❤ ۱ اردیبهشت تو تقویم رسمی ما روز بزرگداشت شیخ اجل ، استاد سخن ، زینه الشعرا سعدی شیرازیه این روز رو به دوستداران شعر و ادب پارسی شادباش میگم ❤
🌹 شعر از خودم به پیروی از حکایت زیبای سعدی جان 🌹
💐 حکایتی درباره فایده خاموشی 💐
_qyas.jpg)
پیش دوستی گفتم از کار زبان
تا که زنجیری ببندد بر دهان
گر سخن گیرم به آن علت بُود
چونک گفتن غالبش ذلت بُود
در سخن هم نیک و هم بد آیدت
دشمنت گر می‌شنید چیزی نباشد عایدت
صد سخن را چون به نیکی گفته ای
یک سخن بد گفته ای صد شسته ای
بهتر است دشمن که نیکی را ندید
ور نه از هر کینه اش زخمی پدید
هر که در ذاتش پلیدی راه داشت
از برای دیگران صد چاه داشت
هر هنر داری به چشمش عیب شد
کار نیکت جمله پیشش غیب شد
گرچه سعدی بوی گل دارد تنش
لیکن او خار است به چشم دشمنش
موش کوری چشم بینایی نداشت
زشت و زیبایی بر او فرقی نداشت
هر چقدر حرف خوب و سنجیده بزنی خیلی ها نمی‌بینن مانند گلری که ده تا واکنش عالی داره ولی یه اشتباه می‌کنه و همه دشمنانش اون اشتباه رو میبینن.
صوت نکویت بشنید آدم و خر
به گوش خود طنین و دشمنان عر
طاهر اهوازی
❤️ اینم حکایت زیبای سعدی جان ❤️
آن که دشمنی دارد به هیچ نیکو کاری نمی گذرد، مگر این که بر او عیب گیرد که دروغگویی متکبر است.
یکی را از دوستان گفتم: امتناع سخن گفتنم به علت آن اختیار آمده است در غالب اوقات که در سخن نیک و بد اتفاق افتد و دیدهٔ دشمنان جز بر بدی نمی‌آید. گفت: دشمن آن به که نیکی نبیند.
و اَخو العَداوَةِ لا یَمُرُّ بِصالِحٍ
اِلّا و یَلمِزُهُ بِکَذّابٍ اَشِر
هنر به چشم عداوت بزرگتر عیب است
گل است سعدی و در چشم دشمنان خار است
نور گیتی فروز چشمهٔ هور
زشت باشد به چشم موشک کور
_2a2u.jpg)
ابومحمد مشرف‌الدین مصلح بن عبدالله بن مشرف»، نویسنده و شاعر بزرگ قرن 7 هجری است؛ که با تخلص سعدی شناخته میشود. این شاعر بزرگ القاب ویژه‌ای دارد که از جمله القاب سعدی میتوان به: استاد سخن، پادشاه سخن، شیخ اجل و استاد اشاره نمود. تخلص وی از نام اتابک مظفرالدین سعد، پسر زنگی، پیر سعد و پسر ابوبکر گرفته شده است.
بی‌شک سعدی جز پنج شاعر برتر و بزرگ ایران زمین محسوب میشود، که شیوایی نثر و نظم او زبان زد عام و خاص، با شهرتی جهانی است. به جرئت میتوان گفت تا بحال کسی نتوانسته به زیبایی سعدی در مورد عرفان و اخلاق غزل بسراید. برخی‌ها بر این باورند که اروپایی‌ها با ترجمه آثار سعدی به زبان اروپایی با ادبیات فارسی آشنا شده‌اند. جالب است بدانید کتاب گلستان سعدی به زبان فرانسوی نیز ترجمه شده است. از سال 1381 شمسی، روز اول اردیبهشت، توسط مرکز سعدی شناسی به این شاعر بزرگ اختصاص داده شد.
زندگی نامه پادشاه سخن ، حضرت سعدی شیرازی
روایت‌ها اینگونه بیان می‌کنند که سعدی در بین سال‌های 600 تا 615 قمری در شیراز متولد شده است؛ البته برخی‌ها اینگونه روایت کرده‌اند که وی در سال 585 قمری به دنیا آمده است. اطلاعات دقیقی در رابطه با زندگی‌نامه این شاعر بزرگ وجود ندارد و اغلب اطلاعات کسب شده از روی آثار او و فرضیات به ثبت رسیده‌اند. سعدی شیرازی در دوران جوانی خود در مدرسه نظامیه (مهم‌ترین مرکز علم و دانش جهان اسلام) تحصیل میکرد. او در این مدرسه یه تحصیل حکت، تفسیر، ادب، کلام و فقه پرداخت و بعد از آن به عنوان خطیب به شام، مراکش، حبشه و حجاز سفر کرد. به از این سفرها وی به شیراز بازگش و تا پایان عمر خود در شیراز ماند.
نام کوچک سعدی مصلح بود که نام او را از روی نام پدر بزرگش گذاشته بودند. پدر وی در سن 12 سالگی‌اش به وفات رسید که در برخی از آثار سعدی، نام پدرش به نیکی آورده شده است. نکته جالب توجه این است که، سعدی خواهرزاده «قطب‌الدین شیرازی» یکی از علمای ایرانی قرن 7 که نقش ویژه‌ای در گسترش فلسفه، حکمت، علوم طبیعی، هنر و پزشکی داشت، است. شیخ اجل، در سال 655 قمری بوستان سعدی «سعدی نامه» را به نظم درآورد و در سال 656 قمری یعنی یکسال بعد تالیف گلستان را به اتمام رساند. فاصله زمانی اندک میان تالیف بوستان و گلستان نشان از فرهنگ، ادب و تبحر بسیار بالای استاد سخن دارد. علاوه بر بوستان و گلستان، قصاید، غزلیات، قطعات، ترجیح بند، رباعیات و مقالات بسیاری توسط سعدی نوشته و سروده شده که همگی در کلیات سعدی آمده‌اند. سرانجام بین سال‌های 690 الی 694 قمری، این شاعر بزرگ در شیراز در گذشت.
🌹 شعر از خودم به پیروی از حکایت زیبای سعدی جان 🌹
❤️ گلاب به روتون ❤️
پیچشی آمد بزرگی نیمه روز
پیچش دل را خلاص آید به گوز
پیچش اشکم بر ایشان چیره شد
اهل مجلس را به ایشان خیره شد
صبر دگر بر آن بزرگ یاری نکرد
راکتی از زیر پا جاری بکرد
گفت به دوستان اختیارم برده بود
بی پدر او روده هایم خورده بود
کار زشتی را نکردم اینچنین
تا که آب شرم نیاید از جبین
یک دمی از من برون میشد حواس
باد ما را کم شد و دل را خلاص
پیچش اشکم برفت و راحتی آمد برم
عذر ما را دیده و ما را ببخشید از کرم
🌹🌹🌹
اینم برا دو بیت زیباش بگم 😄
میانداز باد شکم را به چاه
کجا گشته عاقل به بادی تباه؟
به بادی نباید که باشی خجل
بیانداز بادت که بار است به دل
حالا یه وقت گلاب به روتون جایی این مشکل براتون اومد راکت پرتاب نکنید ، سعدی جان یه چیزی گفته ، دیگه طالبانم مسوولیتش رو به عهده نمیگیره 😂
❤️ اینم حکایت سعدی جان ❤️
یکی را از بزرگان بادی مخالف در شکم پیچیدن گرفت و طاقت ضبط آن نداشت و بی اختیار از او صادر شد. گفت ای دوستان مرا در آنچه کردم اختیاری نبود و بزهی بر من ننوشتند و راحتی به وجود من رسید. شما هم به کرم معذور دارید.
شکم زندان باد است ای خردمند
ندارد هیچ عاقل باد در بند
چو باد اندر شکم پیچد فرو هل
که باد اندر شکم بار است بر دل
آثار سعدی
تمامی آثار سعدی، اعم از شعر و نثر، در کتابی با نام کلیات سعدی گردآوری شده‌اند. در میان آثار وی دو اثر با نام‌های گلستان و بوستان به صورت دو کتاب مستقل اورده شده‌اند. تالیف کتاب بوستان به صورت نظم و گلستان به صورت نظم و نثر مسجع است. قابل توجه‌ترین نکته در رابطه به آثار سعدی این است که، بسیار ساده و روان تالف شده‌اند و نکات دستوری زبان فارسی به صحیح‌ترین شکل ممکن رعایت شده‌اند.
بوستان سعدی یا سعدی نامه
در سال 655 هجری اولین اثر سعدی با نام بوستان به تالیف نهایی رسید. این اثر به عنوان یکی از شاهکارهای ادبیات فارسی در نسخه‌های قدیمی با نام سعدی‌نامه مشهور بود؛ اما بعد از گذشت زمان نام آن به بوستان تغییر کرد. سعدی، بوستان خود را در طی سفرهایش سروده و بعد از بازگشت به شیراز آن را به دوستان خود داد. بوستان سعدی به سبک شعر نوشته شده و حدودا 4 هزار بیت دارد. قالب شعر بوستان مثتوی بوده و بر پایه سیاست، اخلاق، تربیا و اجتماع نوشته شده‌است. کتاب بوستان مقدمه‌ای طولانی دارد و دارای 10 فصل با نام‌های: عشق، تربیت، شکر، توبه، تواضع، عدل، احسان، رضا، ذکر و مناجات و ختم کتاب می‌باشد. سعدی این کتاب را به «ابوبکر بن سعد زنگی» تقدیم کرده‌است.
سعدی گلستان
گلستان سعدی یکی از تاثیرگزارترین کتاب‌های نثر در ادبیات فارسی است. همانطور که اشاره کردیم این کتاب یک سال بعد از بوستان یعنی در سال 656 هجری به تالیف درآمده و نثری آهنگین و آمیخته با نظم دارد. گلستان سعدی شامل هست فصل با نام‌های عشق و جوانی، ضعف و پیری، تاثیر تربیت، سیرت پادشاهان، اخلاق درویشان، فضیلت قناعت، فوائد خاموش و آداب صحبت است.
در این اثر از سعدی، از تاریخ نگاری و تذکره نویسی پرهیز کرده و بیشتر نوشته‌های او تمرکز بر بیان امور مربوط به زندگی و منش اشخاص دارد. در این اثر اوضاع فرهنگی و اجتماعی زندگی مردم آن دوران بسیار زیبا به تصویر کشیده شده است، پس اگر علاقه‌مند به اطلاع از نحوه‌ی زندگی مردم آن دوران دارید حتما این کتاب را بخوانید. حکایت‌های کوتاه و بلند این کتاب تجربه‌های فوق العاده‌ای را به شما در زندگی می‌دهد.
در کتاب گلستان کلمات پیچیده و دشوار آورده نشده و نثر این کتاب بسیار روان و ساده است؛ بنابراین اکثر قسمتهای این کتاب روان و قابل فهم می‌باشد. این کتاب جزء نخستین کتب فارسی بوده که توسط ماشین‌های چاپی به انتشار رسیده است. برای نخستین بار در سال 1824 میلادی در شهر تبریز گلستان به چاپ رسید. از دیگر آثار سعدی میتوان به مجالس پنجگانه، رساله عقل و عشق و نصیحه الملوک اشاره نمود. این کتاب نیز همانند بوستان تقدیمی به «سعد بن ابوبکر بن سعدی زنگی» است.
سعدی غزلیات
غزلیات سعدی، نام شهرهایی از سعدی بوده که آن‌ها را در قالب غزل سروده است. این شاعر بلندآوازه ایرانی در حدود 700 غزل دارد که در این غزلیات به زبان انوری و سنایی توجه ویژه‌ای داشته است. اغلب غزل‌های سعدی عاشقانه‌اند؛ اما غزل‌های عارفانه و پندآموز زیادی نیز در اشعار این شاعر بزرگ به چشم می‌خورد. به صورت کلی غزلیات سعدی شیرازی در چهار کتاب بانام‌های طیبات، بدایع، خواتیم و غزلیات قدیم جمع‌آوری شده است. دوران میان‌سالی سعدی به سرودن بدایع و طیبات گذشت و خواتیم گذشت. غزلیات قدیم سعدی در دوران جوانی او سروده شده که وی سرشار از شور و شعف بود. جالب است بدانید طیبات و بدایع نسبت به دو کتاب دیگر از نظر هنری برتری دارند.
نصیحه الملوک
این اثر از سعدی شیرازی در محوریت اخلاق و پند و چندین رساله دیگر در موضوعات مختلف به تالیف درآمده است.
مجالس پنجگانه
مجالس پنجگانه مربوط به سخنرانی‌ها و خطبه‌های سعدی می‌باشد که به سبک نثر به نگارش در آمده است. محتوای این اثر مربوط به ارشاد و نصیحت بوده؛ اما نسبت به گلستان سطح نویسندگی بسیار پایین‌تری دارد.
قصاید عربی
برخی از اشعار سعدی به زبان عربی سروده شده‌اند؛ اما این شاعر اثری به صورت مستقل به زبان عربی ندارد. قصیده‌های عربی سعدی شامل تعدادی قصیده، قطعه و تک بیت است، که در سال 1390 در کتابی با عنوان اشعار عربی سعدی به همراه ترجمه آن به چاپ رسید. «موسی اَسوار»، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و هم‌چنین مترجم ایرانی، قصیده‌های عربی استاد سخن را نسبت به شعرای عرب زبان هم عصر سعدی در جایگاهی مناسب می‌داند.
قصاید فارسی
قصاید فارسی سعدی که بسیار ارزشمند هستند در توصیف ستایش پروردگار، مدح، اندرز، نصیحت بزرگان و پادشاهان قرن نوشته شدند.
هزلیات سعدی
به مجموعه سه رساله با نام‌های مطایبات، مضحکات و خبیثات در بین آثار سعدی، هزلیات گفته میشود. مطایبات سعدی شیرازی شامل روایات و لطفه‌های جنسی بوده که در آن از الفاظ بی‌پروا و جسورانه استفاده شده‌است. حکایات بر این موضوع اشاره دارند که هزلیات سعدی به دستور عالی مقامان آن زمان سروده شده اند.
ملعمات و مثلثات و ترجیعات
قالب این آثار سعدی خاص و همانند ترجیح بند سروده شده است.
مراثی
این اثر در وصف و ستایش «مستعصم بالله» آخرین خلیفه‍ی عباسی که به دستور هلاکو کشته شد به نثر در آمده و چندین مرثیه در وصف اتابکان فارس و وزرای آن زمان نیز به چشم می‌خورد.
صاحبیه
دلیل نام گذاری این اثر به نام صاحبیه، «شمس‌الدین صاحب دیوان جوینی» وزیر علاقه‌مند به دانش عصر اتابکان است؛ که این اثر در ستایش این شخص، در چند قطعه فارسی و عربی سروده شده است.
سعدی جان و سفر
بسیار سفر باید ، تا پخته شود خامی
_wie8.jpg)
سعدی در کلیات از سفر به آسیای مرکزی ، هندوستان ، شام ، مصر ، عربستان ، حبشه و مغرب بدون کمترین سرنخی برای ترتیب این سفرها معلوم شود نام برده است
میتوان چنین تصور کرد که سعدی سفرهای خود را با عزیمت مجدد به سمت مشرق آغاز کرد . اگر سعدی از شیراز عزیمت میکرد می توانست یک راست از راه کرمان و سیستان و خراسان به بلخ رسد . مسافر بلخ ناچار به جنوب شرقی عزیمت می کرد و از گردنه های کوه بابا میگذشت و به بامیان میرسید و از آنجا راهی هندوستان میشود
در مورد سفر به هندوستان و مدت اقامت و مکان های بازید سعدی در هند تناقص های زیادی وجود دارددر عین حال هنگام بازگشت از هند سعدی به همرا یک کشتی بازرگانی وارد جزیره کیش میشود - که در آن زمان مرکز اقتصادی ایران به شمار میرفته است - حال پایان سفر نیست چون شاعر به جای بازگشت به زادگاه خود شیراز به زیارت خانه خدا میرود در مسیر حرکت خود به سوی شهر مقدس مکه در صهعا توقف میکند وی در این شهر یکبار دیگر ازواج میکند که حاصل آن یک فرزند کوچک هست که رشته ایس که او را به آن سرزمین پیوند داده است . ناگهان این کودک در گذشت درد و غضه پدر همان بود که معمولا به پدران در چنین مصیبتی وارد میشود
به صنعا درم طفلی اندر گذشت
چه گویم کز آنم چه بر سر گذشت
در این باغ سروی نیامد بلند
که باد اجل بیخ عمرش نکند
عجب نیست بر خاک اگر گل شکفت
که چندین گل اندام در خاک خفت
خانواده سعدی از هم میپاشد و او دیگر جز به ادامه سفر نمی اندیشد تا شاید از اندوهی که در این شهر محصور در میان کوهها خفه اش میکند رهایی یابد ، سعدی عازم مکه شده و بعد از انجام مناسک حج ، عازم مصر میشود و بعد از چندی به دلیل شروع جنگ های صلیبی عازم تونس شد و بعد ار آرام شدن جنگ سعدی با کشتی به سمت شیراز راه افتاد که ابتدا در بیت المقدس توقفی کوتاه میکند و از آنجا به سوی دمشق رهسپار می شود و در سایه امنیت شهر دمشق فرصت مطالعه و بحث با دانشمندان را نیز بدست آورد
حال موقع بازگشت رسیده ; سعدی رفته رفته خستگی و حسرت دیدار آسمان ایران را در دل خود احساس میکند
در اقصای عالم بگشتم بسی بسر بردم ایام با هر کسی
تمتع ز هر گوشه ای یافتم ز هر خرمی خوشه ای یافتم
چو پاکان شیراز خاکی نهاد ندیدم که رحمت بر آن خاک باد
تولای مردان این پاک بوم بر انگیختم خاطر از شام و روم
دریغ آمدم زان همه بوستان تهیدست رفن بر دوستان
آرامگاه سعدی جان ، سعدیه
آرامگاه سعدی شیرازی، در کنار باغ دلگشا (انتهای خیابان بوستان) در دامنه کوه پهندژ (شمال شرقی شهر شیراز) بنا شده است.
در سال‌های پایانی عمر سعدی، وی در یک خانقاه می‌زیست که در همانجا نیز دفن شده است و اکنون این مکان را سعدیه می‌نامند. بزرگان دیدنی زیادی در اطراف مقبره سعدی دفن شده‌اند که از جمله آن‌ها میتوان به «شوریده شیرازی» اشاره کرد. در سال 1353 و در تاریخ 20 آبان ماه آرامگاه سعدی با شماره ۳/۱۰۱۰ به ثبت آثار ملی درآمد.
آن یار که عهد دوستاری بشکست
می‌رفت و منش گرفته دامان در دست
می‌گفت دگرباره به خوابم بینی
پنداشت که بعد از آن مرا خوابی هست
گفتم که دگر چشم به دلبر نکنم
صوفی شوم و گوش به منکر نکنم
دیدم که خلاف طبع موزون من است
توبت کردم که توبه دیگر نکنم
سعدیا مرد نکونام نمیرد هرگز
مرده آنست که نامش به نکویی نبرند ❤
چند غزل زیبا از سعدی جان ، بخونید
پیش رویت دگران صورت بر دیوارند
آدمی نیست که عاشق نشود فصل بهار
شب عاشقان بیدل چه شبی دراز باشد
عاشقی کار سری نیست که بر بالین است
خبرت هست که بی روی تو آرامم نیست
بر زمستان صبر باید طالب نوروز را
فراغت از تو میسر نمیشود ما را
بر آنم که گر بازآیی فدایت کنم جانی
خوبرویان جفا پیشه وفا نیز کنند
عمر میبینم و چون برق یمان میگذرد
به راه بادیه دانند قدر آب زلال
جدا نمیشود نقش تو از خیال من
غلام دولت آنم که پایبند یکیست
همه جسمند و تو جانی
❤ شیخ اجل ، استاد سخن ، سعدی شیرازی ❤
