جمهوری کومی (به روسی: Респу́блика Ко́ми, Respublika Komi) یکی از جمهوریهای روسیه است. پایتخت آن شهر سیکتیوکار و جمعیت آن ۹۰۱٬۱۸۹ نفر است (سال ۲۰۱۰). مردم کومی مردم اورالی هستند که در شمال شرق روسیه اروپایی و در حوزهٔ رودهای پچورا و کامه زندگی میکنند. آنان در جمهوری کومی، سرزمین پرم، استان مورمانسک، ناحیه خودگردان خانتی-مانسی و ناحیه خودگردان یامالو-ننتس سکونت دارند. آنان زیرگروه مردمان فینواوگری هستند و خود به ۸ گروه کوچکتر تقسیم میشوند.
قوم کومی ابتدا در جمهوری نووگراد Novgorod Republic دیده شدند هنگامی که تجار اسلاو شرقی برای یافتن خز و پشم حیوانات به منطقه پرم سفر کردند. سرزمین های کومی اواخر قرن پانزدهم میلادی تا اوایل شانزدهم تحت تاثیر دوک نشین بزرگ مسکو قرار داشت. سیکیتوکار پایتخت فعلی آنها در آن سال به Sysolskoye (Сысольскoe) معروف بود. در سال 1780 تحت تاثیر کاترین کبیر به Ust-Sysolsk (Усть-Сысольск) تغییر نام داده شد و از آن به عنوان کلنی مجازات زندانیان استفاده می شد.
با سفر الکساندر فون کیسلرینگ Alexander von Keyserling در سال 1843 ، روس ها قلمرو کومی را کشف کردند. آنها مخازن فراوانی از مواد معدنی مختلف و همچنین چوب را برای بهره برداری در کومی یافتند. پس از تأسیس اتحاد جماهیر شوروی در سال 1922 ، استان خودمختار کومی-زریان Komi-Zyryan Autonomous Oblast در 22 اوت 1921 تأسیس شد. در 5 دسامبر 1936 نیز مرکز اداری خود را شهر سیکیتوکار نامید.
بسیاری از شهر نشینان کومی در اوایل قرن بیستم گولاگ بودند. اداره کل اردوگاههای کار و اصلاح که سرواژه آن به زبان روسی واژه «گولاگ» را تشکیل میداد، نام نهادی بود که اردوگاههای کار اجباری در نواحی دور افتاده اتحاد جماهیر شوروی از قبیل سرزمین سردسیر و یخبندان سیبری و استپهای قزاقستان، بیابانهای ترکمنستان را در زمان حکومت ژوزف استالین اداره میکرد. محکومین سیاسی که حدود یک دهم شهروندان شوروی شامل محکومین عادی و سیاسیون در اردوگاههای کار اجباری به سر بردند، در زمان استالین سه چهارم افسران و تمام پیشکسوتان کمونیست و یاران لنین بجز خود استالین محاکمه و به جرم خیانت اعدام شدند یا با یک درجه تخفیف محکوم به کار اجباری در گولاگ شدند در ضمن تمام افراد خانواده محکومین به جرم خیانت زندانی میشدند، حتی کودکان و سالخوردگان را نیز شامل میشد. بسیاری از زندانیان از سرما، گرسنگی و خستگی جان باختند. گولاگ مخفف اداره کل کار اصلاحی اردوگاهها و مستعمرات (روسی: Главное управление исправительно-трудовых лагерей и колоний; Glavnoye upravlyeniye ispravityel'no-trudovih lagyeryey i koloniy) در سال ۱۹۲۹ به عزم حزب کمونیست اتحادیه شوروی اردوگاه کار اصلاحی نامیده شد.
شهر های آن هم در کنار اردوگاه ها تاسیس شدند. معدنی با نام رودنیک شماره یک تبدیل به شهری با نام ورکوتا Vorkuta شد. زندانیان گولاگ تمام شهرهای این سرزمین را ساخته و برای ساخت و ساز آن برنامه ریزی کردند. شهرهای سیکتیوکار و پچورا Pechora و اینتا Inta نتیجه زحمات زندانیان گولاگ است. آن ها نه تنها شهرها بلکه راه آهن و جاده و زیرساخت های جمهوری کومی را نیز پایه ریزی کردند. در 21 مارس 1996 ، جمهوری روسیه با دادن استقلال به جمهوری کومی موافقت کرد اما این توافق در 20 مه 2002 لغو شد.
این جمهوری در غرب کوههای اورال و در شمال شرقی دشت اروپای شرقی واقع شده است. جنگل ها بیش از 70٪ قلمرو کومی را پوشش می دهند و مرداب ها تقریباً 15٪ را شامل می شوند. رودهای ایژما ، مزن ، پچورا ، سیسولا ، یوسا ، واشکا ، ویچدا و ویم از این جمهوری می گذرند.
منابع طبیعی جمهوری شامل زغال سنگ ، نفت ، گاز طبیعی ، طلا ، الماس و الوار می باشد. گوزن شمالی بومی reindeer این جمهوری ، در آن بسیار فراوان است و جهت استفاده مردم کومی پرورش داده می شود. در حدود 32800 کیلومتر مربع از جنگلهای عمدتا کوهستانی در کوه های شمالی اورال در این جمهوری ، در سال 1995 به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شدند. این سایت شامل دو منطقه حفاظت شده از قبل موجود است: ذخیره گاه طبیعی پچورا-ایلیچ Pechora-Ilych Nature Reserve (ایجاد شده در سال 1930) و پارک ملی یوگید وا Yugyd Va National Park (ایجاد در سال 1994).
یکی از هفت عجایب روسیه به نام مان پوپو نر در این جمهوری قرار دارد. مان پوپو نِر(Manpupuner) صخرههای سنگی است در جمهوری «کومی» (Komi)، در غرب کوههای اورال در شمال روسیه است. این مجموعه شامل هفت صخره سنگی با ارتفاع بین ۳۰ تا ۴۰ متر میشود که شش صخره آنها کنار هم، و آخری به صورت جدا، روی تپهای واقع شدهاند. ستونهای سنگی مان پوپو نِر به دلیل دور افتاده بودن و حضور کم توریستها، تقریباً دست نخورده باقی مانده. صخرههای سنگی مان پوپو نِر یا هفت پهلوان سنگی سالهای سال مکانی مقدس برای اقوام «مانسی» (Mansi) بومی آن منطقه بهشمار میرفتهاند. گفته میشود که تا به امروز فقط یک صخرهنورد موفق به صعود از یکی از این هفت ستون شدهاست. این در حالی است که طبق آیینهای اقوام مانسی بالا رفتن از این صخرهها ممنوع بودهاست.
بر اساس افسانههای محلی، رئیس قبیله «مانسی» دختری به غایت زیبا داشته به نام آییم (Aim). روزی یک غول عظیمالجثه به نام «تورِف» (Torev) به خواستگاری دختر میآید، اما جواب رد میگیرد. به همین دلیل تصمیم میگیرد تا «آییم» را بدزدد. یک روز غول دلداده به همراه ۶ برادرش به قبیله حمله میکنند و شهر را به هم میریزند. «آییم» دست به دعا میبرد تا برادرش که به شکار رفته زودتر برگردد و به حساب غولها برسد. در این حال، برادرش از راه سر میرسد و سپر مخصوص خود را به سمت غول عاشق میگیرد و بازتاب نور خورشید، او را به سنگ تبدیل میکند. برادران او هم که در حال فرار بودند به همین صورت تبدیل به صخرههای سنگی میشوند.
بر اساس نظر سنجی سال 2010 در رابطه با جمعیت قومی این جمهوری ، قوم کومی 92.2% از جمعیت جمهوری را شامل می شوند و باقی جمعیت توسط روس ها با 6.6% جمعیت و اقلیت ناچیزی از اوکراینی ها و تاتارها و بلاروسی ها تشکیل شده است.
مطابق نظرسنجی در سال 2012 ، 30.2% اهالی کومی به کلیسای ارتدوکس روس ایمان دارند 4 درصد از آنها مسیحیان فرق های غیر ارتدوکس هستند و 14.5% آتئیست و 6.4% نامشخص هستند اما اکثریت مردم کومی معتقد به معنویت بدون دین Spiritual but not religious می باشند. رئیس دولت در جمهوری کومی رئیس جمهوری است. از سال 2015 ،سرگئی گپلیکوف Sergey Gaplikov رئیس دولت آنهاست. حمل و نقل و توزیع گاز طبیعی توسط شرکت کامیگاز Komigaz انجام می شود.
بیش از 450 مدرسه راهنمایی در کومی وجود دارد. از مهمترین امکانات آموزشی می توان به آکادمی ملی و خدمات دولتی جمهوری کومی ، دانشگاه ایالتی syktyvkar و دانشگاه فنی دولتی Ukhta اشاره کرد.
.....................................
آرشیو