مطلب ارسالی کاربران
🔺آشنایی و نقد جامعه کمونیستی - قسمت سوم
متـُد ديالکتيک مارکسيستی متصف به خصائص اساسی
زيرين است:
الف. ) دیالکتيک بر خلاف متافيزیک طبيعت را مجموعهى تصادفات اشياء و پدیده هائی که از یک دیگرمجزا و منفرد بوده و با یک دیگر وابستگی ندارند، نمی داند بلکه برعکس طبيعت را مجموعه و واحدی از اشياء و پدیده هائی که با یک دیگر ارتباط آلی داشته، یکی به دیگری وابسته بوده و مشروط به یک دیگرند، ميشناسد.
از این رو متـُد دیالکتيک معتقد است که هيچ گونه پدیدهاى در طبيعت منفرداً و بدون در نظر گرفتن روابط آن با سایر پدیدههای محيطش، نميتواند مفهوم واقع شود زیرا، پدیدهها در هر رشته از طبيعت که تصور کنيم، وقتی خارج از شرایط محيط در نظر گرفته شوند به امری بی معنی تبدیل خواهند شد و برعکس وقتی یک پدیده را در همان حال که در شرایط محيط خود محدود ميباشد با در نظر گرفتن روابط جدائی ناپذیری که با سایر پدیدههای هم جوار خود دارد، ملاحظه کنيم می بيينيم که مفهوم واقع شده و ميتوان آنرا توضيح داد.
ب. ) دیالکتيک برخلاف متافيزیک که برای طبيعت یک حالت آرامش، رکود و سکونِ تغيير ناپذیری قائل است، طبيعت را درحال حرکت و تحولات پی درپی و تکامل و تجدید دائمی ميداند که پيوسته چيزی در آن به وجود آمده، تکامل می یابد و چيزی متلاشی شده واز بين ميرود.
از این رو متـُد دیالکتيک ایجاب ميکند که پدیدهها را نه تنها از نقطه نظر مناسبات متقابله و مشروط بودنشان بلکه از نقطه نظرحرکت، تغيير، تکامل، پيدایش و زوالشان نيز باید مورد نظر قرار گيرند.
برای متـُد دیالکتيک قبل از همه اشيائی که در حال حاضر استوار به نظر می آیند ولی رو به زوال و نيستی ميروند اهميت شایانی ندارند بلکه چيزهائی اهميت دارند که به وجود می آیند و رو به تکامل ميروند ولو آن که در حال
حاضر نا استوار به نظر آیند، زیرا متـُد دیالکتيک چيزهائی را شکست ناپذیر ميداند که به وجود آمده و تکامل مييابد.
انگلس ميگوید:
«همه چيز طبيعت، از کوچک ترین اجزاء گرفته تا بزرگترین اجسام، از دانه ى شن تا خورشيد، از پروتيست (نخستين سلول زنده ) گرفته تا انسان، در پيدایش و زوال دائمی در جریان لاینقطع و در جنبش و تحول متوالی هستند » ( ک. ماکس و ف. انگلس جلد ١٤ ص ٤٨٤ .)
ج. ) دیالکتيک بر خلاف متافيزیک سير تکامل را یک جریان ساده نشو ونما که در آن تغييرات کـَمی منتج به تحولات کيفی نشود نميداند، بلکه آنچنان تکاملی می داند که از تغييرات کم اهميت و پنهانی کـَمی که به تغييرات کيفی آشکار و اسا سی منتهی ميگردد، متـُد دیالکتيک ميگوید که در این جریان، تغييرات کيفی تدریجی نبوده بلکه سریع و ناگهانی ميباشند و به شکل جهش ازحالتی به حالت دیگر تبدیل ميشوند، حدوث این تغييرات تصادفی نبوده بلکه قانونی است و در نتيجهى تراکم تغييرات کـَمی نامحسوس و تدریجی وقوع مييابد.
بدین جهت متـُد دیالکتيک سير تکامل را یک حرکت دورانی که تکرار مراحل گذشته باشد، نمی داند بلکه آن را حرکتی پيش رونده وصعودی و گذری از حالت کيفی قبل به حالت کيفی جدید و تکاملی از بسيط به مرکب و از پَست به بالا می شمارد.
انگلس تکامل دیالکتيکی را که نتيجهى تغييرات کمی به کيفی است توصيف نموده ميگوید:
« درفيزیک... هر تغييری عبارت است از انتقال کمـيـت به کيفيت و نتيجهى تغيير کـَمیِ مقدار حرکتی است که یا در خود جسم و
ذاتی آن بوده و یا در آن وارد شده است. مثلاً در ابتداء درجهى حرارت آب تأثيری در وضع ميعان آن ندارد ولی اگر حرارت را زیاد و یا کم کنيم لحظهاى فرا ميرسد که حالت ذرات آب در یک
صورت به بخار و در صورت دیگر به یخ تبدیل ميگردد.... و همينطور حداقل معينی از جریان الکتریک لازم است تا مفتولی از پلانين
را درخشان و روشن سازد، یا این که برای ذوب هرفلزی درجهى حرارت مخصوص به خودش لازم است، یا این که هر مایعی، در زیر یک فشار معلوم، نقطهى معينی دارد که منجمد ميشود و یا تا آن جا که ما قادر به تهيهى حرارت لازم باشيم، به جوش می آید. و بالأخره برای هر گازی درجهى معينی فشار وجود دارد که درآن درجه می توان در شرایط معين، فشار و برودت، آن گاز را به مایع تبدیل نمود ..... مقادیر ثابته که در فيزیک مصطلح است (نقاطی که درآن حالتی به حالت دیگر بدل ميشود ) غالباً جز نقاط گرهی چيز دیگری نيستند که در آن کم و زیاد کردن ( تغييرات) کـَمی حرکت سبب یک تغيير کيفی در جسم شده بالنتيجه کميت به
کيفيت تبدیل می یابد » . ( ک. مارکس و ف. انگلس جلد ١٤ ص. ٥٢٨ - ٥٢٧)
د. ) دیالکتيک بر خلاف اصول متافيزیک معتقد است که اشياء و پدیدههاى طبيعت در داخل خود نيز تضادهائی دارند زیرا آنها دارای یک قطب مثبت و قطب منفی، یک گذشته و یک آینده ميباشند، همه ى آنها عناصری دارند که یا در حال رشد و نموند و یا طریق نابودی و زوال را می پيمایند. مبارزه این تضادها یعنی مبارزه بين قدیم و جدید یعنی مبارزه بين آن که می ميرد وآن که به دنيا می آید سبب تکامل پست به عالی شده.
