۱۰ مورد از بزرگترین دایناسورهای تاریخ
شناسایی بزرگترین دایناسورهایی که تا به حال زندگی کرده‌اند کار چندان ساده‌ای نیست. هرچند ممکن است فکر کنید این جانوران غول پیکر فسیل‌های غول پیکری به جای گذاشته‌اند، اما کشف یک اسکلت کامل از آنها بسیار کمیاب است. برای مثال براساس قطعات باقیمانده از فسیل دایناسور آمفیکولیاس فراگیلیموس (Amphicoelias fragillimus) تصور میشد که این دایناسور با طول ۴۰ تا ۶۰ متر و وزن ۱۳۵ تن بزرگترین دایناسور تاریخ بوده است ولی شواهد کافی بر این ادعا وجود ندارد. متاسفانه شواهد وجود این دایناسور غول پیکر پس از مطالعه در دهه ۱۸۷۰ از بین رفته است، بنابراین تحقیق دوباره بر روی آن غیرممکن است. تنها شواهد برای بررسی این دایناسور صرفا نقاشی‌ها و یادداشت‌های صحرایی هستند. در ادامه به شرح ۱۰ مورد از بزرگترین دایناسورهای تاریخ می‌پردازیم.
۱- آرژانتینوسوروس؛ ۱۰۰ تا ۹۰ میلیون سال پیش
اگرچه دیرینه شناسان ادعا می‌کنند که دایناسورهای بزرگتری را شناسایی کرده‌اند، اما براساس شواهد و مدارک قانع کننده آرژانتینوسوروس (Argentinosaurus) بزرگترین دایناسور تاریخ است. این جانور عظیم الجثه گیاهخوار با ۴۰ متر طول، ۳۶ متر قد و وزن ۱۱۰ تن بزرگترین ساروپودی (sauropod) است که در دوره کرتاسه میانی، حدود ۱۰۰ تا ۹۰ میلیون سال پیش می‌زیست. براساس فسیل‌های به جای مانده از آرانتینوسوروس فقط یکی از مهره‌های این دایناسور بیش از ۱.۲ متر ضخامت دارد.
۲- اسپینوسوروس؛ ۱۱۲ تا ۹۳.۵ میلیون سال پیش
اسپینوسوروس (Spinosaurus) با داشتن ۷ متر قد، ۱۶ متر طول و نزدیک به ۷.۵ تن وزن احتمالاً بزرگترین دایناسور گوشتخواری است که تاکنون بر روی زمین زیسته است. اسپینوسوروس در دوره کرتاسه، در حدود ۱۱۲ تا ۹۳.۵ میلیون سال پیش و در مراکش امروزی می‌زیست.
علیرغم داشتن جثه‌ای عظیم، شواهد اخیر نشان می‌دهد که اسپینوسوروس بیشتر از وقت خود را در آب و صرف شکار ماهی‌ها می‌کرد. با این وجود اسپینوسوروس سریع، نیرومند و دارای چنگال‌های خطرناکی بود و به راحتی می‌توانست از قلمرو خود در برابر سایر شکارچیان محافظت کند. در تازه‌ترین تحقیقات که بر مبنای کشف یک ساختار منحصربه‌فرد پارو مانند در فسیل دم اسپینوسوروس است، نشان می‌دهد که این جاندار اولین دایناسور شناگر تاریخ می‌باشد.
۳- تیرانوسوروس رکس؛ ۶۸ تا ۶۶ میلیون سال پیش
تیرانوسوروس رکس (Tyrannosaurus rex) یکی از بزرگترین دایناسورهای گوشتخواری بود که تاکنون در زمین زندگی کرده است. شواهد فسیلی نشان می‌دهند که تیرانوسوروس در حدود ۱۲ متر طول، ۵ تا ۶ متر قد و نزدیک به ۸ تن وزن داشته است. این دایناسور در اواخر دوره کرتاسه و در حدود ۶۸ تا ۶۶ میلیون سال پیش در دره‌های رودخانه‌ای آمریکای شمالی زندگی می‌کرد.
تیرانوسوروس ۶۵ میلیون سال پیش به همراه سایر دایناسورها در انقراض دسته جمعی کرتاسه-ترشیری منقرض شد. دانشمندان معتقدند که تی رکس قویترین آرواره را در بین تمام موجودات خشکی‌زی داشته به گونه‌ای که با هر بار گاز گرفتن می‌توانست ۲۳۰ کیلوگرم گوشت را بخورد، فقط مگالدون آرواره قوی‌تری از تی رکس داشته است.
۴- جایگانوتوسوروس؛ ۹۹ تا ۹۷ میلیون سال پیش
جایگانوتوسوروس (Giganotosaurus) در زبان یونانی به معنای مارمولک عظیم‌الجثه جنوبی است که ۳۰ میلیون سال قبل از تیرانوسوروس رکس در دوره کرتاسه، حدود ۹۹ تا ۹۷ میلیون سال پیش در آرژانتین امروزی می‌زیست. بر اساس جمجمه ۱٫۶ متری که از این دایناسور خطرناک کشف شده دیرینه شناسان تخمین می‌زندد که این دایناسور ۷ متر قد، ۱۳ متر طول و ۸ تن وزن داشته است. جایگانوتوسوروس عمدتا‌‌ً دایناسورهای بزرگ گیاهخوار را می‌خورد، زیرا به دلیل داشتن جثه غول پیکر هیچ شکارچی طبیعی دیگری نمی‌توانست این جانور را شکار کند.
۵- ماپوسوروس؛ ۹۳٫۵ تا ۹۷ میلیون سال پیش
ماپوسوروس (Mapusaurus) از وابستگان نزدیک و شبیه به جایگانوتوسوروس بود که دایناسورهایی مانند آرژانتینوسوروس را شکار می‌کرد. ماپوسوروس‌ها در کرتاسه پایانی، حدود ۹۳٫۵ تا ۹۷ میلیون سال پیش در آرژانتین و شیلی امروزی می‌زیستند. این دایناسور گوشتخوار ۳ متر قد، ۱۲ متر طول و نزدیک به ۸ متر وزن داشت. دندانهای تیغه‌ای باریک آن ابزاری ایده‌آل برای گاز گرفتن و بریدن گوشت طعمه بود، براساس فسیل‌های به دست آمده از این جانوران دیرینه شناسان اعتقاد دارند که آنها به صورت گروهی به شکار می‌پرداختند.
۶- یوتارپتور؛ ۱۲۹ تا ۱۲۲ میلیون سال پیش
یوتارپتور (Utahraptor) یکی از خطرناک‌ترین دایناسورهای گوشتخوار دوره کرتاسه بود که ۱۲۹ تا ۱۲۲ میلیون سال پیش می‌زیست. این دایناسور خطرناک با ۳ متر قد، ۵ تا ۷ متر طول و وزن نزدیک به ۵۰۰ کیلوگرم می‌توانست جانوران بزرگتر از خود را شکار کند. به گفته دیرینه شناسان، یوتارپتور از نظر اکولوژیکی نقش مهمی به عنوان یک گوشتخوار در منطقه آرکس (Arks) امروزی (ایالت یوتا در غرب آمریکا) در اوایل کرتاسه داشت و احتمالاً می‌توانست به طعمه‌های بزرگتر از خودش حمله کند.
۷- تایتانوسراتوپس؛ ۷۵ میلیون سال پیش
تیتانوسراتوپس (Titanoceratops) یکی از دایناسورهای شاخدار غول پیکری است که در کرتاسه پایانی، حدود ۷۵ میلیون سال پیش می‌زیست. جمجمه بازسازی شده این دایناسور ۲٫۶ متر طول دارد، این امر باعث شده تا تیتانوسراتوپس بزرگترین جمجمه را در میان تمام مهره‌داران زمین داشته باشد. این دایناسور گیاهخوار نزدیک به ۷ تن وزن و ۷ متر طول داشته است، اما چرا تیتانوسراتوپس چنین سر بزرگ و زینتی داشت؟ دیرینه شناسان می‌گویند علت این ساختار جمجمه برای انتخاب جفت بوده است، زیرا نرهای دارای شاخ‌های بزرگ و برجسته برای جنس ماده جذاب‌تر بودند.
۸- مگنوپولیا؛ ۷۳ میلیون سال پیش
به عنوان یک قاعده کلی، بزرگترین دایناسورهای عصر مزوزوئیک گروه دایناسورهای تیتانوسور بودند که در این مطلب آرژانتینوسوروس به نمایندگی از آنها بررسی شد. اما در گذشته دایناسورهایی وجود داشتند که پوزه‌ای شبیه به اردک داشته اما به اندازه های تیتانوسورها رشد می‌کردند، بزرگترین و مهمترین این دایناسورها مگنوپولیا (Magnapaulia) بود.
مگنوپولیا به دلیل بزرگی و ویژگی‌های شاخص دم و همچنین پوزه اردکی خود قابل توجه است. این دایناسور گیاهخوار در کرتاسه پایانی و در حدود ۷۳ میلیون سال پیش می‌زیست، مگنوپولیا ۱۴ تا ۱۶ متر طول و در حدود ۲۳ تن وزن داشت. علی رغم وزن زیاد، این دایناسور به خاطر ویژگی‌ها ظاهری احتمالاً سرعت زیادی داشت به گونه‌ای که هنگام تعقیب توسط شکارچیان می‌توانست روی دو پای عقبی خود بدود.
۹- جایگانتورپتور؛ ۹۶ میلیون سال پیش
جایگانتورپتور (Gigantoraptor) یک دایناسور پردار عظیم الجثه بود که در کرتاسه پایانی، حدود ۹۶ میلیون سال پیش می‌زیست. تخمین زده شده که این دایناسور ۸ متر طول، ۵ متر قد و ۹۰۰ تا ۳۶۰۰ کیلوگرم وزن داشته است. کشف فک پایینی جایگانتورپتور نشان می‌دهد که جمجمه این موجود بیش از نیم متر طول داشته است ولی فاقد دندان بود، که در این صورت احتمالاً پمنقار شاخی داشته است. دانشمندان اعتقاد دارند که این دایناسور گیاهخوار بود و توانایی پرواز نداشت.
۱۰- داینوکایروس؛ ۱۰۰ تا ۶۶ میلیون سال پیش
مدت زیادی طول کشید تا دیرینه شناسان توانستند دینوکایروس (Deinocheirus) را از روی پنجه مخوف آن شناسایی کنند. چند فسیل از اندام‌های این دایناسور پردار اولین بار در سال ۱۹۷۲ در مغولستان کشف شد ولی شناسایی دینوکایروس در سال ۲۰۱۴ انجام شد. این دایناسور یک اورنیتومایموسور غیرعادی بود که ۱۱ متر طول و بیش از ۶ تن وزن داشت و در دوره کرتاسه، حدود ۱۰۰ تا ۶۶ میلیون سال پیش می‌زیست.
طول جمجمه دینوکایروس در حدود ۱ متر بود، اگرچه این حیوان بزرگ بود اما استخوان‌های توخالی زیادی داشت که باعث کاهش وزن آن شده بود ولی توانایی پرواز نداشت. شکل جمجمه این دایناسور نشان می‌دهد که رژیم غذایی خاصی داشته است، منقار آن شبیه اردک بود به همین علت تصور می‌شود که از گیاهان محیط‌های آبی تغذیه می‌کرده است.
