محمود بیاتی برای پر کردن جای خالی کارو، به مهدی مناجاتی میدان داد و جواد قراب را هم دوباره به ترکیب برگرداند تا هم قدرت هجومی تیم افزایش یابد و هم اینکه بتوانیم، بر خلاف دیدار رفت با کره شمالی که میانه میدان را از دست داده بودیم، در برابر طوفان زرد آسیا میدان داری کنیم. تیم ملی بازی را بهتر آغاز کرد و حملات خوبی را روی دروازه حریف تدارک دید اما باز هم ضعف همیشگی تیم ملی در این بازی ها که همان سردرگمی در خط حمله بود مانع از گلزنی تیم ملی می شد. در مقابل کره ای ها برای مهار خط هافبک پرتوان ایران دست به بازی خشن زده بودند و با خطاهای مکرر سعی در حفظ دروازه داشتند و در این میان کسی که بیشترین خطا را روی بازیکنان ما مرتکب می شد «آن سه یوک» هافبک تنومند کره ای ها بود.
در پی یکی از همین خطاهای متعدد بود که ایران در نوزدهمین دقیقه مزد حملاتش را گرفت. ضربه خطایی که در میانه زمین نصیب ایران شده بود را کاشانی به صورت پاس در اختیار قلیچ خانی قرار داد. پرویز قلیچ خانی بعد از کمی پیش روی با یک شوت محکم از فاصله دور شانسش را برای گلزنی آزمایش کرد اما توپ او بعد از برخورد با بدن مدافع کره ای به وفاخواه رسید. در این لحظه پاس رو به عقب وفاخواه و ضربه سرکش مهدی مناجاتی از پشت محوطه جریمه به زیبایی به گل اول بازی تبدیل شد و ورزشگاه آزادی را منفجر کرد.
بعد از این گل، فشار حملات دقایق ابتدایی تیم ملی کاهش یافت و همین موضوع باعث شد تا کره ای ها در چند مورد روی دروازه منصور رشیدی خطراتی را ایجاد کنند. در یکی از این حملات بود که گوش راست کره ای ها بعد از عبور از پرویز قلیچ خانی توپی را روی دروازه ایران فرستاد که به دست اکبر کارگرجم برخورد کرد و به یک ضربه پنالتی تبدیل شد اما منصور رشیدی با یک عکس العمل زیبا راه ورود توپ به دروازه ایران را بست تا تیم ملی با همان برتری یک گله به رختکن برود.
در شروع نیمه دوم، کره شمالی روی یک موقعیت باد آورده خیلی زود صاحب گل مساوی شد. توپ بلندی که در دقیقه چهل و هشتم روی دروازه ایران فرستاده شد با اشتباه مدافعان ایران به مهاجم فرصت طلب کره ایها «پاک سانگ جین»، کاپیتان تیم 1966 کره شمالی در جام جهانی، رسید و دروازه ایران باز شد. روی این گل منصور رشیدی هیچ عکس العملی از خود نشان نداد و چند دقیقه بعد در حالی که از ناحیه کتف احساس ناراحتی میکرد جای خود را به ناصر حجازی داد. بعد از این گل کره ای ها روحیه بالایی گرفته بودند و برای دقایقی فشار زیادی به تیم ملی وارد کردند که با مقاومت ناصر حجازی و مدافعان ایران دروازه تیم ملی حفظ شد. در دقیقه 59 بازی، پرویز قلیچ خانی به عقب نشینی ایران پایان داد و با یک حرکت انفرادی زیبا و شوت زیباترش یخ ایران را شکست اما متاسفانه این توپ به گل تبدیل نشد. در ادامه بازی مجددا فشار ایران روی دروازه کره بالا گرفت و در چند صحنه با شوت سنگین اصغر شرفی و ضربه سر پرویز قلیچ خانی تا آستانه گلزنی پیش رفتیم که با درخشش دروازه بان کهنه کار کره ای ها گلی رد و بدل نشد.
بازی خشن کره ای ها که از دقیقه یک شروع شده بود سرانجام در دقیقه 84 به مصدومیت مهدی مناجاتی منجر شد تا محمد صادقی جایگزین او شود. اما اتفاق بزرگ یک دقیقه به پایان بازی رقم خورد. در ادامه یک سری پاسکاری زیبا توپ به علی پروین رسید اما حرکت پروین با خطای یار کره ای متوقف شد و ایران صاحب یک ضربه کاشته از جناح راست شد. خود پروین پشت ضربه ایستاد و با یک سانتر دقیق توپ را روی سر قلیچ خانی کاشت. ضربه سر پرویز قلیچ خانی که میرفت تا به زیبایی به گل برتری ایران تبدیل شود با بدشانسی به تیر افقی دروازه اصابت کرد و به زمین برگشت. اما این پایان کار نبود و توپ برگشتی را یار تازه وارد، محمد صادقی به زیبایی به قعر دروازه کره شمالی فرستاد تا ایران پیروز دیدار بزرگ دور برگشت باشد. فردای بازی مجلات با این تیتر کار بزرگ ملی پوشان را توصیف کردند «افسانه طوفان زرد در تهران به پایان رسید!»
دو خلاصه از بازی ایران و کره شمالی در دور برگشت مرحله مقدماتی انتخابی جام جهانی 1974 آلمان غربی
در بازی دوم این روز هم سوریه 2 بر صفر کویت را شکست داد تا عملا کویتی ها از گزینه های صعود حذف شوند. اما این بازی یک میهمان ویژه داشت. ریل رازیک سرمربی تیم ملی استرالیا که حریف احتمالی تیم کشورمان در دور پلی آف منطقه دوم آسیا است بازی ایران و کره شمالی را از نزدیک دید و پس از بازی در مصاحبه با خبرنگاران گفت: «من حتم دارم که حریف آتی تیم ملی استرالیا، ایران است. ولی با شجاعت مجبور به اعتراف این حقیقت هستم که تیم ایران خیلی برتر از چیزی است که ما قبلا تصور می کردیم و متاسفانه پیش بینی می کنم که ایران به راحتی از سد استرالیا خواهد گذشت!»
در روز پنجم بازی ها کره شمالی 3-0 از سد سوریه گذشت. با این نتیجه صعود ایران به دور بعدی بازی ها با یک تساوی هم برابر کویت قطعی می شد. اما ملی پوشان کشورمان برای جبران نمایش ضعیف دور رفت برابر کویتی ها پا به میدان مسابقه گذاشتند.
در نیمه اول ایران در دقایق 5، 12 و 39 سه بار به شکل جدی دروازه کویتی ها را تهدید کرد. توپ هایی که یکی پس از دیگری پروین و قلیچ خانی برای مهاجمان می ساختند با درخشش « احمد طرابلسی» دفع میشد.
کویتی ها هم بیکار نبودند و دو بار موفق شدند روی دو اشتباه خط دفاعی ایران توسط «حمد بودحمد» شانس گلزنی ایجاد کنند که در هر دو صحنه ناصر حجازی به خوبی اشتباه مدافعان را جبران کرد تا دو تیم با تساوی بدون گل به رختکن بروند. محمود بیاتی در بین دو نیمه اصغر شرفی را از بازی خارج کرد و مسعود مژدهی جوان و پر انرژی را به زمین فرستاد تا حط حمله تیم تقویت شود. در دقیقه 60 بازی روی یک توپ ارسالی به محوطه جریمه کویت، توپ به دست مدافع کویتی اصابت کرد و داور بدون معطلی نقطه پنالتی را نشان داد تا پرویز قلیچ خانی ایران را به گل اول بازی برساند.
کویتی ها روی این صحنه به شدت به داور تایلندی اعتراض داشتند که البته این اعتراضات بی ثمر ماند. بعد از این گل کویتی ها به فشار حملات خود افزودند و در دقیقه 74 در موقعیتی مشابه با برخورد توپ به دست کاشانی صاحب یک ضربه پنالتی شدند. این بار ناصر حجازی باید خودی نشان میداد که همینطور هم شد و دروازه ایران با عکس العمل درخشان حجازی بسته ماند.
هواداران تیم ملی در شادی مهار ضربه پنالتی بودند که روی یک حمله برق آسا ایران به گل دوم خود دست یافت. در هفتاد و پنجمین دقیقه توپ برگشتی مدافعان کویت پشت محوطه جریمه به پروین رسید. علی پروین قلیچ خانی را صاحب توپ کرد و پرویز قلیچ خانی بعد از یک مانور تماشایی از میان مدافعان کویتی شلیک سرکشی به دروازه طرابلسی کرد. دروازه بان با تجربه کویتی ها توپ را برگرداند اما غافل از اینکه مهاجم زهر دار کشورمان، علی جباری در محوطه جریمه حاضر و آماده بود تا توپ برگشتی را به گل دوم بازی تبدیل کند و همین اتفاق هم افتاد. بعد از این گل کویتی ها هر چه زدند به در بسته خورد و تیم ملی کشورمان موفق شد ضمن شکست دادن کویت، صعودش به دور بعدی بازی ها را یک بازی زودتر مسجل کند.
تصاویری از بازی ایران و کویت در دور برگشت مرحله مقدماتی انتخابی جام جهانی 1974 آلمان غربی
ایران به دور دوم صعود کرد اما نشریه دنیای ورزش در یک مقاله مفصل و البته انتقادی عنوان کرد که تیم ملی روی درخشش مدافعان و دروازه بانانش صعود کرد و کماکان ضعف در خط حمله و ناهماهنگی در خط هافبک به چشم می خورد و همین موضوع می تواند در ادامه راه برای تیم ملی مشکل ساز شود. مربیان تیم ملی باید از رایکوف و راجرز الگو برداری کنند که چگونه از مهاجمانی نظیر غلامحسین مظلومی و مژدهی در تاج و کلانی و ایرانپاک و بهزادی در پرسپولیس استفاده می کنند که همیشه جزو خطوط حمله قدرتمند فوتبال باشگاهی کشورمان هستند.
پرویز دهداری در مصاحبه ای تحلیلی عنوان کرد: «نبض تیم ملی خوب نمی زند. ما در انتخاب نفرات اشتباه عمل می کنیم، زمانی که رو به بازی هوایی می آوریم بازیکنان ریز نقش به بازی می گیریم و در زمان بازی زمینی مهاجمان سرزن استفاده می کنیم.»
آلن راجرز، سرمربی پرسپولیس هم درباره صعود تیم ملی به دور بعد گفت: «در تیم ملی نوعی سردرگمی هست اما اگر در بازی برابر استرالیا مانند 20 دقیقه آخر بازی با کره عمل کنیم می توانیم پیروز میدان باشیم. استرالیایی ها تیم فیزیکی ای هستند و تیم ملی ایران می تواند در خانه حریف از آنها مساوی بگیرد و در تهران پیروز میدان باشد.» راجرز درباره ضعف خط حمله تیم ملی هم گفت: «در خط حمله جای خالی صفر ایرانپاک به شدت احساس می شود.»
با وجود این جو سنگین در حوالی تیم ملی، محمود بیاتی تیمش را برای آخرین بازی این مرحله در روز 25 اردیبهشت ماه 52 در برابر سوریه کاملا متحول کرد و به بازیکنان اصلی تیم ملی استراحت داد تا با ترکیبی ناشناخته راهی میدان شود. در ترکیب اصلی تیم ملی بازیکنانی مانند ناصر سلیمی، قاسم طبیبی، نوین روزگار و حسین گازرانی برای اولین بار پیراهن تیم ملی را در یک بازی رسمی به تن می کردند.
بازی تیم ملی در برابر سوریه در روز آخر نه حساسیت جدولی داشت نه حیثیتی بود و همین موضوع باعث شده بود ملی پوشان کشورمان کیفیت اصلی خود را نشان ندهند و در یک بازی پر انتقاد یک بر صفر مغلوب حریف شوند. تنها گل این بازی در دقیقه 12 و از روی یک ضربه ایستگاهی 25 متری به دست آمد و ناصر حجازی روی ضربه «عبدالغنی تاتیش» کوچکترین عکس العملی نشان نداد. حتی ورود علی پروین در بین دو نیمه و مهدی مناجاتی در دقیقه 75 هم کمکی به بهبود روند بازی نکرد.
شاید بهترین موقعیت ایران برای زدن گل مساوی شوت پرویز قلیچ خانی بود که از کنار دروازه به بیرون رفت و در سایر دقایق بازی، بازیکنان جوانتر برای اثبات خود به مربیان تیم ملی برای بازی های آینده دست به تک روی و حرکات انفرادی می زدند. ناهماهنگی بازیکنان و البته عملکرد ضعیف ملی پوشان کشورمان در این بازی به قدری بود که هواداران تیم ملی یک ربع زودتر از سوت پایان بازی ورزشگاه را ترک کردند. به اعتقاد کارشناسان تیم ملی نباید در این بازی، هرچند تشریفاتی، از تیم دومش استفاده می کرد چون این بازی ضعیف چهره تیم ملی کشورمان در نظر رقیبان سخت آینده را خراب می کند. اینکه ما در دیدار رفت برابر کره شمالی دست و پا بسته بودیم تا حدود زیادی به خاطر این بود که تصویری برجسته از کره شمالی سال 1966 در ذهن داشتیم و در دقایقی تحت تاثیر گذشته درخشان این تیم بودیم. محمود بیاتی می توانست با ارائه یک بازی زیبا توسط تیم اصلی کشورمان برابر سوریه رعب و وحشت را در دل استرالیایی ها بیافکند که این اتفاق هرگز رخ نداد.
در دیگر بازی این روز هم کویتی ها موفق شدند با دو گل از سد کره شمالی عبور کنند تا تیم یک دست و البته نو پای کویت که با سرمربی یوگوسلاو خود « لیوبیشا بروچیچ » چهار سال است در راه بزرگ شدن قدم برمی دارد با برد از بازی ها خداحافظی کند.
محمود بیاتی در مصاحبه ای مفصل با کیهان ورزشی بعد از اتمام دور گروهی به نکات قابل توجهی اشاره کرد. بیاتی درباره شعارهای اعتراضی هواداران در بازی با کویت در دور رفت گفت: «این شعار همه هواداران نبود و فقط عده ای به خصوص اعتراض داشتند. در هر بازی هواداران به دنبال دیدن ستاره مورد علاقه خود در زمین هستند و وقتی او را نمی یابند به بازی تیم اعتراض میکنند. ولی برای من و همکارانم ستاره معنایی ندارد و در بازی هایی اینچنین فشرده من باید برای هر بازی با توجه به تیم حریف بازیکنان مناسبی را به کار بگیرم.»
بیاتی درباره عدم استفاده از ناصر حجازی در بازی ها ابتدایی هم چنین توضیح داد: « انتخاب یک دروازه بان از بین حجازی و رشیدی بسیار سخت است اما باور کنید من بدون دو دوزه بازی رشیدی را انتخاب کردم و میدانستم این انتخاب اعتراض عده ای را در پی خواهد داشت. من در روز بازی با استوک سیتی تشخیص دادم که رشیدی می تواند در بازی های انتخابی گزینه مناسب تری باشد. درباره بازی با کره هم باید بگویم رشیدی روی گلی که دریافت کرد اصلا مقصر نبود ولی به خاطر شعارهایی که می شنید مبنی بر اینکه حجازی را به بازی بیاوریم، روحیه اش را از دست داد و با بهانه کردن کتف درد درخواست تعویض داد.»
سرمربی تیم ملی درباره اینکه چرا ترکیب تیم ملی در هر بازی متفاوت بود و اینکه ضعف خط حمله و میانی تیم در چه بود توضیحات مفصلی داد که چکیده آنها به این امر برمی گشت که کادر فنی تیم ملی با توجه به تیم حریف در هر بازی تاکتیک به خصوصی را اتخاذ می کرد و برای پیاده کردن آن تاکتیک از بازیکنان مورد نظر سود می برد و البته در این میان از آسیب دیدگی بازیکنان در جریان بازی ها هم نباید غافل شد که دست کادر فنی را در پوست گردو می گذاشت.
محمود بیاتی درباره استرالیایی ها هم صحبت کرد: «درباره استرالیا ما زیاد نگران نیستیم زیرا آنها در مسابقات گروه یک با اختلاف یک امتیاز نسبت به عراق اول شدند. استرالیایی ها دو بار با زلاندنو و یک بار با عراق مساوی کرده اند پس با ما فاصله زیادی ندارند. اما آنها از حمایت شرکت های خصوصی این کشور برخوردارند و مبالغ هنگفتی به آنها کمک می شود. هنوز تاریخ بازی ما برابر استرالیا مشخص نشده است اما ما برای رسیدن به آمادگی کامل نیاز به یک ماه فرصت داریم تا مصدومان خود را آماده این بازی ها کنیم و بقیه هم حسابی رفع خستگی کنند.»
در قسمت بعدی به مرور خاطرات دو بازی رفت و برگشت برابر استرالیا در پلی آف منطقه دوم آسیا می پردازیم، با ما همراه باشد ...
قسمت های قبلی:
ایرانِ جهانی، قسمت اول | گام های لرزان در ابتدای مسیر آلمان