دولت آباد مرکز شهرستان برخوار
دولت آباد شهری از توابع بخش مرکزی و مرکز شهرستان برخوار در استان اصفهان ایران است. این شهر نزدیکترین شهرستان به مرکز شهر اصفهان می‌باشد. مردم این شهر از نژاد فارس بوده و به لهجه ای نزدیک به اصفهانی تکلم میکنند.
این شهر با وسعت ۹۸۵ هکتار واقع در شمال شهر اصفهان و دارای آب و هوای گرم و خشک می‌باشد. فاصله این شهر از مرکز استان ۱۰ کیلومتر است و در ۵۱ درجه و ۴۰ دقیقه طول شرقی و ۳۲ درجه و ۴۹ دقیقه عرض شمالی و ارتفاع ۱۵۶۰متری قرار گرفته‌است. جمعیت این شهر ۴۰،۹۴۵ نفر و ساکنین شهر به زبان فارسی سخن می‌گویند. دین ساکنان این منطقه اسلام و مذهب شیعه است. موقعیت طبیعی این شهر با داشتن ۳۳ رشته قنات در گذشته و بالغ بر ۲۷ رشته قنات کشاورزی از نظر منظر طبیعی در جایگاه قابل توجهی قرار دارد.
دانشگاه های دولت آباد عبارتند از دانشکده علوم قرآنی و دانشگاه آزاد اسلامی واحد دولت آباد و دانشگاه پیام نور و حوزه علمیه برادران حبیب آباد و حوزه علمیه خواهران نرجس خاتون دولت آباد. لازم به ذکر است این شهر یکی از بالاترین تراکم مراکز صنعتی از جمله کارخانه های آجر و سنگ و مصنوعات فولادی را نسبت به جمعیت در کشور دارا می‌باشد.
هسته اولیه این شهر قبل از سلسله صفویه به صورت قلعه کوچکی تشکیل و صرفاً چند خانوار در آن می‌زیسته‌اند، بنا به روایات، زمانی سیل جاری می‌شود و روستاهای زیر دست چون دره، بتکده آباد و صالح آباد مورد هجوم سیل قرار می‌گیرند و دولت وقت صفوی اهالی آن روستاها را به این قلعه انتقال می‌دهد و به عمران و آبادی آنجا می‌پردازد. در این هنگام بنایی به نام شاه نشین احداث می‌گردد که آثاری به جز محله‌ای به این نام از آن در دست نیست و در اثر سیل و گذشت زمان به‌طور کامل تخریب شده‌است. از این دوره آثاری از چند مسجد به نام‌های مسجد دوازده امام، مسجد شبستان و مسجد علی بیک ذکر شده‌است.
از ویژگی‌های کشاورزی این شهر می‌توان به دشت دولت‌آباد اشاره کرد که از جمله دشتهای مستعد استان می‌باشد که عمده محصولات کشاورزی گندم، ذرت علوفه‌ای، جو، یونجه، آفتابگردان، چغندر قند و لبو، باغات انگور، انار و محصولات صیفیجات و سبزیجات، گوجه و پیاز از آن قابل برداشت می‌باشد. دامداریهای این شهر بالغ بر ۳۴ واحد دامداری سنتی و ۵ واحد صنعتی و تعداد ۲۰ واحد مرغداری می‌باشد.
شهر دولت‌آباد به خاطر قرار داشتن در محدوده دو صحرای بزرگ و پر رونق که در قدیم به آنها (لت) گفته می‌شده‌است به (دو لت آباد) معروف گردیده‌است. لت به معنای صحرا. کرت و یادر اصطلاح بومی محلی لته ۲ لت آباد = دولت‌آباد
در گذشته نه چندان دور قالی بافی برترین هنر مردمان این شهر به حساب می‌آمد و نقشه‌های دولت‌آبادی هنوز هم جایگاه خود را در این صنعت حفظ کرده‌است. از جمله صنایع دیگر این شهر می‌توان به کارگاه‌های طلاسازی، مبل سازی و منبت کاری.
شهرستان برخوار
شهرستان بُرخوار یکی از شهرستانهای تازه تأسیس استان اصفهان است. این شهرستان در سال ۱۳۸۶ از شهرستان برخوار و میمه سابق، که اکنون شهرستان شاهین‌شهر و میمه نامیده می‌شود، جدا شد. مرکز این شهرستان، شهر دولت‌آباد می‌باشد. بُرخوار نام یکی از شهرستانهای استان اصفهان می‌باشد که در مسیر جاده اصفهان-تهران واقع شده و مرکز این شهرستان شهر دولت‌آباد می‌باشد. نام قبلی آن بخش برخوار از توابع شهرستان برخوار و میمه بود.
برخوار یکی از قدیمی‌ترین مناطق اصفهان و ایران محسوب می‌شود. نام این منطقه در کتاب‌های جغرافیایی مثل: نزهةالقلوب از حمدالله مستوفی و کتاب البلدان تألیف ابن واضح یعقوبی، صورة الارض نوشته ابن حوقل، کتاب المسالک و الممالک اثر ابن خردادبه آمده‌است.
حمدالله مستوفی در کتاب نزهةالقلوب در وصف برخوار می‌گوید: «اصفهان، ولایتش هشت ناحیه است و چهار صد پاره دیه بیرون مزارع که داخل دیه‌ها باشد … پنجم ناحیت برخوار است سی ودو پاره دیه است، و دیه جز معظم قرای آن است، و این ناحیت را نیز آب از کاریزست و دیگر نواحی را آب از زنده رود، وبدین ناحیت بدیه جز بهمن بن اسفندیار آتش ساخته بود». بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان برخوار در سال ۱۳۹۵ هجری شمسی برابر با ۱۲۲٬۴۱۹ نفر بوده‌است.
این شهرستان به دو بخش، شامل هفت شهر، تقسیم شده‌است:
بخش مرکزی شهرستان برخوار: نقاط شهری: دولت‌آباد (مرکزشهرستان)، خورزوق، دستگرد و سین
بخش حبیب آباد: دهستان برخوار شرقی نقاط شهری: حبیب آباد (مرکز بخش)، کمشچه، شاپورآباد
برابر با سرشماری سال ۱۳۹۵ هجری شمسی جمعیت این شهرستان ۱۲۲٬۴۱۹ نفر است که از این میان ۱۱۳٬۸۷۵ نفر در نقاط شهری و ۸٬۵۴۴ نفر در نقاط روستایی ساکن هستند.
جاذبه های برخوار
امامزاده ابراهیم(ع) معروف به امامزاده نَرمی: امامزاده ابراهیم معروف به امامزاده نَرمی در فاصله ۳ کیلومتری مرکز شهر دولت آباد و در منطقه يا محله ای بنام نَرمي واقع گرديده است . اين امامزاده از فرزندان موسی بن جعفر می باشد که در تمام طول سال به ويژه پايان هفته و ايام سوگواری ائمه معصوم پذيرای زائران زيادی ازگوشه وكنار شهرستان واستان و بويژه شهرهايی چون گزبُرخوار،خورزوق ، دستگرد و . . . است . مردم اين منطقه نذر و نيازهای خود را با مراجعه و شفاعت قراردادن اين عزيز و صالح، از خداوند تبارك و تعالا طلب كرده و اعتقادات محكمی به آن بزرگوار دارند . گرچه ساختمان قديمی امامزاده ابراهيم در سالهای اخير برای گسترش فضای آن تخريب شده ولی به همت و كمكهای مردم و زائران بازسازی و درحال تكميل و زيبا سازی فضاهای اطراف است .
مسجد دوازده امام: مسجد ۱۲ امام دولت آباد بنایی است از دوران صفوی که در داخل بافت قديم شهر واقع گرديده است . اين بنا به صورت مربع شکل در دو طبقه ساخته شده که طبقه زيرين آن به عنوان سَردابه و طبقه بالايی يا همكف آن به عنوان مسجد جهت اقامه نماز استفاده می شود . اين مسجد با ۲ متر ارتفاع از سطح زمين ، خود گواه بر وضعيت جغرافيايی منطقه اطراف و بنايی بدون حياط می باشد . البته در حال حاضر فضايی در پشت مسجد به عنوان حياط در اختيار مسجد می باشد. اين بنا با فضايی مربع شكل در زير سقفی گنبدی شكل كه دور تا دور آن را رواقهايی در دو طبقه احاطه كرده اند ساخته شده و محراب جديدالاحداث آن در ضلع جنوبی قراردارد. نمای بيرونی و سر در مسجد از آجر و داخل بنا با گچ بری سفيد كاری شده كه در سالهای اخير نيز آئينه كاری هايی به آن اضافه گرديده است . در مجاورت مسجد ۱۲ امام امامزاده سيد محمد قرار دارد كه ساختمان آن جديدالاحداث و نماكاری شده است. فضای سبز زيبايی جلوی امامزاده و مسجد ۱۲ امام وجود دارد كه ويژگی خاصی را به محدوده بافت پيرامون آثار داده است .
مسجد جامع گز برخوار: مسجد جامع گز که در زبان محلی گزی به نام مچد بله (بزرگ) معروف است دارای سال قدمت است و قدیمی ترین اثر تاریخی شهرستان دولت آباد برخوار در شمال اصفهان است و با دارا بودن از یک ساختمان قدیمی جزو مساجد دوران صدر اسلام است و به عنوان یکی از قدیمی ترین مساجد اصفهان شناخته شده است. مسجد جامع گز برخوار ساخته شده بر باقی مانده آتشکده ایست که بهمن پسر اسفندیار بناکرده بود. این مسجد، یک مسجد کوچک چهار ایوانی از دوره سلاجقه است (قرن ششم) که دردوره های بعد خرابی هایی به آن وارده آمده و دوباره تجدید بنا شده است. مسجد و مناره از دوران سلاجقه است و قسمتـی از این بنا به دوران آل بویه میرسد. در کتیبه های قدیمی مسجد جامع گز، آثار زیبایی از آیات قرآن به صورت خط بنایی به چشم می‌خورد.
کمشِچه: شهر کمشچه آخرین شهر در شمال شهرستان برخوار و دروازه شهرستان در فاصله ۸ کیلومتری شمال حبیب آباد در مسی راصفهان به اردستان می باشد. کمشچه در سال ۱۳۸۶ با تأسیس شهرستان برخوار به شهر تبدیل تبدیل شد. مردم کمشچه با لهجه ایی از زبان و گویش ایران باستان تکلم می کنند و از آثار تاریخی آن می توان برج و باروی قدیمی، خانه حاج قاسمی، قلعه و حمام تاریخی آن را نام برد. از هنرهای سنتی و صنایع دستی آن قالی بافی و پخت نان محلی را می توان نام برد مخصوصاً نان خشک و برشته آن که هر روزه ۱۸ تن آرد در این شهر به نان تبدیل و به شهرهای مجاور در استان ارسال می گردد.
بنیاد فرهنگی و فرهنگسرای ادیب برومند: فرهنگسرای ادیب برومند در سال ۱۳۸۰ به همت شاعر ملی ایران ادیب برومند به منظور ایفای خدمتی ویژه برای زادگاه ایشان بنیاد شد و از جاهای دیدنی برخوار می باشد. این فرهنگسرا به صلاحدید هیئت امنای این بنیاد و شورای شهر، فرهنگسرای ادیب برومند نامیده شده‌است. محل فرهنگسرا بنایی کهن، با قدمت حدود ۱۳۰ سال و به مساحت ۳۴۰۰ متر مربع می‌باشد. در قسمت شمالی زمین یک تالار مزیّن به گچ بری و شاه‌نشینی با دو پستو و در دو سوی آن دو طاق همقواره و پیوسته به هم وجود دارد. در قسمت شرقی یک حوض‌خانهٔ بزرگ و یک آبدارخانهٔ کوچک و در قسمت غربی یک اتاق بزرگ با دو اتاق کوچک‌تر واقع شده‌است. افزون بر این در ضلع غربی یک راهرو به یک زیرزمین منتهی می‌گردد که هم‌اکنون موزهٔ مردم‌شناسی برخوار در آنجا مستقر شده‌است.
....................................
آرشیو
