مطلب ارسالی کاربران

اوحدی مراغه ای

مولانای جان ❤ 05/21/2021 - 23:37 مشاهده پروفایل

1,456 مشاهده / 26 دیدگاه 31 3 22

این مطلب توسط کاربران طرفداری ارسال شده است و دیدگاه طرفداری نیست. قوانین سایت کاربر محور / گزارش تخلف

🌹 درود بر شما ارجمندان ، همانند آدینه های گذشته با معرفی شاعری از بوستان شعر و ادب پارسی در خدمتتون هستیم 🌹

🌹 اوحدی مراغه ای 🌹

رکن‌الدین اوحدی اصفهانی مراغه‌ای (۶۷۳–۱۵ رمضان ۷۳۸ قمری) عارف و شاعر پارسی‌گوی ایران در قرن هشتم هجری و اهل مراغه است.

حاشا! که جز هوای تو باشد هوس مرا

یا پیش دل گذار کند جز تو کس مرا

در سینه بشکنم نفس خویش را به غم

گر بی‌غمت ز سینه بر آید نفس مرا

فریاد من ز درد دل و درد دل ز تست

دردم ببین وهم تو به فریاد رس مرا

گیرم نمی‌دهی به چومن طوطیی شکر

از پیش قند خویش مران چون مگس مرا

زین سان که هست میل دل من به جانبت

لیلی تو میل جانب من کن، که بس مرا

گفتم که: باز پس روم از پیش این بلا

بگرفت سیل عشق تو از پیش و پس مرا

ای اوحدی، هوای رخ او مکن دلیر

بنگر که: چون گداخته کرد این هوس مرا؟

🌹 زندگی‌نامه اوحدی مراغه ای 🌹

اوحدالدین بن حسین اصفهانی در حدود ۶۷۳ ه‍.ق مراغه به دنیا آمد. چون تولد و وفات اوحدی در مراغه روی داد، به مراغه‌ای نیز شهرت یافت.در آغاز تخلص او صافی بود، سپس به سبب ارادتی که به پیر و عارف مشهور، ابوحامد اوحدالدین کرمانی پیدا کرد، تخلص اوحدی را برگزید.اوحدی در دوران پادشاهی ارغون خان مغول در شاعری ظهور کرد.اوحدی پس از انتخاب غیاث الدین محمد به وزارت ابوسعید بهادر مثنوی جام جم خود را به نام وی به نظم درآورد. او همچنین مدتی در اصفهان به سر برد و بار دیگر به مراغه بازگشت. او در سرودن انواع شعر تبحر داشت. آرامگاه او در مراغه است. هم‌اکنون یک موزهٔ دائمی در مقبرهٔ اوحدی در مراغه دایر می‌باشد.

ای میل دل من به جهان سوی لبت

تنگ آمده دل ز تنگی خوی لبت

چون خال تو آخر دل ما چند خورد؟

خون دل خویشتن ز پهلوی لبت

🌹 مذهب اوحدی مراغه ای 🌹

دانشنامهٔ بزرگ اسلامی در پیرامون مذهب او چنین آورده‌است:

دربارهٔ مذهب اوحدی مطلبی به صراحت بیان نشده‌است.

شد زنده جان من به می، زان یاد بسیارش کنم

انگور اگر منت نهد، من زنده بر دارش کنم

من مستم از جای دگر، افتاده در دامی دگر

هر کس که آید سوی من، چون خود گرفتارش کنم

جان نیک ناهموار شد، تا با سر و تن یار شد

بر می‌زنم آبی ز می، باشد که هموارش کنم

سجاده گر مانع شود، حالیش بفروشم به می

تسبیح اگر زحمت دهد، در حال زنارش کنم

دیریست تا در خواب شد بخت من آشفته دل

من هم خروشی می‌زنم، باشد که بیدارش کنم

دل در غمش بیمار شد وانگه من از دل بی‌خبر

اکنون که با خویش آمدم زان شد که بیمارش کنم

در شمع رویش جان من، گم گشت و میگوید که؟ نه

کو زان دهن پروانه‌ای؟ تامن پدیدارش کنم

گر سر ز خاک پای او گردن بپیچد یک زمان

نالایقست ار بعد ازین بر دوش خود بارش کنم

گویند: وصف عشق او، تا چند گویی؟ اوحدی

پیوسته گویم، اوحدی، تا نیک بر کارش کنم

🌹 آثار و اشعار اوحدی مراغه ای 🌹

اشعار اوحدی مراغه‌ای از ابتدا مورد توجه بوده‌است و تعداد آن‌ها به ۱۴٫۷۲۹ بیت می‌رسد. از آثار اوحدی دست‌نویس‌های بسیاری به‌جای مانده‌است.

ما را تو چنین ز دل بر آری نیکست

وانگه بدو زلف خود سپاری نیکست

زلفت که به فتنه سر بر آورد چنان

او را تو چنین فرو گذاری نیکست

دیوان: که شامل قصاید، غزلیات، ترکیبات، ترجیعات و رباعیات است.

جام جم: که شامل مثنوی‌های اوحدی است.

منطق‌العشاق، (یا ده نامه، محبت‌نامه):

شامل نامه‌هایی عاشقانه که میان عاشق و معشوق رد و بدل می‌شده‌است.
معروف است که وی تخلص خود را از «اوحدی» عارف معروف اوحدالدین کرمانی (متوفی ۶۳۵ هـ. ق) گرفته‌است.

پیر ریاضت ما عشق تو بود، یارا

گر تو شکیب داری، طاقت نماند ما را

پنهان اگر چه داری چون من هزار مونس

من جز تو کس ندارم پنهان و آشکارا

روزی حکایت ما ناگه به گفتن آید

پوشیده چند داریم این درد بی‌دوا را؟

تا کی خلی درین دل پیوسته خار هجران؟

مردم ز جورت، آخر مردم، نه سنگ خارا

آخر مرا ببینی در پای خویش مرده

کاول ندیده بودم پایان این بلا را

باد صبا ندارد پیش تو راه، ورنه

با نالهای خونین بفرستمی صبا را

چون اوحدی بنالد، گویی که: صبر می‌کن

مشتاقی و صبوری از حد گذشت یارا

🌹 اشعار به لهجه اصفهانی 🌹

اوحدی مراغه‌ای سه غزل به زبان اصفهانی (پهلوی) دارد که جزو فهلویات شناخته می‌شود:

چند بیت از غزلی به زبان اصفهانی:

دیم تو خورد و چشم مو تر

هشکش ویکر وان خوزارو

واتت که سر فلا کروهینی تو ساعتی

کین آه سوته دل بهر چه تو وات ایستاده بو

علاوه بر این سه غزل، اوحدی همچنین در موقعیت‌های گوناگون از سرزمین پدری خود یاد می‌کند:

چشم سر ما غلط نبیند

کش سرمه ز خاک اصفهان است

یا دربارهٔ دوری خود از اصفهان چنین می‌سراید:

اوحدی ار می‌نهی دل به رخ آن نگار

تن به غریبی بده، یاد صفاهان مکن

و همچنان که آوازه سعدی را از شیراز می‌داند خود را از سپاهان معرفی می‌کند:

قصه اوحدی از راه سپاهان بشنو

همچو آوازه سعدی که ز شیراز آید

🌹 آرامگاه اوحدی مراغه ای 🌹

رکن‌الدین ابوالحسن مراغی مشهور به اوحدی مراغه‌ای عارف و شاعر پارسی‌گوی نامدار صاحب مثنوی معروف جام جم است که آرامگاهش در میان باغ سرسبزی واقع شده‌است. سنگ قبر اوحدی از سنگ کبود درست شده‌است.

بر دیوار شمالی و جنوبی آن نام اوحدی و تاریخ فوت که ۷۳۸ ه‍.ق است حک شده‌است. در سال ۱۳۵۲ از سوی انجمن آثار ملی ایران بنای جدیدی بر روی قبر مزبور احداث شده و سنگ مقبرهٔ پیشین را به موزهٔ آرامگاه انتقال دادند.

🌹 موزهٔ اوحدی آرامگاه اوحدی مراغه‌ای 🌹