اختصاصی طرفداری / سه سال بعد از ناکامی برابر استرالیا در راه جام جهانی 1974 آلمان غربی، تیم ملی فوتبال ایران شانسش را برای حضور در جام جهانی 1978 آرژانتین امتحان کرد. رقابت های انتخابی این دوره از جام جهانی در آسیا و اقیانوسیه به این صورت بود که تیم ها در پنج گروه دسته بندی می شدند و تیم های اول هر گروه به دور بعدی راه پیدا می کردند. در این مرحله پنج تیم صعود کننده در یک گروه پنج تیمی قرار می گرفتند و سپس به صورت رفت و برگشت با یکدیگر رقابت می کردند و در نهایت تیم اول این گروه جواز حضور در جام جهانی پیش رو را دریافت می کرد. طبق قرعه کشی، تیم ملی کشورمان در گروه سوم بازی ها در کنار عربستان سعودی، سوریه و عراق قرار گرفت و قرار شد از دی ماه 1355 در 6 بازی رفت و برگشتی به مصاف حریفان برود. پیش از شروع بازی ها تیم ملی عراق از حضور در رقابت ها کناره گیری کرد تا در دو هفته ابتدایی ملی پوشان کشورمان یک استراحت ناخواسته را داشته باشند و در اولین بازی در عربستان به مصاف تیم ملی این کشور بروند. بازی اول این گروه بین عربستان و سوریه 2 بر صفر به سود عربستان تمام شد و در بازی برگشت سوری ها موفق شدند با حساب 2-1 از سد حریف عبور کنند.
لازم به ذکر است که در سال 55 رقابت های جام تخت جمشید در آذر ماه با قهرمانی پاس پایان یافت و فصل جدید رقابت ها طبق برنامه از اسفند ماه آغاز می شد. تیم ملی ایران هم که جواز حضور در المپیک را دریافت کرده بود در تابستان با انجام سه بازی (دو شکست برابر مجارستان و شوروی و یک پیروزی 1-0 برابر کوبا) در مونترال کانادا و حذف در مرحله گروهی به کشور بازگشته بود باید در رقابت های انتخابی جام جهانی حاضر می شد.
لیست تیم ملی پیش از اعزام به ریاض منتشر شد که به این شرح بود:
- گازرانی، حاج رحیمی پور، قلیچ خانی، پروین غفور جهانی، قاسمپور، دانایی فرد، میرفخرایی، نصرالله عبداللهی، نظری، مظلومی، روشن، خورشیدی، آندرانیک اسکندریان، صادقی، شجاعی، حجازی، شاهرخ مطیعی، کریم بوستانی، قشقائیان، الیاس عبداللهی و محمد پنجعلی. در این لیست 5 بازیکن به نام های عزیزی، رشیدی، ذوالفقارنسب، نایب آقا و نورایی به نسبت المپیک از لیست تیم ملی خط خوردند و حسین گازرانی، محمد صادقی و اسماعیل حاج رحیمی پور به جمع بازیکنان تیم ملی بازگشتند. همچنین در این لیست دانایی فرد، بوستانی، پنجعلی، الیاس عبداللهی و علی شجاعی برای اولین بار لباس تیم ملی را بر تن میکردند.
بازیکنان دعوت شده به تیم ملی برای یک اردوی چند روزه راهی اهواز شدند و با تنها چند جلسه تمرینی به ریاض رفتند.
اینفوگرافیک خلاصه بازی رفت ایران و عربستان
تیم ملی فوتبال ایران گام نخستین خود را در راه جام جهانی 1978 آرژانتین از نظر نتیجه خوب بر زمین زد. ملی پوش ها از اولین میدان که بازی رفت با عربستان بود 3-0 پیروز بیرون آمدند. از راست به چپ ایستاده: حسین گازرانی - ناصر حجازی - سهام الدین میرفخرایی - غلامحسین مظلومی - محمد صادقی - حسن روشن
نشسته: علی پروین - حسن نظری - علیرضا خورشیدی - آندرانیک اسکندریان - ایرج دانایی فرد
(دنیای ورزش - 25 دی 1355)
بازی روز 17 دی ماه 1355 در ورزشگاه مالاز ریاض که یک زمین چمن مصنوعی داشت برگزار شد. عربستانی ها تیم جوانی بودند که با میانگین سنی 22 سال تجربه کافی برای رویارویی با ملی پوشان کشورمان را نداشتند اما با وعده پاداش ده هزار دلاری برای هر بازیکن در صورت پیروزی به خوبی، برای این مسابقه شارژ شده بودند. اما چیزی که از دقیقه نخست بازی توجه همگان را جلب کرد این بود که بازیکنان تیم ملی کشورمان از ترس آسیب دیدگی بر روی چمن مصنوعی سفت عربستان نتوانستند کیفیت همیشگی را از خود بروز دهند. با این وجود تیم ایران در 15 دقیقه نخست 6 موقعیت گلزنی را روی دروازه حریف خلق کرد که از هیچکدام نتیجه ای حاصل نشد. بالاخره هفتمین حمله ایران در دقیقه 16 جواب داد و غلامحسین مظلومی روی اشتباه مدافعان عربستانی و با تیزهوشی گل اول بازی را به ثمر رساند. پاس رو به عقب مدافع عربستانی در بین راه با کنترل بد یار هم دسته همراه شد و مظلومی که در کمین توپ بود با یک توپ ربایی عالی و عبور از دروازه بان حریف گل اول بازی را به ثمر رساند.
مظلومی در دیدار با عربستان سعودی 2 بار گل زد. تصویر او را لحظه ای قبل از گل اولش نشان میدهد که او قبل از گل حتی یوسف دروازه باه سعودی را نیز فریب داده است
(دنیای ورزش - 25 دی 1355)
شماتیک گل اول ایران برابر عربستان؛ زننده گل غلامحسین مظلومی
بعد از این گل با عقب نشینی تیم ملی کشورمان عربستانی ها حملاتی را تا پایان نیمه اول روی دروازه حجازی ترتیب دادند که در خطرناک ترین آنها در دقیقه چهل و سوم چیزی نمانده بود که کار حتی به تساوی کشیده شود. در نیمه دوم اما داستان کاملا متفاوت بود و در تمام دقایق بازی کنترل میدان با یاران قرمز پوش ایرانی بود خصوصا در 30 دقیقه پایانی. اگرچه در دقایق پایانی عربستانی ها یک بار تیر دروازه حجازی را به لرزه درآوردند اما مهاجمان کشورمان میتوانستند در این دقایق چهار بار دروازه حریف را باز کنند که در دو مورد موفق به گلزنی شدند. در دقیقه 61 پاس بلند دانایی فرد را حسن روشن با سر به مظلومی سپرد و خودش وارد محوطه جریمه عربستان شد. غلامحسین مظلومی هم بدون معطلی توپ را دوباره به روشن رساند تا ضربه دقیق حسن روشن به گل دوم بازی تبدیل شود.
مظلومی 2 گل زد و یک گل ساخت. عکس شادی او، روشن و خورشیدی را پس از گل دوم نشان می دهد. نظری و پروین نیز بسوی این سه می آی ند
(دنیای ورزش - 25 دی 1355)
شماتیک گل دوم ایران برابر عربستان؛ زننده گل حسن روشن
در دقیقه 77 هم روی ارسال حسن روشن از روی نقطه کرنر باز هم غلامحسین مظلومی این بار بار ضربه سر دروازه میزبان را باز کرد تا در اولین گام تیم ملی ایران 3 بر صفر عربستان صعودی را از پیش روی بردارد. این گل بیست و پنجمین گل مظلومی در 50 بازی ملی او بود.
مظلومی با این پرش به موقع گل سوم تیم ایران را زد. دروازه بان سعودی بجای توپ دستش به بند شلوار مظلومی بند است!
(دنیای ورزش - 25 دی 1355)
شماتیک گل سوم ایران برابر عربستان؛ زننده گل غلامحسین مظلومی
جیمی هیل، مفسر انگلیسی شبکه BBC که به علت روابط خوبش با وزیر ورزش عربستان با قراردادی 5 ساله مدیریت تیم های ملی این کشور را بر عهده داشت پیش از بازی گفته بود که ما از هم اکنون به استرالیا فکر می کنیم و حریف اصلی ما این تیم است، اما حشمت مهاجرانی در پایان بازی این حرف کارشناس انگلیسی را بدون پاسخ نگذاشت و در مصاحبه خود گفت: « جیمی هیل باید به ما بگوید در جام جهانی 1982 به کدام تیم فکر می کند چون در این دوره که شانسی برای صعود از گروه ندارد. او باید یادش باشد که در آسیا همیشه باید به ایران فکر کند. درباره بازی هم باید بگویم که با وجود بازی در چمن مصنوعی، از همه بازیکنانم راضی هستم. ما عربستانی را بردیم که 18 ماه برای این بازی ها آماده سازی کرده بود. ما در این بازی قلیچ خانی و غفور جهانی را به علت آسیب دیدگی در اختیار نداشتیم و قبل از بازی هم دانایی فرد و روشن احساس ناراحتی می کردند. »
در این بازی بازیکنان ایرانی در حد و اندازه های خودشان نبودند و تنها مظلومی با دو گل زده و یک پاس گلی که ارسال کرد بهترین بازیکن زمین بود. در مجموع بازی برابر عربستان بسیار راحت تر از پیش بینی ها بود اما تمامی بازیکنان تیم ملی با افت شدیدی روبرو شده بودند که ناشی از خستگی و همچنین بازی بر روی زمین چمن مصنوعی بود، به شکلی که حتی ناصر حجازی هم در چند صحنه اشتباهات خطرناکی انجام داد.
بازی اول با هر کیفیت به پایان رسید و تیم ملی برای آماده سازی جهت تقابل با تیم سوریه در دمشق از بیست و پنجم دیماه به اردوی آماده سازی 9 روزه بندرعباس اعزام شد. کاروان تیم ملی قبل از سفر چند تغییر را تجربه کرد. حاج رحیمی پور، الیاس عبداللهی، قشقاییان، شجاعی و مطیعی پنج بازیکن خط خورده بودند و مهدی عسگرخانی، جمشید رشیدی، مصطفی مسلمی، بیژن ذوالفقارنسب، محمود حقیقان و علی نیاکانی بازیکنان تازه واردی بودند که به اردوی تیم ملی ملحق شدند. حشمت مهاجرانی در مصاحبه ای کوتاه پیش از سفر به دمشق درباره تغییرات لیست تیم ملی گفت: « این تغییرات در راستای محک زدن سایر بازیکنان در تیم ملی است و با این کار ما میتوانیم بازیکنان با تجربه ملی بیشتری را در میادین پیش رو در اختیار داشته باشیم »
دو صحنه از تفریحات ملی پوشان در اردوی بندر عباش
(کیهان ورزشی - 9 بهمن 1355)
سرانجام عصر روز پنجم اسفند ماه کاروان تیم ملی با یک هواپیمای ارتشی و پروازی 6 ساعته و خسته کننده بندرعباس را به مقصد دمشق ترک کرد.
اینفوگرافیک خلاصه بازی رفت ایران و سوریه
اینان در میدان دمشق هم موفق بودند. دومین پیروزی تیم ملی را به آنان تبریک میگوئیم اما انتظار ما از تیمی که سمبل قدرت فوتبال ما باید باشد بیشتر از اینهاست. آرزو داریم در دیدارهای بعدی هم موفق باشند. ایستاده از راست: حسین گازرانی، ناصر حجازی، نصرالله عبداللهی، آندرانیک اسکندریان، علیرضا خورشیدی، محمد صادقی
نشسته: غلامحسین مظلومی، علی پروین، ابراهیم قاسمپور، حسن نظری، حسن روشن
(دنیای ورزش - 16 بهمن 1355)
سرانجام بازی در ورزشگاه عباسیون دمشق با سوت داور فرانسوی آغاز شد و خیلی زود نزدیک بود روی اشتباه نصرالله عبداللهی در یک صحنه پاس رو به عقب برای حجازی، توپ وارد دروازه ایران شود که با بی دقتی مهاجم سوری ضربه نهایی به بیرون فرستاده شد. به غیر از این صحنه، تیم ملی ایران تقریبا در تمامی دقایق بازی در نیمه اول حاکم توپ و میدان بود اما تنها گل این بازی را علی پروین از روی یک ضربه آزاد، که در پی خطای مدافع سوری روی محمد صادقی در جناح راست به دست آمده بود، در سی و ششمین دقیقه بازی به ثمر رساند.
شماتیک گل ایران برابر سوریه؛ زننده گل علی پروین
اما این بهترین شانس گلزنی تیم ملی نبود. یک دقیقه قبل از گل پاس صادقی در محوطه جریمه به علی پروین رسید و این هافبک خلاق تیم ملی در دهانه دروازه توپ را به غلامحسین مظلومی رساند اما ضربه چکشی مهاجم کشورمان با برخورد به دروازه بان سوری، با اختلافی کم از بالای دروازه بیرون رفت.
علی پروین، ستاره ای مسلط بر سکان رهبری
(کیهان ورزشی - 16 بهمن 1355)
اما داستان نیمه دوم به کلی متفاوت بود. بازی بی هدف بازیکنان تیم ملی در این نیمه تعجب برانگیز بود و بازیکنان سوری با اتکا به قدرت هوادارانشان رفته رفته کنترل بازی را در اختیار می گرفتند. در این نیمه تیم ملی کشورمان تنها در دو صحنه موفق به خلق موقعیت گلزنی شد که اولی را حسن روشن با ضربه سر به بیرون فرستاد و توپ دوم که توسط مظلومی به سمت دروازه سوریه روانه شده بود با بدشانسی به تیرک عمودی دروازه برخورد کرد.
بعد از این بازی روزنامه های ورزشی کشور با این تیتر به استقبال ملی پوشان رفتند: « با این پای لرزان معلوم نیست به کجا می رویم، ایران دیروز کمتر از یک تیم محلی بود » انتقادات یکی پس از دیگری روانه تیم ملی می شد که اکثرا معطوف به حشمت مهاجرانی بود. رسانه ها معتقد بودند افت کیفی تیم ملی از المپیک تا انتخابی جام جهانی به مشکلات کادر فنی برمیگردد. ایران برابر تیمی که جوانتر و کندتر و بی تکنیک تر از عربستان بود بسیار بد ظاهر شد و در تمامی خطوط دچار مشکل شد. ناصر حجازی در دروازه متزلزل بود، در خط دفاع شکافی عمیق وجود داشت و جای دانایی فرد که در تمرین روز قبل از بازی آسیب دیده بود به شدت حس می شد. ایرج دانایی فرد در تمرین روز قبل از بازی در پی یک توپ از محدوده زمین بازی خارج شد و در گودالی دو متر که در کنار پیست دو میدانی بود سقوط کرد و آسیب دید.
سقوط به داخل گودال: ایرج دانایی فرد هافبک تازه تیم ملی ایران که در دیدار با عربستان سعودی چهره ای درخشان ارائه کرد در اولین دیدار تمرینی داخل گودال کنار زمین سقوط کرد و از تیم کنار ماند
(دنیای ورزش - 9 بهمن 1355)
گفتنی است که تمرینات تیم ملی در دمشق مهمانان ویژه ای هم داشت و این تمرینات از سوی تیمی متشکل از مربیان کره شمالی رصد میشد.
حشمت مهاجرانی بعد از بازی در جمع خبرنگاران گفت:
ما در یازده پست مشکل داریم و به تیم ملی فعلی امیدی نیست. بازیکنان تیم ملی نازپرورده شده اند و همین موضوع آنها را از نظر جسمانی ضعیف کرده است. به شما قول میدهم که تا جام جهانی این تیم ملی دگرگون خواهد شد. پرویز قلیچ خانی به محض اینکه از مصدومیت رها شود به ترکیب تیم اضافه خواهد شد.
از طرف دیگر بازیکنان تیم ملی هم به طولانی بودن اردوها اعتراض داشتند و این موضوع را باعث افت کیفیت تیم ملی می دانستند. این بازی های پر انتقاد تیم ملی و حواشی پیرامون آن با شایعه ای در فدراسیون همزمان شده بود که نگرانی ها را چند برابر میکرد. از راهروهای فدراسیون فوتبال به گوش میرسید که کامبیز آتابای رئیس موفق فدراسیون فوتبال قصد استعفا دارد.
بعد از اتمام بازی های دور رفت انتخابی جام جهانی، لیگ تخت جمشید استارت خورد و تیم ملی به دعوت باشگاه رئال مادرید برای جشن 75 سالگی این باشگاه راهی اسپانیا شد که درباره این تورنمنت در مطلبی جداگانه به صورت مفصل خواهیم نوشت.
با شروع دور برگشت بازی ها تیم ملی سوریه که امیدی به صعود از گروه نداشت از ادامه رقابت ها انصراف داد تا بازی برگشت از سوی کمیته انظباطی AFC دو بر صفر به سود ایران اعلام شد و با توجه به انصراف عراق از رقابت ها، تنها بازی باقیمانده پیش روی ملی پوشان کشورمان بازی برگشت برابر عربستان در شیراز باشد.
اینفوگرافیک خلاصه بازی برگشت ایران و عربستان
اینان که برای نخستین بار پیراهن تیم ملی به تن میکردند (به جز نبوی که در جشنواره رئال مادرید حضور داشت) در شیراز حریف عربی خود را کاملا در چنگ داشتند اما از یاد برده بودند که برای حفظ این پیراهن کوششی دو برابر آنچه کردند، به خرج دهند. ایستاده از چپ: علی شجاعی، ناصر نبوی، حسین فرکی، مصطفی مسلمی، عبدالرضا خادم پیر، مهدی دینورزاده
نشسته: محسن یوسفی، علیرضا قشقائیان، مسلم خانی، حسین حسینی، حمید علیدوستی
(دنیای ورزش - 10 اردیبهشت 1356)
علی شجاعی، کاپیتان ایران و خالد الترکی کاپیتان عربستان یادبودهای خود را رد و بدل میکنند. ارنست فلینگر داور سوئیسی و دو هم وطن دیگرش منتظر پایان کارند تا سوت شروع را بزنند
(دنیای ورزش - 10 اردیبهشت 1356)
این بازی که در حکم یک دیدار تشریفاتی قلمداد می شد از سوی هر دو تیم کم اهمیت نشان داده شد به حدی که حشمت مهاجرانی تیم امید ایران را به شیراز فرستاد و عربستانی ها تنها با سه بازیکن از بازی رفتشان برابر ایران (که ترکیب اصلی آنها بود) به ایران سفر کرده بودند. جریان بازی نکته قابل ذکری نداشت و تنها نتیجه بازی بود که برای تکمیل جدول بازی ها اهمیت داشت. امیدهای کشورمان با دو گل محسن یوسفی در دقیقه 10 و حبیب شریفی در هشتاد و چهارمین دقیقه بازی را دو بر صفر بردند و با هشت امتیاز از چهار بازی به عنوان صدرنشی گروه سوم بازی ها به دور نهایی صعود کردند.
گل اول با پاس در عرض حمید علیدوستی در پشت محوطه جریمه پایه ریزی و با ضربه تماشایی محسن یوسفی ثبت شد.
شماتیک گل اول ایران برابر عربستان؛ زننده گل محسن یوسفی
دومین گل امیدهای ایران هم روی حرکت پا به توپ علیرضا قشقائیان به محوطه جریمه عربستانی ها و پاس رو به عقب او برای شریفی شکل گرفت و با ضربه زمینی و دقیق او به ثمر رسید.
شماتیک گل دوم ایران برابر عربستان؛ زننده گل حبیب شریفی
این داستان ادامه دارد ...
بیشتر بخوانید:
ایرانِ جهانی، قسمت چهارم | یک استارت ضعیف همه را نگران کرد
ایرانِ جهانی، قسمت سوم | بهترین ها به جام جهانی نرسیدند، حیف از گل های پرویز کبیر
ایرانِ جهانی، قسمت دوم | صعود بی دردسر اما پر انتقاد از دور نخست
ایرانِ جهانی، قسمت اول | گام های لرزان در ابتدای مسیر آلمان
