با چنین موضعی کاملا مخالف است و این موضوع که او و بازیکنانش برای دولت طالبان بازی می کنند را رد کرد:
ما قبل از طالبان هم برای دولت سابق افغانستان بازی نمی کردیم و الان هم برای طالبان بازی نمی کنیم. ما فقط برای مردم افغانستان بازی می کنیم.
با این حال یک سوال مهم وجود دارد؛ چرا تیم ملی مردان افغانستان بازی کند و تیم ملی زنان نه؟ آیا این درست است که تیم ملی مردان آزادانه فعالیت کند، در حالی که بازیکنان زن افغانستان طی ماه های اخیر برای خروج از کشور به مشکل خوردند؟ خالده پوپال، کاپیتان سابق تیم ملی افغانستان به کسانی که هنوز در کشور هستند، توصیه کرده تمام راه های ارتباطی شان با تیم ملی زنان را پاک کنند تا شناسایی آن ها برای طالبان سخت شود. شبنم مبارز، کاپیتان تیم ملی زنان افغانستان در ماه آگوست در این باره به اتلتیک گفته بود:
ما می خواستیم از فوتبال به عنوان یک ابزار برای تربیت و قدرتمند کردن زنان مان استفاده کنیم اما حالا به واسطه فوتبال، زنان ما در خطر کشته شدن هستند.
خالده پوپال در مصاحبه با اتلتیک درباره وضعیت فوتبال افغانستان گفت:
خوب است که می بینم مردان کشورم هنوز هم می توانند از زیبایی فوتبال لذت ببرند، لذتی که حق اولیه هر انسانی است. از سوی دیگر غم انگیز است که برای همین بازی، زنان تهدید به مرگ می شوند. من پشت میزم نشسته ام و با ناامیدی به اتحادیه ها و انجمن های مختلف ایمیل می زنم تا به من جهت خروج تعداد بیشتری از زنان فوتبالیست افغانستان از کشور، کمک کنند. هیچ کس مایل نیست از زنان ما محافظت کند.
در زمان نگارش این مطلب، پوپال همچنان برای فرار 45 بازیکن زن و خانواده هایشان از افغانستان مبارزه می کند. آیا تیم ملی مردان افغانستان برای همبستگی با خواهران خود از بازی کردن خودداری می کردند؟ دستگیر در این باره می گوید:
امیدوارم زنان افغانستان بتوانند حقوق خود را حفظ کنند. ما صدای آن ها خواهیم بود و من برای حفظ تیم ملی زنان و بازی کردنشان هر کاری می کنم.
بازی دیروز افغانستان برابر اندونزی، یک حس مسئولیت تیم ملی مردان افغانستان به کشورشان بود. عقیده دستگیر، که البته شاید ساده لوحانه به نظر بیاید، این است که فوتبال و تیم او می تواند هر چند اندک به اتحاد ملت افغانستان کمک کند:
مشکل افغانستان در حال حاضر نداشتن اتحاد است، ما می خواهیم با تیم ملی نشان دهیم می توانیم متحد باشیم.
وب سایت اتلتیک گزارش خود را اینگونه به پایان می رساند؛ بازهم باید پرسید آیا درست است تیم ملی مردان بازی کند و تیم ملی زنان نه؟ شاید، شاید هم نه. آیا هدف دستگیر برای متحد کردن افغانستان از طریق فوتبال، در حالی که این کشور دهه هاست اتحاد ندارد، اصلا واقع بینانه هست؟ احتمالا نه، اما با این حال نمی توانیم او را به خاطر جاه طلب بودنش سرزنش کنیم.
ترجمه از وب سایت اتلتیک، با اندکی دخل و تصرف
