اگرچه قدمت مسابقات اتومبیلرانی در ایران به 63 سال می‌رسد، اما این برای نخستین‌بار است که رقابت‌های بین‌المللی رالی در کشورمان برگزار می‌شود. برای این مهم، تلاش‌های بسیاری در این دو سال صورت گرفت. از حضور در مجامع بین‌المللی گرفته تا دعوت ناظران و کارشناسان فدراسیون جهانی برای حضور در ایران و بازدید از امکانات ما. اما حالا وقت آن است که توانمندی‌هایمان را به رخ نمایندگان فدراسیون جهانی بکشیم.
اهمیت میزبانی به این علت است که برای ما جنبه انتخابی دارد. یعنی اگر همه چیز طبق استانداردهای بین‌المللی پیش برود، فدراسیون اتومبیلرانی ایران رسما به عضویت منا(حوزه کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا) و رالی مرک(خاورمیانه) درخواهد آمد و از سال آینده علاوه بر میزبانی این رقابت‌ها می‌تواند راننده‌های خود را به مسابقات بین‌المللی اعزام کند تا کسب امتیاز کنند.
حمیدرضا مهرعلی، رئیس فدراسیون اتومبیلرانی و موتورسواری ایران در گفت‌وگو با جام‌جم ابتدا از انگیزه‌های این فدراسیون برای میزبانی رقابت‌های رالی خاورمیانه می‌گوید: جامعه آماری ما در اتومبیلرانی از حدود 40 میلیون نفری که گواهینامه رانندگی دارند فقط ده هزار نفر است؛ در حالی که علاقه‌مندی به این رشته در کشور ما واقعا زیاد است. این را از فروش بالای مجلات تمام رنگی و گران‌قیمت خودرو در کشور یا میزبان بازدیدکننده‌ها از نمایشگاه‌های خودروهای کلاسیک می‌توان فهمید. شاید برایتان جالب باشد بدانید در برهه‌ای که چند سینما برای پخش زنده رقابت‌های فرمول یک در تهران سئانس ویژه گذاشتند، بلیت‌‌ها به قیمت 80 هزار تومان فروخته شد، ضمن این‌که تمام راهروها و فضاهای منتهی به پرده سینما هم از جمعیت پر شد. اینها خود از علاقه وافر مردم به رشته اتومبیلرانی نشان دارد. ما باید به این علاقه احترام بگذاریم. در کنار آن بحث شناسایی استعدادها هم هست. وقتی پای راننده‌های ایرانی به رقابت‌های بین‌المللی باز شود یا راننده‌های سرشناس خارجی به کشورمان بیایند خودبه‌خود استعدادهای بسیاری شکوفا و مطرح می‌شوند. علاوه بر همه اینها، اتومبیلرانی ایران برای گرفتن کرسی‌های بین‌المللی باید میزبان تورنمنت‌های بین‌المللی باشد. به نظر من میزبانی رالی خاورمیانه فضای جدیدی را در رالی به عنوان یکی از رشته‌های جذاب اتومبیلرانی در کشور باز می‌کند. همه این دلایل کافی بود تا ما برای اولین‌بار خودمان را در معرض یک آزمون بزرگ قرار دهیم. شاید اگر درخواست میزبانی نمی‌دادیم هیچ‌کس به ما انتقاد نمی‌کرد، زیرا ایران تا قبل از این، عضو رالی خاورمیانه نبود، ولی ما خودمان را زیر ذره‌بین بردیم تا در مسیر پیشرفت یک گام بزرگ برداشته شود.
البته میزبانی از مسابقاتی در سطح رالی خاورمیانه به‌هیچ‌وجه آسان نیست. رئیس فدراسیون اتومبیلرانی، دشواری‌های کار را در چند جمله چنین به زبان می‌آورد: شما وقتی مثلا میزبان مسابقات جهانی کشتی هستید در کنار بحث اسکان و تغذیه با یک شهر و یک سالن سروکار دارید که مسابقات در آن برگزار می‌شود، ولی برای برگزاری مسابقاتی در ابعاد رالی خاورمیانه پارامترها کاملا متفاوت است. هر ورزشکار به جای آن‌که با یک ساک ورزشی وارد کشور شود باید یک کشتی بگیرد و کامیونی را که ماشین‌های او را حمل می‌کند با کشتی وارد ایران کند و از آنجا با کامیون، خود را به محل برگزاری مسابقات برساند. هماهنگ کردن همه کارها از قبیل رایزنی با گمرک و ارائه تضامین استرداد کار آسانی نیست.
حتی در بحث فیلمبرداری هم باتوجه به الزام فیلمبرداری هوایی، ابعاد کار به مراتب گسترده‌تر و دشوارتر از مسابقاتی است که در یک سالن برگزار می‌شود. بحث تامین ایمنی مسابقه با توجه به طولانی بودن مسیر و عبور از مناطق مسکونی هم هست که اهمیت زیادی دارد. برای این منظور ما دو پهنای باند و 60 بی‌سیم گرفتیم تا هرگونه اتفاقی را در لحظه رصد کنیم. در مجموع کار اجرایی سنگینی در این مدت روی دوش فدراسیون بود که تجربه قبلی میزبانی از چنین مسابقاتی را نداشت. واقعا برگزاری مسابقات رالی اتومبیلرانی خیلی با برگزاری مسابقات در یک سالن تفاوت دارد و خیلی سنگین است.
مهرعلی با بیان این‌که مجریان اصلی برگزاری رالی شیراز از فدراسیون جهانی معرفی شده‌اند، می‌افزاید: رزومه بچه‌های ما برای برگزاری این رقابت‌ها خوب است، اما با توجه به این‌که تاکنون هیچ رالی بین‌المللی در ایران برگزار نشده چاره‌ای نداشتیم جز این‌که از قهرمانان خودمان به عنوان دستیاران نفرات معرفی شده از فدراسیون جهانی استفاده کنیم. البته با توجه به این‌که نفرات ما تا به حال میزبان مسابقات رسمی و بین‌المللی رالی نبوده‌اند، این میزبانی باعث می‌شود آنها ضمن آشنایی با علم روز دنیا در این بخش، با استانداردهای جهانی هم آشنا شوند.
درآمدزایی، از سال آینده
یکی از انگیزه‌های اصلی برای میزبانی رقابت‌هایی به جذابیت مسابقات رالی، بحث درآمدزایی آن است. آیا میزبانی رالی خاورمیانه برای ما درآمدزا هم خواهد بود؟ پاسخ مهرعلی به این سوال مثبت است، اما این توضیح را هم می‌دهد که برای درآمدزایی باید یک سال صبر کرد: امسال چون برگزاری این رقابت‌ها برای ایران جنبه انتخابی دارد تمام هزینه‌ها، از اسکان و تغذیه گرفته تا حمل و نقل و سایر موارد مربوط به میزبانی، به عهده فدراسیون است؛ اما از سال آینده با توجه به این‌که امتیاز این مسابقات برای راننده‌ها لحاظ خواهد شد، آنها مجبور هستند علاوه بر پرداخت تمام هزینه‌ها، حق ورودی هم بدهند که این خود بخشی از درآمد‌های میزبانی به شمار می‌رود. در کنار آن اسپانسرها هستند که با حضورشان به درآمدزایی رقابت‌های رالی کمک می‌کنند.
رئیس فدراسیون اتومبیلرانی در عین حال، هزینه‌های میزبانی از رقابت‌های امسال رالی خاورمیانه را چیزی حدود یک میلیارد و 500 میلیون تومان تخمین می‌زند که البته بخش زیادی از آن را اسپانسرها تقبل کرده‌اند.
چرا شیراز؟!
استان شیراز به‌خاطر داشتن آثار باستانی، تاریخی، اماکن متبرکه و دیدنی‌های طبیعی مانند پاسارگاد، تخت‌جمشید، قصر ابونصر، کاخ شاپور، نقش رستم، ارگ کریم خانی، حمام و بازار وکیل، بارگاه حضرت شاهچراغ، دروازه قرآن، حافظیه، بهشت گمشده، آبشار مارگون و... همیشه یکی از بهترین مکان‌ها برای میزبانی از هر رویداد بین‌المللی است.
اما یکی از مهم‌ترین شرایط برای برگزاری مسابقات رالی خاورمیانه در کنار همه این زیبایی‌های بصری، طراحی مسیر مسابقه به طول حداقل 250 کیلومتر است که شیراز با توجه به وسعتی حدود 124 هزار کیلومترمربع و داشتن مسیرهای جاده‌ای و کوهستانی این ویژگی را هم در خود دارد.
مهرعلی در این باره می‌گوید: راستش ابتدا قصد داشتیم این مسابقات را در جزیره کیش برگزار کنیم. نماینده فدراسیون جهانی هم دو بار در کیش حضور پیدا کرد، اما این جزیره نتوانست مسیر 250 کیلومتری مسابقه را پوشش بدهد. ما به مسیری 250 کیلومتری در شعاع 90 کیلومتر نیاز داشتیم، به همین علت شیراز را به عنوان میزبان رالی خاورمیانه معرفی کردیم که اتفاقا از جاذبه‌های بالای گردشگری هم برخوردار است. البته در این راه مسئولان استان شیراز، از استاندار گرفته تا مدیران کل بخش‌های مختلف تلاش زیادی کردند که جا دارد از همه آنها تشکر شود.
حضور گسترده شبکه‌های خارجی
شاید یکی از نقاط نه‌چندان مثبت در این میزبانی، همزمانی رالی شیراز با بازی‌های آسیایی 2014 باشد؛ رقابت‌های مهمی که این روزها همه نگاه‌ها را به اینچئون معطوف کرده است. مهرعلی با تائید این موضوع می‌گوید: تاریخ برگزاری رالی شیراز را فدراسیون جهانی مشخص کرد که متاسفانه با بازی‌های آسیایی اینچئون همزمان شد. با این حال برگزاری رالی خاورمیانه در ایران، آن هم برای اولین‌بار فکر می‌کنم آن‌قدر اهمیت داشته باشد که اخبارش تحت‌تاثیر این بازی‌ها قرار نگیرد. من فکر می‌کنم پوشش خبری تلویزیون‌های خارجی حتی از پوشش داخلی هم گسترده‌تر خواهد بود.
حدود 20 شبکه و خبرگزاری از کشورهای آمریکا، آلمان، روسیه، عراق، افغانستان، ترکیه و... این مسابقات را پوشش می‌دهند.
سنت‌شکنی لاله صدیق
از سال 1983 که رالی خاورمیانه راه‌اندازی شد ایران به عنوان یکی از تاثیرگذارترین کشورهای منطقه، نه در این مسابقات شرکت داشت، نه میزبان بود و نه عضویت. به عبارتی چیزی حدود 31 سال از عمر رالی خاورمیانه می‌گذرد، بدون آن‌که اتومبیلرانان ایرانی در آن حضور داشته باشند، اما از این بعد، ایران پای ثابت این رقابت‌هاست.
جالب آن‌که در این 31 سال، تعداد راننده‌های زن هم در رالی خاورمیانه انگشت‌شمار بوده که حالا به این تعداد باید سه راننده ایرانی را هم اضافه کرد.
لاله صدیق را که دیگر همه می‌شناسند. اولین راننده زن ایرانی که در مسابقات اتومبیلرانی قهرمانی کشور با مردها مسابقه داد و قهرمان شد.
لاله صدیق حالا با نقشه‌خوانی الهه کریمی در رقابت‌های رالی خاورمیانه حضور خواهد داشت. بدون شک با توجه به فضاسازی‌های کشورهای بیگانه، همین حضور راننده‌های زن ایرانی در رقابت‌های بین‌المللی رالی شیراز می‌تواند بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های خارجی داشته باشد.
البته در کنار این راننده زن، یک تیم ده نفره از بانوان ایرانی هم در کادر اجرایی مسابقات حضور دارند و برای نخستین‌بار برگزاری رقابت‌های بین‌المللی را تجربه می‌کنند.
در مجموع اگرچه تعداد تیم‌های خارجی شرکت‌کننده در رقابت‌های رالی شیراز زیاد نیست، اما حضور راننده‌های مطرح و سرشناسی چون ناصر العطیه قطری(دومین راننده پرافتخار رالی مرک و قهرمان هشت دوره اخیر این رقابت‌ها) و راجر فغالی لبنانی که در جدول پرافتخارترین راننده‌های رالی در خاورماینه در جایگاه چهارم قرار دارد، برای راننده‌های ایرانی که تاکنون تجربه حضور در رالی‌های بین‌المللی را نداشته‌اند می‌تواند ارزشمندترین تجربه باشد.
خط استارت از دروازه قرآن
رقابت‌های رالی براساس عبور خودروهای ورزشکاران از مسیرهای از پیش طراحی شده برگزار می‌شود.
حسین نبوی، مسئول رالی‌های بین‌المللی فدراسیون اتومبیلرانی با این توضیح به جام‌جم می‌گوید: هر تیم رالی متشکل از یک راننده و یک نقشه‌خوان بوده که مسئول انجام محاسبات و مسیریابی است. این تیم دو نفره براساس جدول زمان‌بندی، حرکت خود را آغاز می‌کند و در صورت پیمایش صحیح مسیر در زمان‌های از پیش تعیین شده به کنترل‌های بین مسیر رسیده و زمان خود را ثبت خواهد کرد.
به این ترتیب زود رسیدن، دیر رسیدن یا پیدا نکردن کنترل‌ها طبق نقشه مسیر، امتیاز منفی خواهد داشت و در پایان مسیر، مجموع امتیازهای مثبت و منفی کسب شده هر تیم محاسبه و نتیجه نهایی اعلام می‌شود.
نبوی که هانی شعبان سوریه‌ای را در برگزاری رقابت‌های رالی شیراز همراهی می‌کند، درباره مسیرهای این رقابت‌ها نیز می‌گوید: رقابت‌های روز نخست از دروازه قرآن آغاز می‌شود و راننده‌ها دو بار مسیر تخت‌جمشید، شول، لابیشه و خرامه را طی می‌کنند. در روز دوم هم رقابت‌ها از تخت‌جمشید شروع می‌شود و شرکت‌کننده‌ها با عبور از اسماعیل‌آباد، رحمت‌آباد و آباده طشت، از طریق مسیر ولی‌آباد دوباره به تخت‌جمشید برمی‌گردند. خط پایان دروازه قرآن است که راننده‌ها باید جمعه بعدازظهر از آن عبور کنند.
