اختصاصی طرفداری - رستگاری دیگو سیمئونه با اتلتیکومادرید در لالیگا برای محافل فنی فوتبال در سراسر دنیا پیام ها و نکات مشخصی داشت. گرچه فوتبال روز دنیا از اصولی مشخص پیروی می کند اما دیگو سیمئونه همواره نشان داده که علاقه دارد با پیروی از فلسفه و راه و روش خودش به موفقیت برسد. او همواره طی این سال ها سعی کرده تغییراتی در نوع بازی تیمش ایجاد کند اما در مجموع، اصول ثابتی داشته و هیچ گاه تغییرات بنیادین در تفکراتش ایجاد نکرده است.
در این یادداشت به طور مفصل از این خواهم گفت که چگونه دیگو سیمئونه توانسته بدون پیروی مطلق از ترندهای روز تاکتیکی به موفقیت برسد و چه عواملی به طور مصداقی کاتالیزور او در راه رسیدن به این موفقیت بوده است. همچنین از تفاوت های دیگو سیمئونه و ژوزه مورینیو خواهم نوشت و به این مساله اشاره خواهم کرد که چرا راه و روش ژوزه مورینیو در تاتنهام جواب نداده اما دیگو سیمئونه هنوز هم می تواند با راه و روشی مشابه در اتلتی به موفقیت برسد.
دیگو سیمئونه سرمربی است که لزوما علاقه ای به داشتن مالکیت توپ ندارد و شما نباید تعجب کنید حتی اگر الچه هم مقابل این تیم توپ را بیشتر در اختیار داشته باشد (اتلتی از حیث میانگین مالکیت توپ در این فصل لالیگا در رتبه نازل نهم قرار گرفته). سیمئونه علاوه بر این مسئله لزوما به «High-pressing» نیز اعتقادی ندارد و تیمش همواره از حیث داده های فنی پیشرفته مختلف در حوزه پرسینگ، جزء تیم های انتهای جدول است. سیمئونه نه به «شدت» پرس از بالا اعتقاد دارد و نه اقدام های زیادی برای بازپس گیری توپ در یک سوم تهاجمی خودی انجام می دهد. در عین حال سیمئونه سرمربی نیست که تیمش در طول یک بازی 90 دقیقه شانس های گلزنی متعددی ایجاد کند و تعداد موقعیت های گلزنی با کیفیت تیمش نیز در طول 90 دقیقه، در مقایسه با دیگر تیم های مدعی حاضر در لالیگا به هیچ عنوان قابل توجه نمی باشد. حالا به نظر شما چنین تیمی چگونه می تواند در یک لیگ 38 هفته ای و در حضور اَبَر تیم هایی همچون بارسلونا و رئال مادرید به عنوان قهرمانی دست پیدا کند؟
پنج عامل بسیار کلیدی وجود دارد که عبارتند از: 1 - استفاده بهینه از موقعیت های گلزنی ایجاد شده. 2 - وجود دروازه بانی تعیین کننده. 3 - استفاده بهینه از ضربات شروع مجدد در فاز تهاجمی. 4 - عملکرد دفاعی با برنامه که به طور گروهی و انفرادی، کم نقص عمل می کند. 5 - عامل روحی - روانی به نام دیگو سیمئونه. چهار عامل ابتدایی، مسائلی فنی است که به طور مفصل به آن خواهیم پرداخت و عامل پنجم را نیز از منظر روحی - روانی بررسی خواهیم کرد.
| استفاده بهینه از موقعیت های گلزنی ایجاد شده |
در ابتدا گفتیم که اتلتی با دیگو سیمئونه تیمی نیست که به طور پیوسته در هر بازی فارغ از حریفی که رو به رویش قرار می گیرد، موقعیت های گل با کیفیت زیادی را ایجاد کند. پیشتر اینجا به طور مفصل درباره داده فنی پیشرفته «xG» صحبت کرده ام. داده فنی پیشرفته ای که موقعیت های ایجاد شده در یک مسابقه فوتبال را (موقعیت هایی که به زدن ضربه به سمت دروازه منجر می شود) بین 0 تا 1 ارزش می دهد و در یک بازی و یا در طول یک فصل به ما نشان می دهد یک تیم تا چه اندازه توانسته موقعیت گل با کیفیت روی دروازه حریفانش ایجاد کند. به تصویر زیر دقت کنید که وضعیت تیم های حاضر در لالیگا را از حیث مجموع میزان «xG» در فصل اخیر نشان می دهد. اتلتی از این حیث با مقدار 52/4 در رتبه پنجم قرار گرفته. علاوه بر بارسلونا و رئال مادرید، آن ها حتی از سوسیداد و ویارئال هم موقعیت های گل با کیفیت کمتری را در طول فصل روی دروازه حریفان ایجاد کرده اند. مقدار 52/4 در سطح تیم قهرمان لیگی همچون لالیگا مقداری بسیار نازل است. به عنوان مثال دقت کنید که اشتوتگارت، تیم نهم بوندس لیگا، در این فصل با چهار بازی کمتر نسبت به اتلتی، مقدار 53.2 را از حیث مجموع «xG» ثبت کرده که به خوبی نمایانگر وضعیت تیم دیگو سیمئونه در این زمینه است.
نکته کلیدی اما در یک داده پیشرفته فنی دیگر نهفته است. جایی که تخصص تیمِ دیگو سیمئونه را نمایان می کند و هنر تحلیل داده های فنی پیشرفته معنا پیدا می کند. تصویر زیر وضعیت تیم های حاضر در لالیگا را از حیث داده فنی پیشرفته «G-xG» نشان می دهد. داده فنی پیشرفته ای که با کم کردن مجموع «xG» یک تیم از تعداد گل زده آن تیم، به ما نشان می دهد که بازیکنان تیم مورد نظر تا چه اندازه فرصت طلبی داشته اند و توانسته اند موقعیت های گل با کیفیت پایین تر را تبدیل به گل کنند. هر چه مقدار این داده فنی پیشرفته بیشتر باشد، به معنی این است که تیم مورد نظر به همان مقدار گل بیشتری را از میزان مورد انتظار به ثمر رسانده است. می بینیم که اتلتی با اختلافی معنادار و با مقدار 12/6 در صدر جدول ایستاده است.(12/6=52/4 - 65) این عدد به چه معنی است؟ به معنی این است که بازیکنان اتلتی 12/6 بار بیشتر از مجموع میزان «xG» خود به گل دست پیدا کرده اند و به اندازه همین مقدار فراتر از حد انتظار کار کرده اند. این عدد در مقیاس سایر لیگ های مطرح اروپایی نیز خارق العاده است.
به این ترتیب می بینیم گرچه تیم دیگو سیمئونه نتوانسته در مجموع، موقعیت های گل با کیفیت زیادی را روی دروازه حریفان ایجاد کند (در مقیاس تیم قهرمان لالیگا)، اما فرصت طلبی بازیکنان در حوالی باکس و درون باکس فوق العاده بوده و آن ها نزدیک 13 گل بیشتر از مقداری که انتظار می رفته، به ثمر رسانده اند. 13 گل اضافه، آن ها را توانسته به تیمی تبدیل کند که علی رغم ضعف های موجود از حیث ایجاد موقعیت گلزنی، قهرمان لالیگا شود. اتلتی با استفاده از همین حدود 13 گل اضافه، توانسته در مجموع 67 گل بزند (به همراه دو گل به خودی حریفان) و به عنوان قهرمانی لالیگا دست پیدا کند.
| وجود دروازه بانی تعیین کننده |
عامل دوم، درون دروازه تیم دیگو سیمئونه قرار دارد: یان اوبلاک، دروازه بانی که به سادگی می توان گفت اگر بهترین دروازه بان حال حاضر دنیا نباشد، بدون شک در میان سه دروازه بان برتر قرار دارد. یان اوبلاک، به تنهایی، یکی از عوامل مهم قهرمانی تیم دیگو سیمئونه از بعد فنی بوده. برای درک بهتر چرایی این مسئله، نیاز است که برای اولین بار به معرفی داده فنی پیشرفته «Post-Shot Expected Goals» بپردازم. داده ای بسیار کلیدی برای تحلیل وضعیت دروازه بان ها در دنیای فوتبال. داده پیشرفته ای که تیم های فنی بزرگ ترین باشگاه های دنیا روی آن مطالعه می کنند. این داده فنی با بررسی چندین شاخصه به ما می گوید که هر ضربه ای که به سمت دروازه یک دروازه بان زده شده، چه اندازه احتمال دارد که تبدیل به گل شود. مقدار ارزش هر ضربه بین 0 و 1 است و هر چه مقدار به 1 نزدیک تر باشد، احتمال اینکه ضربه به گل تبدیل شود، بیشتر است و در واقع احتمال اینکه دروازه بان بتواند توپ را مهار کند، پایین تر می آید. (توجه داشته باشید «Post-Shot Expected Goals» در واقع از دید دروازه بان بررسی و محاسبه می شود).
حالا به تصویر زیر دقت کنید که وضعیت دروازه بانان تیم های حاضر در لالیگا را از حیث داده فنی پیشرفته « Post-Shot Expected Goals - G» نشان می دهد که در واقع با کم کردن تعداد گل های خورده یک تیم از مقدار «Post-Shot Expected Goals» به ما می گوید که دروازه بانان تا چه اندازه در مهار موقعیت های گل با کیفیت موفق عمل کرده اند. به این معنی که هر چه مقدار این داده فنی پیشرفته بیشتر باشد، نشان دهنده این است که دروازه بان مورد نظر به همان مقدار از به ثمر رسیدن گل جلوگیری کرده است. می بینیم که یان اوبلاک با مقدار 9/8+ با اختلاف از دروازه بان اوساسونا با مقدار 5/7+ در رتبه نخست قرار گرفته است. این عدد حدود 10 به چه معنی است؟ به معنی این است که یان اوبلاک انتظار می رفته که با توجه به کیفیت ضربات زده شده به سمت دروازه اش، 10 گل بیشتر در طول فصل دریافت کند اما با هنرنمایی خود مانع از به ثمر رسیدن 10 گل قریب الوقوع در دروازه اتلتی شده است. مقداری فوق العاده در سطح تمامی لیگ های مطرح اروپایی که به خوبی میزان تاثیرگذاری اوبلاک را در روند قهرمانی اتلتی نشان می دهد. شما تصور کنید دروازه بانی در اختیار دارید که می تواند در طول یک فصل، مانع از به ثمر رسیدن 10 گل مورد انتظار در دروازه شما شود، فوق العاده است. حالا به وضعیت رقیبان مستقیم اتلتی در این زمینه دقت کنید. کورتوا در مادرید البته عملکرد بدی نداشته و با مقدار 2/8+ توانسته از به ثمر رسیدن نزدیک به 3 گل در مجموع جلوگیری کند اما در بارسلونا وضعیت تقریبا بغرنج است. تراشتگن نه تنها نتوانسته در مجموع از به ثمر رسیدن موقعیت های گل با کیفیت جلوگیری کند، بلکه با مقدار 0/2 - وضعیت منفی را از خود به جای گذاشته است.
| استفاده بهینه از ضربات شروع مجدد در فاز تهاجمی |
عموم هواداران جدی فوتبال در جریان هستند که ضربات شروع مجدد یکی از مهم ترین راهکارهای اتلتی برای رسیدن به گل محسوب می شود. سبک بازی اتلتی به گونه ای است که دیگو سیمئونه روی ضربات شروع مجدد حساب ویژه ای باز کرده و زمان زیادی را نیز در تمرینات روی آن صرف می کند. اما این مسئله به طور مصداقی چگونه درون زمین و از بعد فنی قابل مشاهده است؟ برای اینکه به خوبی به این مسئله پی ببرید باید داده فنی پیشرفته «Goal-Creating Actions» را به شما معرفی کنم. پیشتر در این یادداشت به طور مفصل درباره داده فنی مشابه این داده فنی پیشرفته صحبت کرده ام. داده ای که به ما کمک می کند تا دو کنش پیش از ضربه ای که به گل تبدیل شده را مورد بررسی قرار دهیم و ببینیم چه کسانی و چگونه در به ثمر رسیدن این گل نقش داشته اند. داده فنی پیشرفته کاربردی برای بررسی اتلتی در زمینه ضربات شروع مجدد، «Goal-Creating Actions» است که از طریق پاس های به اصطلاح مُرده ایجاد شده. پاس های مُرده به ضربات شروع مجدد از جمله ضربات ایستگاهی از هر نقطه زمین و یا ضربات کرنر اطلاق می شود.
به تصویر زیر دقت کنید که وضعیت بعضی تیم های حاضر در لالیگا را از لحاظ داده فنی پیشرفته «Goal-Creating Actions» از طریق پاس های مُرده نشان می دهد. به این معنی که هر تیم لالیگا چند بار در شرایطی به گل رسیده که تا دو کنش پیش از ضربه منجر به گل، پاسی از طریق ضربات شروع مجدد و یا کرنرها ارسال کرده است. آمارهای آماتور تا پیش از این تنها مشخص می کرد که یک تیم چند بار از طریق ارسال کرنر و یا ضربات شروع مجدد به طور مستقیم به گل رسیده و رفت و برگشت توپ پس از ضربات شروع مجدد به هیچ عنوان در این آمارها لحاظ نشده است. از طریق این داده فنی پیشرفته اما به طور شفاف مشخص می شود که ضربات شروع مجدد تا چه اندازه توانسته به یک تیم در راه رسیدن به گل کمک کند. می بینیم که اتلتی پس از بتیس، آلاوز و والنسیا، 7 بار از طریقی که ضربات شروع مجدد روی آن نقش داشته، توانسته به گل برسد و در رتبه چهارم بهترین تیم های لالیگا از این حیث قرار گیرد. تفاوت اتلتی با تیم های رقیبش از حیث استفاده از ضربات شروع مجدد در اینجا معلوم می شود که بدانید همین مقدار برای تیمی همچون بارسلونا تنها 1 گل بوده. یعنی بازیکنان بارسلونا تنها 1 بار از طریق ارسال پاس های مُرده، توانسته اند به گل برسند (ضربات ایستگاهی که مسی به طور مستقیم وارد دروازه می کند طبیعتا در این داده فنی پیشرفته لحاظ نمی شود). ضربات شروع مجدد نقش بسیار مهمی در تیمی با رویکرد اتلتی ایفا می کند و این مسئله در روند این تیم نیز کاملا مشخص است.
|
عملکرد دفاعی با برنامه که به طور گروهی و انفرادی، کم نقص عمل می کند
|
برند دیگو سیمئونه اما همواره عملکرد دفاعی تیمش بوده. این عملکرد دفاعی تنها محدود به خط دفاعی 4، 5 یا 3 نفره نشده و مربوط به تمامی بازیکنان می شود. اتلتی در فاز دفاعی با تمامی بازیکنان دفاع می کند و هر بازیکن نقش و وظایف تعریف شده ای به عهده دارد. بازیکنان اتلتی چه در قالب دفاع گروهی و چه در قالب دفاع انفرادی، همواره کم نقص عمل کرده اند. به داده فنی پیشرفته «Expected Goals Allowed» دقت کنید که داده فنی فوق العاده مهمی برای مطالعه عملکرد دفاعی محسوب می شود. این داده فنی پیشرفته به ما می می گوید که هر تیم تا چه اندازه موقعیت گل با کیفیت روی دروازه اش ایجاد شده (دقیقا در نقطه مقابل داده فنی پیشرفته «xG»). به تصویر زیر دقت کنید که وضعیت بعضی تیم های حاضر در لالیگا را از این حیث نشان می دهد. می بینیم که چگونه اتلتی با مجموع 32.7 «Expected Goals Allowed» با اختلاف قابل توجهی نسبت به سایر تیم ها در رتبه نخست قرار گرفته. به این معنی که در مجموع کمترین موقعیت گل با کیفیت نسبت به سایر تیم های حاضر در لالیگا روی دروازه این تیم ایجاد شده است. سویا در رده دوم قرار دارد، بیلبائو سوم است و رئال مادرید رتبه چهارم را از این حیث به خود اختصاص داده است. عبور از خط دفاعی اتلتی و خلق موقعیت گل با کیفیت همواره سخت ترین کار در برابر تیم دیگو سیمئونه است.
جدا از بحث دفاع گروهی و تیمی، تک تک بازیکنان اتلتی نیز در فاز تدافعی و در شرایطی که پشت توپ با رویکرد «Low Block» (توضیح مفصل فنی) قرار می گیرند، به طرز حیرت انگیزی کم اشتباه هستند. برای پی بردن به این مسئله به داده فنی پیشرفته «Err» دقت کنید. داده ای که به ما می گوید بازیکنان یک تیم تا چه اندازه با اشتباهات مستقیم خودشان در فاز تدافعی باعث شده اند تا حریف به سمت دروازه آن ها ضربه بزند. نگاه کنید که بازیکنان اتلتی در طول فصل تنها 3 «Err» از خود ثبت کرده اند و تنها 3 بار به حریف اجازه داده اند تا با استفاده از اشتباهاتشان به سمت دروازه اوبلاک ضربه بزنند. اتلتی به طور مشترک با اوساسونا در صدر از این حیث قرار گرفته. به رقیبان مستقیم اتلتی نگاه کنید. رئال مادرید 9 بار و بارسلونا 11 بار با اشتباهات بازیکنانشان در فاز تدافعی به حریف اجازه داده اند که به سمت دروازه شان ضربه بزنند و ایجاد خطر کنند. تفاوت های اتلتی در راه رسیدن به عنوان قهرمانی با رقیبان مستقیمش در بعضی حوزه ها کاملا معنادار است.
| عامل روحی - روانی به نام دیگو سیمئونه |
در کنار مباحث فنی، عاملی که به هیچ عنوان نمی توان از آن در مطالعه اتلتی عبور کرد، شخص دیگو سیمئونه است. سرمربی استثنایی با شخصیتی منحصر به فرد و رویکردی جنگ جویانه که طی سالیان متمادی توانسته شخصیت منحصر به فردش را به کالبد اتلتی و تک تک بازیکنان انتقال دهد. شاید جدا از مباحث فنی مطرح شده، مهم ترین تفاوت مورینیو با سیمئونه در این روزها، همین مسئله باشد. جایی که سیمئونه یک دهه است در اتلتی حضور دارد و توانسته با گروهی مشخص از بازیکنان فلسفه و رویکردش را نهادینه کند. او به طوری سیستماتیک شخصیتش را در باشگاه تبدیل به یک الگو و مرجع کرده و هر بازیکن و یا نیروی جدیدی در اتلتی موظف است خودش را با این شخصیت و روحیه منحصر به فرد وفق دهد. این جاست که حلقه گمشده ژوزه مورینیو طی سالیان اخیر نمایان می شود. سیمئونه علاوه بر اینکه زمان کافی را داشته، اختیار تام نیز از انریکه سرزو دارد و همه از ریز و درشت در اتلتی می دانند که باید خودشان را با سیمئونه تطبیق دهند و گوش به فرمان او باشند. هر بازیکنی از این مسئله سرپیچی کند به خوبی می داند که هیچ جایی در باشگاه نخواهد داشت. سیمئونه از آخرین سرمربیانی است که توانسته در فوتبال مدرن مقابل بازیکن سالاری بایستد و از بازیکنانش سربازانی فروتن درون زمین بسازد. سیمئونه علاوه بر زمان، قدرت و اختیار این مسئله را به صورت تمام و کمال از مدیریت باشگاه دریافت کرده است.
تماشای قهرمانی سیمئونه با اتلتی در سال 2021 از زیبایی های فوتبال مدرن است. جایی که هنوز هم می توان تیمی را تماشا کرد که 0 تا 100 در اختیار سرمربی است و برای رسیدن به اهداف سرمربی درون زمین مسابقه ایثارگری می کند و همه این ها به برکت فردی است که بار دیگر ثابت کرده پروردگارِ مطلق تاریکی ها است.
*تمامی داده های فنی پیشرفته از کمپانی مرجع StatsBomb استخراج شده است.
